Cuộc đua giành ghế Thống đốc New Jersey đang nóng lên với các cuộc bầu cử sơ bộ sắp diễn ra vào ngày 10 tháng 6. Điều đáng chú ý là các ứng viên của cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa đang sử dụng quan điểm về Tổng Thống Donald Trump và các chính sách của ông làm trọng tâm trong chiến dịch tranh cử, cho thấy định hướng có thể có cho cuộc tổng tuyển cử vào tháng 11.
Một trong những điểm nóng nhất hiện nay là gói cắt giảm thuế và chương trình chi tiêu liên bang do phe Cộng hòa tại Hạ viện vừa thông qua. Các ứng viên đang diễn giải dự luật này theo những cách hoàn toàn khác nhau, biến nó thành ‘vũ khí’ công kích đối thủ.
Phe Cộng hòa ca ngợi Tổng Thống Donald Trump là người hùng cắt giảm thuế, đang cải tổ hệ thống di trú và tinh gọn bộ máy liên bang. Ngược lại, phe Dân chủ chỉ trích ông là vị Tổng Thống liều lĩnh, đẩy nợ công lên cao, đồng thời cắt giảm các chương trình phúc lợi cho người già và người bệnh mà không quan tâm đến hậu quả hay luật pháp.
Sự đối lập gay gắt trong thông điệp tranh cử này cho thấy cử tri New Jersey sẽ phải đưa ra những quyết định rõ ràng vào tháng 11. Kết quả tại bang này, dù New Jersey từ lâu đã nghiêng về Dân chủ, có thể là tín hiệu quan trọng về việc các chính sách quyết liệt của Tổng Thống Donald Trump trong nhiệm kỳ thứ hai được cử tri cả nước đón nhận ra sao.
Cuộc đua sơ bộ ở New Jersey, cùng với Virginia, là hai cuộc đua Thống đốc đáng chú ý trong năm nay. Chúng được giới quan sát xem như một phép thử về cách đảng Dân chủ đối phó với chiến thắng của Tổng Thống Trump năm 2024 và chương trình nghị sự của ông, cũng như một bài kiểm tra mới về mức độ phổ biến của Tổng Thống trong lòng cử tri Cộng hòa.
Dự luật cắt giảm thuế do phe Cộng hòa gọi là “một dự luật lớn, đẹp đẽ” đang là tâm điểm tranh cãi. Đại diện Dân chủ Mikie Sherrill, một trong những ứng viên hàng đầu, phản đối dự luật, cho rằng nó sẽ đẩy giá cả lên cao và cố gắng liên kết đối thủ Cộng hòa Jack Ciattarelli (người được Tổng Thống Trump ủng hộ) với việc cắt giảm y tế và hỗ trợ lương thực. Bà Sherrill gọi ông Ciattarelli là “người vâng lời chương trình nghị sự MAGA”. Đáp lại, ông Ciattarelli công kích bà Sherrill vì phản đối việc cắt giảm thuế cho nhiều người dân, khẳng định New Jersey cần giảm thuế “nhờ có những người Dân chủ đã biến NJ thành bang có thuế cao nhất nước Mỹ”.
Các chuyên gia cho rằng cuộc đấu khẩu này có thể kéo dài đến tổng tuyển cử. Phe Dân chủ muốn đổ lỗi cho Tổng Thống và đảng Cộng hòa về những cắt giảm phúc lợi xã hội không được lòng dân, trong khi phe Cộng hòa tìm cách quy trách nhiệm các vấn đề kinh tế cho đảng Dân chủ, những người đã nắm quyền điều hành bang New Jersey suốt 8 năm qua.
Thống đốc đương nhiệm Phil Murphy (Dân chủ) sẽ hết nhiệm kỳ sau hai nhiệm kỳ. Trong bối cảnh cử tri thường muốn thay đổi, câu hỏi đặt ra là họ chán ghét Thống đốc Murphy hay Tổng Thống Donald Trump nhiều hơn.
Bên phía Dân chủ, ngoài bà Sherrill, còn có nhiều ứng viên mạnh khác như Đại diện Josh Gottheimer, Thị trưởng Newark Ras Baraka, Thị trưởng Jersey City Steven Fulop, cựu Chủ tịch Thượng viện bang Steve Sweeney và lãnh đạo công đoàn giáo viên Sean Spiller. Cuộc đua này diễn ra trong bối cảnh hệ thống phiếu bầu theo ‘dòng’ của hạt (county line) – một đặc trưng riêng của New Jersey giúp đảng dễ dàng xếp các ứng viên ưa thích ở vị trí thuận lợi trên phiếu – đã bị thay đổi, khiến cuộc đua trở nên khó đoán hơn.
Trong nội bộ đảng Dân chủ, một điểm chung là sự chỉ trích mạnh mẽ Tổng Thống và đảng Cộng hòa ở Washington. Thị trưởng Newark Ras Baraka từng gây chú ý khi bị bắt giữ tại một trung tâm giam giữ di dân ở Newark để phản đối chính sách di trú, sau đó được thả. Các ứng viên Dân chủ khác cũng đến địa điểm này để thể hiện sự ủng hộ và phản đối chính sách siết chặt di trú.
Về phía Cộng hòa, cuộc đua thay đổi đáng kể sau khi Tổng Thống Donald Trump chính thức ủng hộ ông Jack Ciattarelli, người trước đó từng gọi Tổng Thống là “kẻ lừa đảo”. Giờ đây, ông Ciattarelli đã hoàn toàn ủng hộ Tổng Thống, và sự ủng hộ này được xem là đòn quyết định trong cuộc bầu cử sơ bộ Cộng hòa. Các ứng viên Cộng hòa khác như Bill Spadea (cựu phát thanh viên) và Mario Kranjac (cựu Thị trưởng) cũng nhấn mạnh sự ủng hộ Tổng Thống. Riêng Thượng nghị sĩ bang Jon Bramnick là người duy nhất chỉ trích Tổng Thống, đặc biệt là việc ân xá cho những người liên quan đến vụ ngày 6 tháng 1, nhưng ông vẫn ủng hộ lập trường cứng rắn về di trú.
Dù New Jersey thường bầu cho Dân chủ trong các cuộc đua liên bang, bang này lại có xu hướng bầu cho Cộng hòa ở cấp Thống đốc (ba Thống đốc Cộng hòa gần nhất đều thắng cử hai nhiệm kỳ). Sau chiến thắng của Tổng Thống Trump năm ngoái, phe Dân chủ được cho là đang gặp khó khăn trong việc tìm ra thông điệp hiệu quả. Cuộc đua ở New Jersey sẽ là cơ hội để đảng này tìm lại sức hút, kể cả với cử tri Cộng hòa. Ngược lại, phe Cộng hòa hy vọng cử tri sẽ bày tỏ sự thất vọng với 8 năm Dân chủ nắm quyền ở cấp bang thay vì phản đối Tổng Thống.
Theo tin từ NBC Philadelphia, số lượng cử tri Dân chủ đăng ký ở New Jersey đã giảm nhẹ so với Cộng hòa, và số lượng cử tri độc lập hiện đông gần bằng số cử tri Dân chủ. Điều này cho thấy, như Giáo sư khoa học chính trị Brigid Callahan Harrison của Đại học Montclair State nhận định, cuộc đua Thống đốc không chỉ dựa vào hệ tư tưởng mà còn phụ thuộc vào kỹ năng quản lý hành pháp, và đôi khi cử tri sẵn sàng bầu cho ứng viên Cộng hòa.
