Tổng Thư ký NATO, ông Mark Rutte, bày tỏ sự lạc quan về việc khối quân sự này sẽ đạt được thỏa thuận tăng mạnh chi tiêu quốc phòng tại hội nghị thượng đỉnh mang tính ‘chuyển đổi’ sắp tới, bất chấp những khác biệt về mục tiêu chi tiêu. Các nhà lãnh đạo của 32 quốc gia thành viên, bao gồm cả Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, đã tập trung tại Hà Lan cho sự kiện này.
Dự kiến, các nhà lãnh đạo NATO sẽ thống nhất mục tiêu chi tiêu quốc phòng mới ở mức 5% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Quyết định này diễn ra trong bối cảnh Hoa Kỳ, thành viên chi tiêu nhiều nhất, đang dần chuyển sự chú ý khỏi châu Âu để tập trung vào các ưu tiên an ninh ở các khu vực khác.
Tuy nhiên, trước thềm cuộc họp, Tây Ban Nha đã tuyên bố không thể đạt được mục tiêu đề ra trước thời hạn mới là năm 2035, cho rằng mục tiêu này là ‘phi lý’. Bỉ cũng có tín hiệu tương tự, và Slovakia khẳng định họ giữ quyền quyết định ngân sách quốc phòng của riêng mình.
Ông Rutte thừa nhận đây là những ‘quyết định khó khăn’ và ‘không dễ dàng’, nhưng nhấn mạnh rằng ‘với mối đe dọa từ phía Nga và tình hình an ninh quốc tế, không có lựa chọn nào khác’.
Trong khi đó, các quốc gia ở gần biên giới với Nga và Ukraine như Ba Lan, các nước Baltic, các nước Bắc Âu, cùng các cường quốc châu Âu như Anh, Pháp, Đức và Hà Lan, đã cam kết đạt mục tiêu này.
Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb cho biết: ‘Đây là một thắng lợi lớn, tôi nghĩ, cho cả Tổng thống Trump và tôi nghĩ đó cũng là một thắng lợi lớn cho châu Âu. Chúng ta đang chứng kiến sự ra đời của một NATO mới, nghĩa là một NATO cân bằng hơn’.
Kể từ sau cuộc xâm lược toàn diện Ukraine của Nga vào năm 2022, các đồng minh NATO đã đồng ý nâng mức chi tiêu quốc phòng tối thiểu lên 2% GDP. Năm ngoái, 22 quốc gia đã đạt được mục tiêu này, tăng từ chỉ ba quốc gia một thập kỷ trước.
Theo nguồn tin từ The Associated Press, tại Hà Lan, các đồng minh dự kiến sẽ xem xét lại các mục tiêu chi tiêu, nâng mức chi tiêu ‘cốt lõi’ của NATO lên 3,5% GDP và thay đổi cách tính để bao gồm cả viện trợ quân sự cho Ukraine.
Để đáp ứng yêu cầu 5% của ông Trump, thỏa thuận sẽ đặt ra một mục tiêu thứ hai là 1,5% GDP cho các chi tiêu liên quan đến quốc phòng rộng hơn, bao gồm cải thiện cơ sở hạ tầng như đường sá, cầu cống, cảng biển và sân bay để quân đội có thể triển khai nhanh hơn, đối phó với các biện pháp tấn công mạng và tấn công hỗn hợp, hoặc chuẩn bị xã hội cho các cuộc xung đột trong tương lai. Tiến độ sẽ được xem xét lại vào năm 2029.
Thủ tướng Na Uy Jonas Gahr Støre nhận định: ‘Tuyên bố này mang tính lịch sử. Chúng ta có 32 đồng minh ủng hộ tham vọng này, đó là điều vô cùng to lớn’.
Đầu tháng này, NATO đã nhất trí về các mục tiêu mua sắm vũ khí và thiết bị quân sự của từng quốc gia để phòng thủ tốt hơn cho châu Âu, Bắc Cực và Đại Tây Dương, như một phần trong nỗ lực của Hoa Kỳ nhằm tăng cường chi tiêu an ninh.
Việc tăng cường ngân sách cũng sẽ cần thiết nếu chính quyền ông Trump quyết định giảm bớt lực lượng tại châu Âu, nơi có khoảng 84.000 quân Mỹ đồn trú, để lại các đồng minh châu Âu phải bù đắp những khoảng trống an ninh. Lầu Năm Góc dự kiến sẽ công bố ý định của mình trong những tháng tới.
