Hội đồng Ân xá tiểu bang Washington đã từ chối kiến nghị ân xá cho ông Tuân Thanh Phan, một người gốc Việt lớn lên ở Tacoma, hiện đang đối mặt với nguy cơ bị trục xuất đến Nam Sudan, một quốc gia mà ông không hề có mối liên hệ nào.
Ông Phan là một trong tám người có tiền án đang bị giam giữ trong một container vận chuyển hàng hóa được cải tạo tại một căn cứ quân sự của Hoa Kỳ ở Djibouti, sau khi chuyến bay chở họ đến Nam Sudan vào tháng 5 bị chuyển hướng giữa chừng do lệnh của một thẩm phán liên bang.
Trong bối cảnh các thách thức pháp lý đối với việc trục xuất vẫn tiếp diễn, các nhà hoạt động và gia đình ông Phan đang tìm kiếm sự ân xá từ Thống đốc Bob Ferguson với hy vọng ngăn chặn việc trục xuất ông.
Việc trục xuất này là một phần trong nỗ lực mở rộng của chính quyền Tổng Thống Trump nhằm đưa người di cư đến cái gọi là “các quốc gia thứ ba” – những nơi không phải là quốc gia gốc của họ, không được liệt kê trong lệnh trục xuất ban đầu và nơi họ không có mối liên hệ nào.
Ông Phan vừa hoàn thành bản án 25 năm tù vì tội giết người cấp độ một và hành hung cấp độ hai khi bị các nhân viên Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE) bắt giữ vào tháng 3. Do tiền án hình sự, ông đã mất tư cách thường trú nhân hợp pháp và bị ban hành lệnh trục xuất về Việt Nam vào năm 2009.
Luật sư ân xá và gia đình ông cho biết, việc Thống đốc ban hành lệnh ân xá đầy đủ và vô điều kiện là một trong những cách cuối cùng để ngăn chặn việc trục xuất ông đến Nam Sudan, một quốc gia đang bị tàn phá bởi bạo lực gia tăng.
Điều đó sẽ cho phép ông Phan mở lại vụ án trục xuất của mình và bác bỏ nó, mở đường cho ông cuối cùng khôi phục lại tư cách thường trú nhân hợp pháp và bay trở lại Hoa Kỳ.
ACLU của Washington và hơn 50 quan chức dân cử trong tiểu bang đã gửi thư cho Thống đốc ủng hộ đơn xin ân xá của ông.
Các thành viên gia đình và những người ủng hộ lo sợ rằng thời gian đang cạn dần để ngăn chặn việc trục xuất.
Họ đang chờ phán quyết từ Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ – có thể được đưa ra bất cứ lúc nào – làm rõ liệu phán quyết gần đây của tòa cho phép chính phủ liên bang thực hiện việc trục xuất sang nước thứ ba có áp dụng cho tám người đàn ông có việc trục xuất vào thời điểm đó được bảo vệ bởi lệnh cấm trước đó của thẩm phán liên bang hay không.
Theo tin từ Seattle Times, các nhà hoạt động và gia đình ông Phan đã nộp đơn xin ân xá lên hội đồng ân xá của tiểu bang và văn phòng thống đốc vào tuần trước.
Hội đồng ân xá chỉ đưa ra ý kiến tư vấn cho thống đốc và các khuyến nghị của hội đồng không mang tính ràng buộc. Trong một email ngắn gọn gửi cho luật sư ân xá của ông Phan vào sáng thứ Ba, hội đồng tuyên bố họ đã nhận được yêu cầu và sẽ không có hành động nào thêm.
Thống đốc Ferguson biết hội đồng đã từ chối đề nghị ân xá và “đang xem xét cẩn thận vấn đề này và sẽ sớm trả lời yêu cầu của gia đình”, Dan Jackson, người phát ngôn của văn phòng Ferguson, cho biết trong một email vào thứ Tư.
Các thống đốc ở Washington có thể ân xá bất kể hội đồng ân xá đã đưa ra khuyến nghị hay chưa. Trong chính quyền Tổng Thống Trump đầu tiên, Thống đốc Jay Inslee đã ân xá cho hai người Campuchia phải đối mặt với việc trục xuất vào năm 2018 mà không có khuyến nghị của hội đồng.
Ông Phan và gia đình đến Hoa Kỳ từ Việt Nam với tư cách là người tị nạn khi ông 9 tuổi vào năm 1991, định cư ở Tacoma với tư cách là thường trú nhân hợp pháp.
Năm 2000, khi 18 tuổi, ông bị một nhóm người lạ tấn công trong công viên, vợ ông cho biết. Ông đã bắn một khẩu súng để tự vệ, bà nói. Theo lời khuyên của luật sư, ông đã chấp nhận một thỏa thuận nhận tội 25 năm tù, vợ ông nói, nhưng ông không bao giờ được thông báo về hậu quả nhập cư của việc nhận tội.
Gia đình ông – những người ban đầu hy vọng ông sẽ được phép trở về nhà ở Tacoma sau khi mãn hạn tù – sau đó hy vọng ông Phan sẽ bị trục xuất về Việt Nam.
Thay vào đó, ông là một trong tám người đàn ông có tiền án bị đưa lên một chuyến bay trục xuất đến Nam Sudan, gây ra các tiêu đề quốc gia và các thách thức pháp lý.
Chiếc máy bay chở tám người đàn ông cuối cùng đã chuyển hướng giữa chừng đến một căn cứ quân sự của Hoa Kỳ ở Djibouti, sau khi một thẩm phán liên bang phán quyết rằng nhóm người di cư phải được trao cơ hội để thách thức kế hoạch trục xuất của chính phủ và nêu lên những lo ngại về an toàn.
Theo Seattle Times, kể từ khi Tổng Thống Trump trở lại nắm quyền, một số người di cư có tiền án đã tìm đến việc ân xá như là cơ hội cuối cùng để ở lại đất nước. Các luật sư di trú lưu ý rằng nhiều người hiện đang phải đối mặt với lệnh trục xuất đã đến đất nước này hợp pháp khi còn nhỏ và là người tị nạn, và có thể đã phạm tội khi còn là thanh niên lớn lên trong nghèo khó và phải vật lộn để định cư ở Hoa Kỳ.
