Trong chiến dịch tranh cử trước đây, Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump từng đưa ra ý tưởng cấp thẻ xanh (green card) cho tất cả du học sinh tốt nghiệp các trường đại học tại Mỹ để thu hút những bộ óc xuất sắc nhất.
Tại một buổi phỏng vấn podcast vào tháng 6 năm ngoái, Tổng Thống Trump nói: “Thật đáng buồn khi chúng ta để mất những người từ Harvard, MIT, từ những trường danh tiếng nhất. Điều đó sẽ chấm dứt ngay từ Ngày Đầu Tiên [nhậm chức].”
Tuy nhiên, lời hứa đó chưa bao giờ thành hiện thực. Quan điểm của Tổng Thống Trump về việc chào đón du học sinh đã thay đổi đáng kể. Hiện tại, sinh viên quốc tế đang cảm thấy mình là tâm điểm của một chiến dịch ngày càng leo thang nhằm trục xuất họ hoặc ngăn cản họ đến Mỹ. Chính quyền của Tổng Thống Trump đang kết hợp việc siết chặt nhập cư với nỗ lực định hình lại giáo dục đại học.
Một loạt các chính sách từ chính quyền Tổng Thống Trump – như chấm dứt khả năng học tập của sinh viên quốc tế, tạm dừng tất cả các cuộc phỏng vấn cấp visa sinh viên mới, động thái ngăn chặn sinh viên nước ngoài nhập học tại Harvard – đã gây ra kiện tụng, phản kiện và sự hoang mang cho các du học sinh. Họ cảm thấy bị nhắm mục tiêu từ nhiều mặt.
Trong các cuộc phỏng vấn, nhiều sinh viên từ khắp nơi trên thế giới đã chia sẻ cảm giác khi trở thành du học sinh tại Mỹ hiện nay. Những câu chuyện của họ làm nổi bật cảm giác sợ hãi, lo lắng và bất an lan tỏa. Điều này khiến họ thận trọng hơn trong cuộc sống hàng ngày, làm phân tâm việc học và khiến nhiều người phải hủy chuyến đi về thăm quê nhà vì sợ không được phép quay lại Mỹ.
Đối với nhiều người, những tháng gần đây đã buộc họ phải suy nghĩ lại về giấc mơ xây dựng cuộc sống ở Mỹ.
Markuss Saule, sinh viên năm nhất tại Đại học Brigham Young-Idaho, người Latvia, đã trải qua cảm giác hoảng loạn suốt chuyến bay trở lại Mỹ sau chuyến thăm quê. Anh đã xóa sạch điện thoại, gỡ cài đặt mạng xã hội, xóa mọi thứ liên quan đến chính trị hoặc có thể bị coi là chống lại Tổng Thống Trump.
“Cả chuyến bay 10 tiếng đó, khi tôi cứ băn khoăn, ‘Liệu họ có cho mình vào không?’ – điều đó thực sự khiến tôi rất mệt mỏi,” Saule, chuyên ngành phân tích kinh doanh, chia sẻ. “Thật kinh khủng.”
Saule là kiểu du học sinh mà Mỹ từng khao khát. Thời trung học ở Latvia, anh đã giành được học bổng trao đổi dựa trên thành tích do Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ tài trợ. Anh đã dành một năm học ở Minnesota, yêu nước Mỹ và gặp gỡ người bạn gái hiện là hôn thê. Anh vừa kết thúc năm nhất đại học với điểm trung bình 4.0.
Nhưng sự lo lắng trên chuyến bay đó đã dập tắt những gì còn lại trong giấc mơ Mỹ của anh.
“Nếu bạn hỏi tôi vào cuối năm 2024 kế hoạch của tôi là gì, đó là kết hôn, tìm một công việc tốt ở Mỹ và bắt đầu cuộc sống gia đình,” Saule, người hy vọng làm nhà phân tích dữ liệu kinh doanh, nói. “Những kế hoạch đó không còn khả thi nữa. Bây giờ bạn hỏi tôi, kế hoạch là rời khỏi nơi này càng sớm càng tốt.”
