Một bộ phim tài liệu mới của Netflix có tựa đề “The Stringer: The Man Who Took the Photo” đang làm dấy lên tranh cãi về danh tính nhiếp ảnh gia đã chụp bức ảnh “Em Bé Napalm” nổi tiếng, một hình ảnh đã định hình nhận thức về Chiến tranh Việt Nam. Bộ phim cho rằng Nick Ut, nhiếp ảnh gia của Hãng Thông Tấn Associated Press (AP) được ghi nhận trong nhiều thập kỷ, thực chất không phải là người chụp bức ảnh đoạt giải Pulitzer năm 1972.
Theo lời ông Nguyễn Thành Nghệ, người được bộ phim tài liệu xác định là nhiếp ảnh gia thực sự, ông đã cùng đi với Nick Ut trong chuyến đi thực địa đó. Tuy nhiên, ông Nghệ khẳng định: “Anh ấy chỉ chụp vài bức ảnh từ xa. Bức ảnh đó là của tôi”. Ông cho biết đã nhận được 20 đô la và dùng số tiền đó để mời bạn bè đi uống nước.
Ông Carl Robinson, một cựu biên tập viên ảnh của AP tại Sài Gòn, chia sẻ trong phim rằng ông đã được cấp trên lúc bấy giờ, ông Horst Faas, chỉ đạo ghi công cho Ut thay vì Nghệ, do lo sợ mất việc. Quyết định này đã ám ảnh ông suốt hơn 50 năm.
Hãng AP đã tiến hành một cuộc điều tra nội bộ và kết luận rằng “có khả năng” Ut đã chụp bức ảnh, nhưng không thể chứng minh một cách dứt khoát do thời gian trôi qua và sự ra đi của nhiều nhân chứng quan trọng. AP cũng cho biết họ vẫn mở cửa với khả năng Ut không phải là tác giả, nhưng hiện tại “không có bằng chứng” nào chứng minh ông Nghệ là người chụp.
Luật sư của Nick Ut, ông James Hornstein, cho rằng bộ phim tài liệu của Netflix không đưa ra bằng chứng mới nào để bác bỏ việc Ut là tác giả, như ảnh gốc, giấy tờ liên quan hoặc kho lưu trữ ảnh. Ông nhấn mạnh rằng chỉ một “vòng tròn rất hẹp các cá nhân” đang đưa ra luận điểm ngược lại.
Câu chuyện tranh cãi về bức ảnh lịch sử này cho thấy sự phức tạp trong việc xác định tác quyền và vai trò của các nhiếp ảnh gia trong bối cảnh chiến tranh và báo chí, đồng thời phản ánh những câu chuyện ít được biết đến đằng sau những tác phẩm nghệ thuật mang tính biểu tượng.
