Một nghiên cứu khoa học quy mô lớn gần đây đã đưa ra một cái nhìn mới về nguyên nhân gây ra các vấn đề về đường ruột, cho thấy gluten có thể không phải là “kẻ phản diện” như nhiều người vẫn nghĩ. Phát hiện này có thể thay đổi cách hàng triệu người trên thế giới nhìn nhận về chế độ ăn kiêng không gluten.
Nhóm các nhà nghiên cứu quốc tế từ Úc, Hà Lan, Ý và Anh, dẫn đầu bởi Đại học Melbourne, đã phân tích dữ liệu toàn cầu về hội chứng không dung nạp gluten không phải celiac (NCGS) – một tình trạng thường được mô tả là không dung nạp gluten mà không có phản ứng tự miễn dịch như bệnh celiac. Kết quả, được công bố trên tạp chí The Lancet vào cuối tháng 10 vừa qua, chỉ ra rằng trong các thử nghiệm có kiểm soát, chỉ một phần nhỏ (khoảng 16% đến 30%) những người báo cáo triệu chứng thật sự phản ứng với gluten, trong khi đa số không có sự khác biệt nào giữa gluten và giả dược.
Theo Phó Giáo sư Jessica Biesiekierski, tác giả chính của nghiên cứu, “Ngược lại với niềm tin phổ biến, hầu hết những người mắc NCGS không phản ứng với gluten.” Bà cho biết thêm, các triệu chứng thường bị kích hoạt bởi các carbohydrate dễ lên men, thường được gọi là FODMAPs, các thành phần khác của lúa mì, hoặc do kỳ vọng và kinh nghiệm trước đây của người bệnh với thức ăn.
FODMAPs là các loại carbohydrate có trong nhiều thực phẩm như hành tây, lúa mì, đậu và các sản phẩm từ sữa, có thể gây đầy hơi hoặc khó chịu đường tiêu hóa ở một số người. Ngay cả những thực phẩm lành mạnh cũng có thể chứa nhiều FODMAPs, đó là lý do tại sao các chuyên gia thường khuyến nghị chế độ ăn kiêng loại bỏ có sự giám sát y tế để xác định độ nhạy cảm.
Nghiên cứu này cũng định nghĩa lại NCGS như một phần của tương tác rộng hơn giữa ruột và não, tương tự như hội chứng ruột kích thích, thay vì một rối loạn riêng biệt liên quan đến gluten. Mối liên hệ ruột-não đề cập đến sự giao tiếp hai chiều giữa hệ tiêu hóa và não bộ thông qua các dây thần kinh, hormone và vi khuẩn đường ruột. Các tác giả nghiên cứu nhấn mạnh rằng kỳ vọng, mức độ căng thẳng và cách mọi người diễn giải các cảm giác ở ruột đều có thể ảnh hưởng đến cách cơ thể họ phản ứng với thức ăn.
Các nhà nghiên cứu hy vọng rằng những phát hiện này sẽ giúp các bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác hơn, giảm các chế độ ăn kiêng không gluten không cần thiết và thay đổi quan niệm rằng gluten là chất có hại. Đồng thời, nghiên cứu cũng lưu ý rằng thị trường thực phẩm không gluten trị giá 11 tỷ Mỹ kim tiếp tục định hình nhận thức của công chúng về độ nhạy cảm với gluten.
Tiến sĩ Leybelis Padilla, một chuyên gia tiêu hóa tại San Diego, mặc dù không tham gia vào nghiên cứu, nhưng đồng tình với những phát hiện này. Bà cho biết, “Những phát hiện này chỉ thực sự khẳng định điều mà hầu hết chúng tôi trong cộng đồng tiêu hóa đã nói từ lâu – rằng gluten không phải là kẻ phản diện trong hầu hết các trường hợp.” Bà cũng nhấn mạnh vai trò của các thành phần khác trong thực phẩm chế biến và mối liên hệ giữa ruột và não (stress/lo âu) trong việc gây ra các triệu chứng.
Tiến sĩ Padilla khuyên những người có vấn đề về đường ruột nên đi khám bác sĩ tiêu hóa trước khi tự chẩn đoán. Điều này là để đảm bảo không bỏ sót chẩn đoán bệnh celiac, một tình trạng tự miễn dịch nghiêm trọng cần phải tuân thủ chế độ ăn không gluten hoàn toàn. (Theo Fox News)
