Quyết định của Tổng Thống Donald Trump về việc ra lệnh tấn công Iran, một trong những quyết định quan trọng nhất mà ông đưa ra với tư cách là tổng tư lệnh, là một ví dụ mới nhất về việc một tổng thống Hoa Kỳ thực hiện hành động quân sự mà không cần sự chấp thuận trước của Quốc hội. Các chuyên gia cho rằng, dù quyền lực của ông đối với lực lượng vũ trang Hoa Kỳ không phải là tuyệt đối, nhưng có vẻ như các nhà lập pháp sẽ khó có thể làm gì nhiều để thay đổi điều này.
Tổng Thống Trump dự kiến sẽ phải trình lên Quốc hội một bản giải thích pháp lý cho việc ném bom các cơ sở hạt nhân của Iran trong vòng 48 giờ sau khi chiến dịch bắt đầu. Không giống như những hậu quả hữu hình mà Trump phải đối mặt vì những hành động khác mà ông thử nghiệm giới hạn quyền hành pháp, bất kỳ cái giá nào ông phải trả cho quyết định này phần lớn sẽ diễn ra trên chính trường Mỹ và trên trường quốc tế, nơi danh tiếng của Hoa Kỳ bị đe dọa.
Theo John Bellinger, một thành viên cấp cao tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại, các tổng thống trong 25 năm qua đã “vượt qua giới hạn quyền lực tổng thống để sử dụng vũ lực”. Ông nói thêm rằng việc triển khai quân đội mà không có sự chấp thuận của Quốc hội ngày càng trở nên phổ biến, và Quốc hội dường như đã chấp nhận điều này.
Các giới hạn đối với quyền lực của tổng thống trong việc sử dụng vũ lực quân sự được quy định trong Hiến pháp Hoa Kỳ, Nghị quyết Quyền lực Chiến tranh năm 1973 và Hiến chương Liên Hợp Quốc.
Điều 1 của Hiến pháp quy định rõ ràng rằng Quốc hội, chứ không phải bất kỳ bộ phận nào khác của chính phủ liên bang, có quyền tuyên chiến. Tuy nhiên, Quốc hội đã không chính thức làm điều này trong hơn 80 năm, kể từ Thế chiến II.
Nghị quyết Quyền lực Chiến tranh năm 1973 được thiết kế để kiểm soát quyền lực của tổng thống trong việc lôi kéo Hoa Kỳ vào hành động quân sự mà không có sự đồng ý của Quốc hội. Nó được thông qua sau khi Tổng thống Richard Nixon phủ quyết, sau Chiến tranh Việt Nam, cuộc chiến mà Quốc hội chưa bao giờ chính thức tuyên chiến.
Theo Nghị quyết Quyền lực Chiến tranh, trong bất kỳ trường hợp nào mà Lực lượng Vũ trang Hoa Kỳ được triển khai khi chưa tuyên chiến, tổng thống có 48 giờ để thông báo bằng văn bản cho Chủ tịch Hạ viện và Chủ tịch Thượng viện lâm thời. Đạo luật yêu cầu thông báo phải bao gồm lý do tổng thống thực hiện hành động, thẩm quyền mà hành động được thực hiện và phạm vi cũng như thời gian dự kiến của các hành động thù địch hoặc liên quan. Nghị quyết cũng nói rằng bất kỳ khi nào tổng thống sử dụng lực lượng vũ trang mà không thông báo trước cho Quốc hội, việc sử dụng đó phải chấm dứt trong vòng 60 ngày.
Theo NBC News, các chuyên gia cho rằng việc các tổng thống gần đây lạm dụng quyền hành pháp trong các vấn đề quân sự đã trở thành một xu hướng đáng lo ngại.
