Tổng thống Donald Trump đã chỉ đạo Bộ Thương mại bắt đầu công việc cho một cuộc điều tra dân số mới nhằm loại trừ những người nhập cư bất hợp pháp khỏi việc thống kê dân số, vốn ảnh hưởng đến quyền lực chính trị và phân bổ chi tiêu liên bang. Tổng thống cho biết cuộc điều tra dân số sẽ dựa trên “sự thật và số liệu thực tế, và quan trọng là, sử dụng kết quả và thông tin thu được từ cuộc bầu cử Tổng thống năm 2024”.
Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định việc tiến hành một cuộc điều tra dân số giữa thập kỷ là cực kỳ khó khăn, nếu không muốn nói là không thể. Bất kỳ thay đổi nào trong quy trình điều tra dân số đều yêu cầu sửa đổi Đạo luật Điều tra Dân số và sự phê chuẩn của Quốc hội, vốn có trách nhiệm giám sát. Lập luận pháp lý cho việc này cũng rất phức tạp, vì Tu chính án thứ 14 của Hiến pháp Hoa Kỳ yêu cầu thống kê “toàn bộ số người” tại mỗi tiểu bang cho mục đích phân bổ ghế quốc hội, và Tòa án Tối cao đã nhiều lần ủng hộ việc diễn giải điều này bao gồm tất cả những người cư trú tại Hoa Kỳ, bất kể tình trạng pháp lý.
Việc tổ chức điều tra dân số là một công tác khổng lồ, đòi hỏi kế hoạch lên đến 10 năm và hàng trăm nghìn nhân viên tạm thời. Các chuyên gia cho rằng đây không phải là việc có thể thực hiện trong một sớm một chiều.
Trước đây, Tổng thống Trump từng tìm cách thêm câu hỏi về tình trạng công dân vào mẫu điều tra dân số năm 2020 và ban hành các sắc lệnh nhằm loại trừ những người nhập cư bất hợp pháp khỏi việc phân bổ dân số. Tuy nhiên, những nỗ lực này đã bị Tòa án Tối cao chặn lại và các sắc lệnh bị thu hồi khi Tổng thống Joe Biden nhậm chức.
Việc điều tra dân số, ngoài việc phân bổ ghế quốc hội và vẽ lại các khu vực bầu cử, còn đóng vai trò quan trọng trong việc phân bổ 2.8 nghìn tỷ đô la chi tiêu chính phủ hàng năm, bao gồm các chương trình y tế, giáo dục, an sinh xã hội và xây dựng hạ tầng.
Theo các nhà phê bình, ý định của Tổng thống Trump có thể nhằm gia tăng lợi thế cho Đảng Cộng hòa trong Quốc hội, đặc biệt là thông qua việc điều chỉnh lại các khu vực bầu cử dựa trên dân số cử tri có quốc tịch thay vì tổng dân số. Một số nhà phân tích cho rằng các hành động của ông có thể đang phá hoại hệ thống thống kê liên bang, vốn được coi là tiêu chuẩn vàng trên thế giới, để phục vụ cho các mục tiêu chính trị.
Thông tin được tổng hợp từ bài báo của Associated Press.
