Tổng thống Donald Trump đã nhiều lần tuyên bố sẽ trục xuất “những kẻ xấu nhất trong số những kẻ xấu nhất” và thường xuyên đề cập đến “những tội phạm nguy hiểm” như những kẻ giết người, hiếp dâm và kẻ săn trẻ em đã nhập cảnh trái phép vào Hoa Kỳ dưới thời chính quyền Biden. Ông cam kết sẽ trục xuất hàng triệu người nhập cư trong một chương trình trục xuất lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ nhằm bảo vệ công dân tuân thủ pháp luật khỏi những mối đe dọa bạo lực mà ông cho rằng họ gây ra.
Tuy nhiên, dữ liệu của chính phủ về tình hình giam giữ hiện tại lại cho thấy một bức tranh hoàn toàn khác. Theo tin từ The Associated Press, số vụ bắt giữ của Cơ quan Di trú và Hải quan Hoa Kỳ (ICE) đã tăng lên kể từ khi Tổng thống Trump bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai, với các báo cáo về các cuộc bố ráp trên toàn quốc. Thế nhưng, phần lớn những người đang bị ICE giam giữ hiện nay không có tiền án tiền sự. Trong số những người có tiền án, chỉ một số ít bị kết án các tội nghiêm trọng, trái ngược hẳn với những viễn cảnh đáng sợ mà ông Trump mô tả để ủng hộ chương trình an ninh biên giới của mình.
Ông Ahilan Arulanantham, đồng giám đốc Trung tâm Luật Di trú và Chính sách của Trường Luật UCLA, nhận xét: “Có một sự xa cách sâu sắc giữa lời lẽ và thực tế.” Ông nói thêm: “Chính quyền này, và cả chính quyền Trump trước đây, luôn tuyên bố rằng họ đang nhắm vào những kẻ xấu nhất và coi việc thực thi luật di trú như thể tất cả chỉ nhằm vào những người bạo lực, nguy hiểm với lịch sử phạm tội dày đặc. Thế nhưng, trên thực tế, những người bị nhắm mục tiêu để bắt giữ lại phần lớn là những người không có bất kỳ tiền án tiền sự nào.”
Các số liệu thống kê mới nhất của ICE cho thấy tính đến ngày 29 tháng 6, có 57.861 người đang bị ICE giam giữ, trong đó có 41.495 người (chiếm 71,7%) không có tiền án tiền sự. Con số này bao gồm 14.318 người đang bị truy tố hình sự và 27.177 người chịu sự điều chỉnh của luật di trú nhưng không có tiền án hoặc đang bị truy tố hình sự nào.
Bà Lauren-Brooke Eisen, giám đốc chương trình tư pháp tại Trung tâm Tư pháp Brennan, khẳng định: “Tổng thống Trump đã biện minh cho chương trình nhập cư này, một phần dựa trên những tuyên bố sai sự thật rằng người nhập cư đang làm gia tăng tội phạm bạo lực ở Hoa Kỳ, và điều đó hoàn toàn không đúng. Không có nghiên cứu hay bằng chứng nào ủng hộ những tuyên bố của ông.”
Tuy nhiên, một phát ngôn nhân của Bộ An ninh Nội địa cho biết đánh giá rằng ICE không nhắm mục tiêu vào những người nhập cư có tiền án là “sai sự thật” và bà nhấn mạnh rằng Bộ trưởng An ninh Nội địa đã chỉ đạo ICE “nhắm vào những kẻ xấu nhất trong số những kẻ xấu nhất, bao gồm cả thành viên băng đảng, những kẻ giết người và những kẻ hiếp dâm.” Bà cũng tính cả những người bị kết án lẫn những người đang bị truy tố vào nhóm “người nước ngoài bất hợp pháp phạm tội”.
