Tổng Thống Hoa Kỳ hiện tại Donald Trump từ lâu đã đặt cược vào việc có thể khiến các đồng minh khuất phục bằng chiến thuật hăm dọa. Tuy nhiên, chiến lược này đang ngày càng bị thử thách khi Hội Nghị Thượng Đỉnh Nhóm Các Nước Công Nghiệp Hàng Đầu Thế Giới (G7) sắp diễn ra.
Ông Trump đã từng dọa áp thuế nặng với niềm tin rằng các quốc gia khác sẽ phải nhượng bộ. Ông cũng từng bóng gió về việc sáp nhập Canada hay Greenland, thậm chí gợi ý rằng Hoa Kỳ sẽ không tôn trọng các nghĩa vụ phòng thủ với đồng minh trong NATO. Các cuộc gặp tại Tòa Bạch Ốc cũng được ông tận dụng để gây áp lực lên lãnh đạo Ukraine hay Nam Phi.
Thế nhưng, theo phân tích từ nhiều chuyên gia và quan sát, nhiều lãnh đạo thế giới ngày càng ít lý do để nao núng trước Tổng Thống Hoa Kỳ Trump, dù họ nhận thức được rủi ro nếu ông thực hiện những lời đe dọa đó. Họ tin rằng cuối cùng ông sẽ lùi bước (vì nhiều kế hoạch của ông có thể gây hại cho chính nước Mỹ) hoặc rằng ông có thể bị lay chuyển bằng cách dùng sự khéo léo và nịnh bợ.
Ông Jeremy Shapiro, Giám đốc nghiên cứu tại Hội Đồng Châu Âu về Quan Hệ Đối Ngoại, nhận định: “Nhiều lãnh đạo dường như vẫn còn e dè trước Trump, nhưng họ đang dần nhận ra thói quen hăm dọa của ông ấy. Ở những nơi đa dạng như Canada, Iran, Trung Quốc và EU, chúng tôi thấy ngày càng nhiều dấu hiệu cho thấy các lãnh đạo hiện nhận ra rằng Trump sợ bất cứ điều gì giống như một cuộc đối đầu sòng phẳng. Và vì vậy, họ ngày càng sẵn sàng đối đầu với ông ấy.”
Trước thềm hội nghị G7 sắp tới, đã có những dấu hiệu rõ ràng về sự phản kháng khéo léo từ các lãnh đạo khác trong nhóm. Tổng thống Pháp Emanuel Macron đã có kế hoạch thăm Greenland vào cuối tuần như một biểu hiện đoàn kết của Châu Âu. Thủ tướng Canada Mark Carney thì thẳng thừng tuyên bố rằng Hoa Kỳ không còn là lực lượng “áp đảo” trên thế giới sau khi chính sách thuế quan của Tổng Thống Trump tạo ra rạn nứt trong mối quan hệ đối tác kéo dài hàng thập kỷ giữa Mỹ và láng giềng phía Bắc.
Ông Carney phát biểu rằng sau khi Bức tường Berlin sụp đổ năm 1989, Hoa Kỳ trở thành bá chủ toàn cầu, nhưng vị thế này đang bị suy yếu bởi cách tiếp cận giao dịch của Tổng Thống Trump, ít chú trọng đến việc bảo vệ các giá trị dân chủ hay pháp quyền. “Giờ đây Hoa Kỳ đang bắt đầu ‘tiền tệ hóa’ sự bá chủ của mình: tính phí để tiếp cận thị trường của họ và giảm đóng góp tương đối vào an ninh tập thể của chúng ta,” ông Carney nói.
Tình hình Trung Đông, với các diễn biến như cuộc tấn công của Israel vào Iran, cũng là một yếu tố phức tạp thêm vào bức tranh toàn cầu khi các lãnh đạo G7 cùng nhau giải quyết những vấn đề gai góc nhất thế giới.
Một quan chức cấp cao của Canada cho biết họ đã quyết định từ sớm rằng G7 lần này sẽ không đưa ra một thông cáo chung như các hội nghị trước – điều này cho thấy khó khăn như thế nào để có được tiếng nói đồng nhất giữa Tổng Thống Hoa Kỳ Trump và các lãnh đạo khác. Tòa Bạch Ốc nói rằng các tuyên bố cá nhân của từng lãnh đạo sẽ được đưa ra về các vấn đề thảo luận.
Phát biểu tại Singapore tháng trước, Tổng thống Pháp Macron gọi Pháp là “bạn và đồng minh của Hoa Kỳ” nhưng phản đối mong muốn của Tổng Thống Trump trong việc chi phối hành động của các nước khác. Ông Macron nói rằng việc ép buộc các quốc gia khác phải chọn giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc sẽ dẫn đến sự đổ vỡ của trật tự thế giới được thiết lập sau Thế chiến II.
Theo tin từ ABC News, Thượng nghị sĩ Jeanne Shaheen, đảng Dân chủ, thành viên cấp cao của Ủy ban Đối Ngoại Thượng viện, cho rằng hội nghị thượng đỉnh là cơ hội để Tổng Thống Hoa Kỳ Trump “hàn gắn” quan hệ với các nước khác để Trung Quốc không thể lợi dụng những khác biệt giữa các nước G7. Bà nói thêm rằng các lãnh đạo nước ngoài “không hề nao núng” trước hành động của Tổng Thống Trump, điều này có thể khiến họ xa rời các cam kết chặt chẽ hơn với Hoa Kỳ.
Mặc dù Tổng Thống Trump có vẻ hợp ý với một số vị khách nước ngoài, như Thủ tướng Anh Keir Starmer, Thủ tướng Đức Friedrich Merz, hay Thủ tướng Ý Giorgia Meloni, các lãnh đạo này vẫn duy trì đường lối chính sách riêng của mình, ví dụ như ủng hộ mạnh mẽ Ukraine hay thúc đẩy các nước NATO chi tiêu nhiều hơn cho quốc phòng.
Ông Mark Sobel, chủ tịch chi nhánh Hoa Kỳ của Diễn đàn Các Tổ Chức Tiền Tệ và Tài Chính Chính Thức, một think tank độc lập, nhận định rằng “chính sách thương mại của Tổng Thống Trump, sự ủng hộ các phong trào cánh hữu ở Châu Âu, vẻ như ưu tiên làm việc với các nhà độc tài và nhiều hành động khác của ông đang làm xa lánh các đồng minh G7 của chúng ta,” ngay cả khi Tổng Thống Hoa Kỳ đúng khi cho rằng Châu Âu cần làm nhiều hơn cho quốc phòng.
Tóm lại, đằng sau hậu trường, và bất kể những màn thể hiện bề ngoài, hội nghị thượng đỉnh tại Kananaskis sẽ cho thấy một nhóm G7 phân mảnh hơn và một nền kinh tế toàn cầu đang mất phương hướng.
