Trong sáu tháng đầu nhiệm kỳ thứ hai, Tổng Thống Donald Trump đang phải đối mặt với nhiều cuộc xung đột quốc tế leo thang trên ba mặt trận.
Trong bài phát biểu nhậm chức vào tháng Giêng, Tổng Thống Donald Trump từng tuyên bố rằng “di sản đáng tự hào nhất của tôi sẽ là một nhà kiến tạo hòa bình và thống nhất”. Tuy nhiên, chỉ sáu tháng sau, thế giới chứng kiến nhiều cuộc xung đột nghiêm trọng.
Theo tin từ ABC News, căng thẳng giữa Iran và Israel đang leo thang với những cuộc tấn công qua lại, làm dấy lên lo ngại về một cuộc chiến tranh toàn diện có thể lôi kéo Hoa Kỳ. Nga đã thực hiện một trong những cuộc tấn công nguy hiểm nhất vào thủ đô của Ukraine trong nhiều tháng. Tại Gaza, người dân đang phải vật lộn để tìm kiếm thức ăn và hàng chục người đã thiệt mạng trong các vụ việc gần đây tại các địa điểm viện trợ.
Aaron David Miller, một nhà ngoại giao kỳ cựu từng làm việc trong chính quyền Clinton và George W. Bush, hiện đang công tác tại Carnegie Endowment for International Peace, nhận định: “Tổng Thống Trump rõ ràng không phải là một nhà kiến tạo hòa bình, nhưng ông ấy cũng không phải là một người gây chiến”.
Tổng Thống Trump đã cam kết sẽ nhanh chóng chấm dứt cuộc chiến Israel-Hamas và cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine, hai cuộc xung đột bùng nổ dưới thời chính quyền trước mà ông Trump gọi là “những cuộc chiến của Biden”. Trong chiến dịch tranh cử, ông thường xuyên chỉ trích “những cuộc chiến bất tận” và cho rằng ông có thể giải quyết cuộc chiến Nga-Ukraine trong 24 giờ – một bình luận mà sau khi nhậm chức, ông đã nói lại là một “sự phóng đại”.
Ông Miller nói: “Tổng Thống Trump đã đưa ra những bình luận về tất cả các cuộc xung đột này, rằng chúng có thể được giải quyết nhanh chóng và dễ dàng, và có những giải pháp cho ba vấn đề này. Tuy nhiên, ông ấy vẫn chưa thành công trong việc xác định một chiến lược hiệu quả tiềm năng để quản lý, chứ đừng nói đến việc giải quyết chúng. Và đó là thách thức”.
Trong những tháng đầu nhiệm kỳ, Tổng Thống Trump đã ưu tiên các nỗ lực ngoại giao mới. Tuy nhiên, ông bày tỏ sự thất vọng ngày càng tăng với các nhà lãnh đạo nước ngoài liên quan và liên tục lên án những gì ông gọi là “cái chết” mà các cuộc xung đột đã gây ra.
Elliott Abrams, một thành viên cấp cao về các nghiên cứu Trung Đông tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại, người từng là đại diện đặc biệt về Iran và Venezuela trong chính quyền Trump, cho biết: “Ông ấy đã thực hiện những lời hứa của mình để cố gắng. Ông ấy đã cố gắng ở Ukraine, Gaza và Iran, nhưng không có điều nào thành công”.
Một tuyên bố về thành công trên mặt trận chính sách đối ngoại mà Tổng Thống Trump thường xuyên đưa ra, và nói rằng ông có thể lặp lại bằng cách thúc đẩy các thỏa thuận thương mại, là cách ông nói rằng ông đã ngăn chặn cuộc chiến gần đây giữa Ấn Độ và Pakistan. Tổng Thống Trump nói rằng ông không nhận được đủ sự ghi nhận: “Tôi đã ngăn chặn nó. Tôi không nghĩ mình đã có một câu chuyện nào về việc đó”.
Tổng Thống Trump đã rời Hội nghị thượng đỉnh Nhóm Bảy nước (G7) sớm hơn dự kiến, với lý do căng thẳng ở Trung Đông và ra lệnh cho nhóm an ninh quốc gia của ông họp kín trong Phòng Tình huống khi ông trở về Washington. Ông đã nhận được một loạt các lựa chọn, bao gồm sử dụng tài sản quân sự của Hoa Kỳ để tấn công các cơ sở hạt nhân của Iran.