Dữ liệu không công khai mà Viện Cato thu thập cho thấy tính đến ngày 14 tháng 6, 65% trong số hơn 204.000 người đã được ICE xử lý kể từ đầu năm tài chính 2025 (bắt đầu từ ngày 1 tháng 10 năm 2024) không có tiền án. Trong số những người có tiền án, chỉ 6,9% phạm tội bạo lực, trong khi 53% phạm các tội không bạo lực thuộc ba loại chính là vi phạm luật di trú, luật giao thông hoặc các tệ nạn xã hội.
Số vụ bắt giữ của ICE đã tăng đột biến vào cuối tháng 5 sau khi Phó Chánh Văn phòng Nhà Trắng Stephen Miller đặt ra hạn ngạch cho cơ quan này là 3.000 vụ bắt giữ mỗi ngày, tăng từ mức 650 vụ mỗi ngày trong năm tháng đầu của nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump. Theo tổ chức Transactional Records Clearinghouse (TRAC), ICE đã bắt giữ nhiều hơn gần 30% vào tháng 5 so với tháng 4. Con số này tiếp tục tăng trong tháng 6, thêm 28% nữa.
Viện Cato cũng phát hiện ra rằng từ ngày 8 tháng 2 đến ngày 17 tháng 5, số vụ bắt giữ “những người không phạm tội” trung bình hàng ngày dao động từ 421 đến 454. Trong hai tuần tiếp theo vào cuối tháng 5, con số này tăng lên 678, và sau đó lên 927 trong giai đoạn từ ngày 1 đến ngày 14 tháng 6.
Bà Eisen cho biết thêm: “Những gì chúng ta đang thấy là sự gia tăng lớn về kinh phí để giam giữ, trục xuất và thực thi luật di trú. Và điều mà chúng ta đang thấy là nhiều người trong số này, quay trở lại câu hỏi ban đầu của bạn, không phải là những người nguy hiểm.”
Trong chiến dịch tranh cử, ông Trump đã nêu bật nhiều vụ việc mà những người nhập cư bất hợp pháp bị bắt giữ vì các tội danh khủng khiếp. Một trong số đó là vụ sát hại cô Laken Riley, 22 tuổi, sinh viên điều dưỡng ở Georgia, người đã bị một người Venezuela nhập cảnh trái phép sát hại vào năm ngoái. Jose Ibarra đã bị kết tội giết người và các tội danh khác trong vụ sát hại cô Riley vào tháng 2 năm 2024 và bị kết án tù chung thân không ân xá. Hiện Ibarra đang xin xét xử lại.
Tuy nhiên, các nghiên cứu đã liên tục chỉ ra rằng người nhập cư không phải là nguyên nhân gây ra tội phạm bạo lực ở Hoa Kỳ và họ thực sự phạm tội ít hơn so với công dân Mỹ sinh ra tại đây. Ví dụ, một bài báo nghiên cứu năm 2023 từ Cục Nghiên cứu Kinh tế Quốc gia báo cáo rằng trong 150 năm qua, người nhập cư có tỷ lệ bị giam giữ thấp hơn so với những người sinh ra ở Hoa Kỳ. Trên thực tế, tỷ lệ này đã giảm kể từ năm 1960 – theo bài báo, người nhập cư có khả năng bị giam giữ thấp hơn 60%.
Các chuyên gia cho rằng những lời lẽ sai sự thật từ chính quyền Trump gây ra tác hại thực sự. Ông Arulanantham nói: “Nó khiến những người trong cộng đồng nhập cư cảm thấy bị nhắm mục tiêu và bị gạt ra ngoài lề. Nó tạo ra nhiều không gian chính trị và xã hội cho sự thù ghét dưới mọi hình thức, bao gồm cả tội phạm thù ghét đối với cộng đồng nhập cư.”
Bà Eisen lưu ý rằng tác động này còn lan sang các cộng đồng khác. Bà kết luận: “Tất cả người Mỹ đều mong muốn có những cộng đồng an toàn và phát triển, và ý tưởng rằng tổng thống Hoa Kỳ đưa ra những tuyên bố gây hiểu lầm về sự thật và bóp méo thực tế không phải là cách để mang lại sự an toàn công cộng.”
