FRANKFURT, Đức – Việc ông Friedrich Merz thất bại chưa từng có trong việc giành chiến thắng trong cuộc bầu cử làm thủ tướng Đức ngay vòng đầu tiên tại quốc hội đã làm dấy lên nghi ngờ về khả năng chính phủ mới của ông có thể thực hiện các kế hoạch đưa nền kinh tế lớn nhất châu Âu thoát khỏi tình trạng trì trệ.
Vấp váp hôm thứ Ba vừa qua khi bắt đầu chính phủ liên minh mới giữa Liên minh của ông và Đảng Dân chủ Xã hội đã làm tăng thêm sự bất ổn xung quanh tương lai của một nền kinh tế vốn không có sự tăng trưởng đáng kể kể từ trước đại dịch COVID-19.
Trên hết, ông Merz được kỳ vọng sẽ chấm dứt những tranh cãi về chi tiêu và ngân sách vốn đã gây khó khăn cho liên minh ba đảng hỗn loạn của người tiền nhiệm Olaf Scholz, liên minh này đã sụp đổ vào tháng 11. Chiến thắng trong cuộc bầu cử ngày 23 tháng 2 và thỏa thuận liên minh dường như đảm bảo rằng chính phủ của ông có thể chấm dứt tình trạng tê liệt chính sách và đối mặt với những thách thức bao gồm đầu tư tụt hậu vào các dự án thúc đẩy tăng trưởng, bộ máy quan liêu gây khó khăn và thiếu lao động lành nghề.
Nhưng thất bại ngay vòng đầu tiên tại quốc hội đã làm dấy lên câu hỏi về mức độ vững chắc của đa số của ông Merz và liệu nó có thể thông qua các cải cách để thúc đẩy tăng trưởng sau hai năm sản lượng thu hẹp hay không. Chính phủ sắp mãn nhiệm dự đoán mức tăng trưởng bằng không cho năm nay.
Franziska Palmas, nhà kinh tế cấp cao về châu Âu tại Capital Economics, cho biết: “Cuộc bỏ phiếu thất bại và thực tế là nó diễn ra bất ngờ đã làm suy yếu đáng kể ông Merz”.
Palmas nói thêm: “Lời hứa của ông về việc điều hành một chính phủ hiệu quả hơn và không có xung đột… giờ có vẻ kém tin cậy hơn nhiều. Và việc thực hiện các đề xuất kinh tế của ông, bao gồm tăng mạnh chi tiêu cho quốc phòng và cơ sở hạ tầng, cắt giảm thuế doanh nghiệp, cắt giảm bộ máy quan liêu và số hóa, sẽ khó khăn hơn dự kiến”.
Liên minh của ông Merz có 328 thành viên trong quốc hội mới. Việc ông chỉ nhận được 310 phiếu trong cuộc bỏ phiếu kín đầu tiên – khi ông cần đa số 316 trong số 630 phiếu – đã dẫn đến suy đoán rằng một số nhà lập pháp bảo thủ về tài chính đang phản đối quyết định nới lỏng giới hạn hiến pháp của Đức về chi tiêu thâm hụt và thành lập một quỹ trị giá 500 tỷ euro để chi cho cơ sở hạ tầng như cầu, trường học và đường sắt.
Ông Merz đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử với 325 phiếu trong lần thử thứ hai, nhưng thiệt hại đáng kể đã xảy ra. Andrea Roemmele, giáo sư truyền thông và chính trị tại Trường Hertie của Berlin, cho biết ông nhậm chức “với hai mắt thâm quầng và đầu gối run rẩy”.
Carsten Brzeski, giám đốc vĩ mô toàn cầu tại ngân hàng ING, cho biết hy vọng rằng chính phủ sẽ nhanh chóng thúc đẩy các khoản đầu tư và cải cách mới “đã tan thành mây khói”: “Các sự kiện hôm nay cho thấy không phải ai cũng hiểu được tính cấp bách và sự cần thiết phải có một chính phủ hoạt động”.
Trong nhiều năm, giới hạn nợ đã hạn chế chi tiêu cho cơ sở hạ tầng và cuối cùng bị đổ lỗi là làm chậm tăng trưởng. Trên hết, Trung Quốc đã chuyển từ một thị trường xuất khẩu sinh lợi cho các công ty Đức thành một đối thủ cạnh tranh trong các lĩnh vực đặc biệt của Đức như ô tô và máy móc công nghiệp. Các quy trình cấp phép mở rộng bị đổ lỗi là làm chậm các dự án kinh doanh mới, trong khi việc mất khí đốt tự nhiên giá rẻ của Nga do cuộc xâm lược Ukraine đã làm tăng chi phí năng lượng cho các doanh nghiệp.
Holger Schmieding, nhà kinh tế trưởng tại ngân hàng Berenberg, cho biết mặc dù cuộc bỏ phiếu là “một bất ngờ tồi tệ”, nhưng một số quyết định khó khăn về chi tiêu và giới hạn nợ đã được giải quyết trong quốc hội sắp mãn nhiệm. “Không gian tài khóa bổ sung tồn tại… sự khó chịu ngày hôm nay có lẽ sẽ không ảnh hưởng đến cách phân bổ thêm tiền cho quốc phòng và cơ sở hạ tầng một cách lớn”.
Schmieding lưu ý rằng hầu hết các cuộc bỏ phiếu trong quốc hội không phải là bỏ phiếu kín, điều này có thể ngăn cản một số thành viên liên minh đã từ chối ông Merz bỏ phiếu chống lại các dự luật trong quốc hội.
Quyết định thành lập quỹ cơ sở hạ tầng bên ngoài giới hạn nợ đã làm dấy lên hy vọng về việc chính phủ chi tiêu nhiều hơn và thoát khỏi tình trạng trì trệ. Những hy vọng đó đã bị dập tắt vào ngày 2 tháng 4 khi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump tuyên bố một loạt thuế quan mới đối với hầu hết tất cả các đối tác thương mại của Hoa Kỳ, bao gồm thuế quan 20% đối với hàng hóa từ Liên minh Châu Âu.
Điều đó ngay lập tức làm tăng thêm những khó khăn cho nền kinh tế định hướng xuất khẩu của Đức, trong bối cảnh không chắc chắn về việc liệu các quan chức EU có thể đàm phán mức thuế thấp hơn trong thời gian tạm dừng 90 ngày do Trump đưa ra trước khi thuế có hiệu lực hay không.
Theo tin từ ABC News ngày 6/5/2025