Tổng Thống Trump không loại trừ khả năng này, nói với các phóng viên hôm thứ Tư: “Tôi có thể làm điều đó. Tôi có thể không làm điều đó. Ý tôi là, không ai biết tôi sẽ làm gì”.
Thông điệp của tổng thống về cuộc xung đột rất lẫn lộn.
Tổng Thống Trump đã công khai cảnh báo Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu rằng bất kỳ cuộc tấn công nào cũng có thể làm chệch hướng các cuộc đàm phán giữa Hoa Kỳ và Iran về một thỏa thuận hạt nhân. Nhưng sau các cuộc tấn công của Israel vào Tehran hôm thứ Sáu tuần trước, Tổng Thống Trump dường như đã thay đổi giọng điệu, nói với ABC News rằng chúng “xuất sắc” và nói rằng chúng có thể thúc đẩy Tehran ngồi vào bàn đàm phán.
Trong vài ngày qua, ông đã đề xuất gửi Phó Tổng Thống JD Vance và Đặc Phái viên Steve Witkoff để nói chuyện với người Iran, đồng thời yêu cầu Iran “đầu hàng vô điều kiện”. Các quan chức cho biết Hoa Kỳ không liên quan đến cuộc tấn công của Israel, trong khi Tổng Thống Trump tuyên bố “chúng tôi hiện có toàn quyền kiểm soát bầu trời Iran”.
Ông Miller nói về Tổng Thống Trump: “Lời nói và hành động của ông ấy rất hỗn loạn và không nhất quán. Và quan niệm rằng ông ấy không thể đoán trước và điều đó giúp ông ấy chắc chắn vẫn chưa được chứng minh trong ba cuộc xung đột này”.
Nhà Trắng và Phó Tổng Thống Vance đã bảo vệ lập trường của Tổng Thống Trump về Iran, nói rằng ông đã luôn rõ ràng và nhất quán rằng quốc gia này không thể có vũ khí hạt nhân.
Ông Abrams thừa nhận thông điệp của Tổng Thống Trump có thể “gây nhầm lẫn” nhưng thể hiện một tình hình thay đổi nhanh chóng trên thực địa ở Tehran.
Abrams nói: “Một điều ông ấy đang cố gắng làm rõ với Ayatollah là nếu ông ta tấn công các tàu của Mỹ từ các căn cứ, ông ta đã xong đời, đó là sự kết thúc của chế độ. Đó là điều mà bất kỳ tổng thống nào cũng nên làm”.
Khi chính quyền Tổng Thống Trump tăng cường tập trung vào Israel và Iran, các lĩnh vực khác đang ở thế bế tắc.
Abrams nói: “Về Gaza, chưa ai đưa ra được một kế hoạch khả thi. Đó là một vấn đề khó khăn. [Joe] Biden đã không đưa ra được một kế hoạch nào trong 15 tháng sau ngày 7 tháng 10 và Tổng Thống Trump cũng chưa đưa ra được một kế hoạch khả thi”.
Một thỏa thuận hòa bình ba giai đoạn ban đầu nhằm chấm dứt chiến tranh ở Gaza, do các thành viên của cả chính quyền Biden và Trump làm trung gian, đã sụp đổ vào tháng Ba. Kể từ đó, các đề xuất ngừng bắn tạm thời đã thất bại.
Ở Đông Âu, Tổng Thống Trump đã có một cách tiếp cận khác so với người tiền nhiệm của mình trong việc tiếp xúc với cả các nhà lãnh đạo Ukraine và Nga, thường nói rằng mối quan hệ cá nhân của ông với Vladimir Putin sẽ mang lại kết quả.
Một số tiến bộ dường như đã đạt được khi các quan chức Nga và Ukraine tổ chức cuộc gặp trực tiếp đầu tiên kể từ khi cuộc xâm lược bắt đầu vào giữa tháng Năm. Nhưng các cuộc đàm phán kể từ đó đã đình trệ, với việc chính quyền Tổng Thống Trump lùi một bước trong khi Ukraine và Nga đã tăng cường các cuộc tấn công trong những tuần gần đây. Theo nguồn tin ABC News.
Stephen Sestanovich, một thành viên cấp cao tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại, người từng là đại sứ lưu động của Bộ Ngoại giao về Liên Xô cũ, cho biết: “Tổng thống đã rất ồn ào về sự cần thiết của hòa bình, nhưng ông ấy chưa chuẩn bị để thực sự thúc đẩy Putin theo hướng đó”.
