Các luật sư đại diện cho trẻ em di dân đã thu thập những lời khai từ các em nhỏ và gia đình bị giam giữ tại các địa điểm được mô tả là “như nhà tù” trên khắp Hoa Kỳ từ tháng 3 đến tháng 6 năm nay. Điều này xảy ra trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Trump đang yêu cầu một thẩm phán liên bang hủy bỏ các biện pháp bảo vệ hiện hành, vốn đảm bảo các quyền cơ bản và dịch vụ cho trẻ em dưới sự giam giữ của chính phủ, bao gồm cả điều kiện an toàn và vệ sinh.
Chính quyền lập luận rằng các quy định theo Thỏa thuận Giải quyết Flores khuyến khích di cư và cản trở khả năng thiết lập chính sách di cư của họ. Thẩm phán Tòa án Địa hạt Hoa Kỳ Dolly Gee, có trụ sở tại California, dự kiến sẽ đưa ra phán quyết sau buổi điều trần vào ngày 8 tháng 8.
Theo các luật sư, trẻ em bị giữ tại các cơ sở của Cơ quan Hải quan và Biên phòng Hoa Kỳ (CBP) như lều, sân bay và văn phòng trong nhiều tuần, mặc dù chính sách của cơ quan này quy định rằng mọi người nói chung không nên bị giam giữ quá 72 giờ. Các luật sư cũng yêu cầu tăng cường giám sát đối với trẻ em bị giam giữ trong các cơ sở di trú.
Ông Sergio Perez, giám đốc điều hành của Trung tâm Nhân quyền và Luật Hiến pháp có trụ sở tại California, cho biết: “Nỗi sợ lớn nhất là nếu không có Flores, chúng ta sẽ mất đi một kênh quan trọng về sự minh bạch và trách nhiệm giải trình. Khi đó, bạn sẽ có một tình huống hoàn hảo cho việc lạm dụng cá nhân, vi phạm quyền của họ, và những hành xử mà đất nước này không ủng hộ.”
Thỏa thuận Flores đã thiết lập các tiêu chuẩn tối thiểu và giám sát cho trẻ em di dân bị giam giữ bởi chính quyền liên bang kể từ năm 1997. Thỏa thuận này được đặt theo tên của Jenny Lisette Flores, một thiếu nữ 15 tuổi đến từ El Salvador, người đã bị chính quyền Hoa Kỳ giam giữ vào giữa những năm 1980 và phải chịu đựng nhiều sự đối xử tệ bạc.
Vụ việc này làm dấy lên những lo ngại về điều kiện sống của trẻ em di dân tại Hoa Kỳ, đặc biệt là trong bối cảnh chính quyền đang tìm cách thay đổi các quy định về nhập cư. Theo KFF Health News, các luật sư và nhà nghiên cứu đã bác bỏ ý kiến cho rằng thỏa thuận Flores khuyến khích di cư, cho rằng chính điều kiện sống ở quê nhà mới là nguyên nhân thúc đẩy người dân di chuyển.
Trước đó, cả chính quyền của Tổng thống Barack Obama và Tổng thống Donald Trump đều đã tìm cách sửa đổi hoặc chấm dứt thỏa thuận này, nhưng đều không thành công. Gần đây nhất, vào năm 2024, chính quyền Tổng thống Joe Biden đã yêu cầu loại bỏ Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh khỏi thỏa thuận sau khi cơ quan này áp dụng một số tiêu chuẩn của Flores vào quy định của mình.
Các báo cáo từ các giám sát viên được tòa án chỉ định cũng ghi nhận tình trạng thiếu tiếp cận chăm sóc y tế phù hợp, điều kiện nhiệt độ khắc nghiệt, ít cơ hội vui chơi ngoài trời, thiếu thức ăn và quần áo phù hợp, cũng như không thể điều chỉnh ánh sáng để ngủ.
Việc chấm dứt thỏa thuận Flores sẽ loại bỏ mọi sự giám sát bên ngoài đối với các cơ sở giam giữ di dân của các giám sát viên và luật sư do tòa án chỉ định. Khi đó, công chúng sẽ phải phụ thuộc vào chính phủ để có được thông tin minh bạch về điều kiện giam giữ trẻ em.
Bà Leecia Welch, một luật sư tại nhóm vận động quyền trẻ em Children’s Rights, nhấn mạnh rằng những vấn đề này không mang tính đảng phái. Bà cho biết đã nêu lên những lo ngại về điều kiện giam giữ ngay cả trong thời gian chính quyền của Tổng thống Biden nắm quyền. Bà nói: “Đây không phải là những vấn đề chính trị đối với tôi. Câu hỏi là đất nước chúng ta muốn đối xử với trẻ em như thế nào? Chỉ đơn giản vậy thôi. Tôi sẽ không dễ dàng bỏ qua cho bất kỳ chính quyền nào khi trẻ em bị tổn hại trong sự chăm sóc của họ.”
