Thành phố Tulsa, tiểu bang Oklahoma, đang chuẩn bị công bố một gói bồi thường trị giá 105 triệu USD nhằm giải quyết những thiệt hại gây ra bởi cuộc thảm sát Tulsa năm 1921. Đây là một trong những vụ tấn công phân biệt chủng tộc lớn nhất và bạo lực nhất trong lịch sử Hoa Kỳ, từng bị ‘ẩn giấu’ trong nhiều sách sử.
Kế hoạch này do ông Monroe Nichols, thị trưởng da đen đầu tiên của Tulsa đề xuất. Gói bồi thường không chi trả trực tiếp cho con cháu những người sống sót hay hai nạn nhân cuối cùng còn sống, mà tập trung vào tái phát triển cộng đồng. Số tiền được huy động từ một quỹ tín thác tư nhân, bao gồm 24 triệu USD cho quỹ nhà ở và 60 triệu USD cho quỹ bảo tồn văn hóa, nhằm mục đích cải tạo và ‘giảm thiểu sự xuống cấp’ của khu vực.
Thị trưởng Nichols công bố kế hoạch vào Chủ Nhật vừa qua, đúng vào Ngày Tưởng Niệm Cuộc Thảm Sát Tulsa đầu tiên được tổ chức chính thức tại thành phố. Ông gọi thảm kịch năm 1921 là một ‘vết nhơ’ trong lịch sử thành phố và nhấn mạnh thêm những thiệt hại kinh tế kéo dài sau đó, như việc xây dựng đường cao tốc ‘bóp nghẹt sức sống kinh tế’, tình trạng ‘thiếu đầu tư kéo dài’ và ‘các hành động phân biệt đối xử (redlining) có chủ đích’ khiến người da đen gặp khó khăn trong việc vay mua nhà đất. ‘Giờ là lúc thực hiện những bước lớn tiếp theo để phục hồi,’ ông nói.
Kế hoạch mang tên ‘Con Đường Phục Hồi’ (Road to Repair) sẽ do Greenwood Trust quản lý. Quỹ này được đặt tên theo khu Greenwood District của Tulsa, từng là một khu phố sầm uất của người da đen với nền kinh tế phát triển mạnh mẽ đến mức được mệnh danh là ‘Phố Wall Đen’. Tin từ BBC News cho biết, vào tháng 5 năm 1921, một đám đông người da trắng đã tấn công và thiêu rụi khu vực này, phá hủy hơn 1,000 ngôi nhà và cơ sở kinh doanh trong vòng chưa đầy 24 giờ. Ước tính khoảng 300 cư dân da đen đã thiệt mạng.
Gói bồi thường của Tulsa là kế hoạch quy mô lớn đầu tiên từ một thành phố nhằm giải quyết tác động của một vụ tấn công phân biệt chủng tộc cụ thể. Điều này diễn ra trong bối cảnh Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump đang chấm dứt các chương trình thúc đẩy đa dạng, công bằng và hòa nhập (DEI) trong chính phủ. Trước đó, thành phố Evanston, Illinois, cũng đã trở thành thành phố đầu tiên cung cấp bồi thường cho cư dân da đen vào năm 2021, chủ yếu dưới dạng hỗ trợ sửa nhà hoặc trả tiền đặt cọc mua nhà.
Việc chi trả bồi thường trực tiếp cho các hành động phân biệt chủng tộc trong quá khứ như chế độ nô lệ vẫn là một vấn đề gây tranh cãi tại Mỹ. Hai nạn nhân cuối cùng còn sống của vụ thảm sát Tulsa, Lessie Benningfield Randle và Viola Ford Fletcher, đã theo đuổi một vụ kiện đòi bồi thường trong nhiều năm nhưng cuối cùng đã thua kiện vào mùa hè năm ngoái.
