Vào ngày 9 tháng 11 năm 2025, các nhà khoa học tại Viện Đại học California tại Berkeley (UC Berkeley) dự kiến sẽ phóng hai vệ tinh song sinh trong khuôn khổ sứ mệnh ESCAPADE (Escape and Plasma Acceleration and Dynamics Explorers) lên Sao Hỏa. Đây là một sứ mệnh không người lái đầu tiên thuộc loại này, hứa hẹn cung cấp cái nhìn rõ ràng nhất về sự biến đổi của khí quyển và từ trường Sao Hỏa, đồng thời có thể mở đường cho việc đưa con người đến hành tinh đỏ một cách an toàn.
Sứ mệnh ESCAPADE, được Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Quốc gia Hoa Kỳ (NASA) tài trợ và dẫn đầu bởi nhà khoa học hành tinh Robert Lillis từ UC Berkeley cùng một đội ngũ quốc tế, đã mất gần một thập niên để chuẩn bị. Hai vệ tinh, được đặt tên là Blue và Gold theo màu sắc của UC Berkeley, sẽ được phóng bằng hỏa tiễn Blue Origin từ Cape Canaveral, Florida. Sau khi sử dụng lực hấp dẫn của Địa Cầu để phóng mình về phía Sao Hỏa vào năm 2026, chúng dự kiến sẽ đến nơi vào cuối năm 2027.
Khi đến quỹ đạo Sao Hỏa, hai vệ tinh sẽ bay theo đội hình, thu thập dữ liệu về khí quyển và từ trường của hành tinh. Không giống như các sứ mệnh vệ tinh trước đây chỉ cung cấp dữ liệu trung bình theo không gian và thời gian, việc sử dụng hai vệ tinh sẽ cho phép ESCAPADE quan sát môi trường Sao Hỏa trong khoảng thời gian vài phút, vẽ nên một bức tranh động và chi tiết hơn nhiều về sự biến đổi của nó.
Những dữ liệu này cực kỳ quan trọng để hiểu biết sâu sắc hơn về vật lý cơ bản và bảo vệ an toàn cho các chuyến bay của con người lên Sao Hỏa trong tương lai. Địa Cầu được bảo vệ khỏi bức xạ mặt trời và các hạt tích điện nhờ khí quyển dày đặc và từ trường mạnh mẽ. Tuy nhiên, Sao Hỏa có khí quyển mỏng và từ trường yếu, khiến phi hành gia trên bề mặt có thể phải đối mặt với mức độ phóng xạ nguy hiểm. Việc hiểu rõ sự thay đổi của bức xạ sẽ giúp các nhà khoa học phát triển biện pháp bảo vệ con người và thiết bị khỏi những cơn bão mặt trời khắc nghiệt.
Sứ mệnh ESCAPADE cũng nhắm đến việc giải mã những bí ẩn về quá khứ xa xưa của Sao Hỏa. Hàng tỷ năm trước, Sao Hỏa từng ấm hơn và có nước lỏng, có thể tạo điều kiện cho sự sống. Nhưng hiện nay, khí quyển đã cạn kiệt và nước đã đóng băng. Các vệ tinh song sinh sẽ quan sát đồng thời cả gió mặt trời và phản ứng của khí quyển để tìm hiểu nguyên nhân chính xác đã làm mất đi khí quyển của Sao Hỏa, theo Mercury News.
Một điểm đột phá khác của ESCAPADE là mô hình tài trợ của NASA, tập trung vào các dự án thám hiểm không gian với chi phí thấp hơn nhưng chấp nhận rủi ro cao hơn. Trong khi sứ mệnh MAVEN trước đây của NASA tiêu tốn hàng trăm triệu Mỹ kim, ESCAPADE chỉ có chi phí 49 triệu Mỹ kim để đưa lên bệ phóng. Anna Mittelholz, một nhà khoa học hành tinh tại ETH Zürich, gọi ESCAPADE là “một thành tựu đáng chú ý trong thiết kế sứ mệnh hành tinh” vì đã đưa được hai vệ tinh với chi phí chỉ bằng một phần nhỏ so với các dự án khác, dù có những rủi ro đi kèm.