Saule và vị hôn thê dự định kết hôn vào mùa hè này, tốt nghiệp sớm một năm và chuyển đến Châu Âu.
Mùa xuân này, chính quyền Tổng Thống Trump đột ngột thu hồi giấy phép học tập tại Mỹ của hàng ngàn sinh viên quốc tế trước khi đảo ngược quyết định. Một thẩm phán liên bang đã chặn các đợt chấm dứt tư cách sinh viên tiếp theo, nhưng đối với nhiều người, thiệt hại đã xảy ra. Saule luôn sợ hãi mình có thể là người tiếp theo.
Chỉ ba năm trước, khi còn là sinh viên ở Minnesota, anh cảm thấy mình là một đại sứ đầy tự hào cho đất nước. “Bây giờ tôi cảm thấy mặc cảm tự ti. Tôi cảm thấy mình có thể bị bỏ đi, rằng tôi chỉ là một phần thêm vào có thể bị cắt bỏ sớm,” anh nói. Các chính sách của Tổng Thống Trump mang một ý nghĩa rõ ràng. “Các chính sách, điều chúng nói với tôi rất đơn giản. Đó là một từ: Rời đi.”
Về vấn đề thu hút sinh viên giỏi nhất thế giới, Tổng Thống Trump từng được hỏi trong podcast tháng 6 năm ngoái liệu ông có thể hứa giúp các công ty dễ dàng hơn trong việc “nhập khẩu những người giỏi nhất và sáng giá nhất” không. Tổng Thống Trump đã trả lời: “Tôi hứa.” Ông nói rằng thẻ xanh sẽ được cấp cùng với bằng tốt nghiệp cho bất kỳ sinh viên nước ngoài nào có bằng đại học hoặc sau đại học.
Tổng Thống Trump cho biết ông biết những câu chuyện về những sinh viên “xuất sắc” muốn ở lại Mỹ làm việc nhưng không thể. “Họ quay trở về Ấn Độ, quay trở về Trung Quốc” và trở thành tỷ phú, sử dụng hàng ngàn người. “Điều đó sẽ chấm dứt ngay từ Ngày Đầu Tiên.”
Nếu Tổng Thống Trump làm theo lời hứa đó, Avi, một sinh viên vật lý 24 tuổi người Ấn Độ, đã không phải sợ mất đi mọi thứ mình đã nỗ lực đạt được.
Sau sáu năm ở Arizona, nơi Avi học đại học và hiện đang làm kỹ sư, Mỹ giống như ngôi nhà thứ hai của anh. Anh mơ ước được làm việc tại NASA hoặc trong một phòng thí nghiệm quốc gia và ở lại Mỹ, nơi anh có vài người thân.
Nhưng bây giờ anh quá sợ hãi để bay đến Chicago thăm họ, lo sợ những tin tức về người nước ngoài bị quấy rối tại các trung tâm nhập cư và sân bay.
“Liệu tôi có nên mạo hiểm đi thăm gia đình hay chấp nhận rủi ro bị trục xuất?” Avi, người yêu cầu được gọi bằng tên, sợ bị trả đũa, nói.
Avi là một trong khoảng 240.000 người có visa sinh viên tại Mỹ đang tham gia Chương trình Đào tạo Thực hành Tùy chọn (Optional Practical Training – OPT) – giai đoạn sau tốt nghiệp cho phép sinh viên làm việc trong lĩnh vực liên quan đến bằng cấp của họ tối đa ba năm. Một ứng viên chủ chốt của Tổng Thống Trump đã nói rằng ông muốn chấm dứt việc cấp phép làm việc sau tốt nghiệp cho sinh viên quốc tế.
Visa của Avi còn hạn đến năm sau nhưng anh cảm thấy “một sự bất an khủng khiếp.” Anh băn khoăn không biết có nên ký hợp đồng thuê căn hộ mới hay không. Ngay cả việc đi làm hàng ngày cũng cảm thấy khác biệt.
“Mỗi sáng lái xe đi làm, tôi đi chậm hơn giới hạn tốc độ 10 dặm một giờ để tránh bị chặn xe,” Avi, người hy vọng ở lại Mỹ nhưng đang tìm kiếm cơ hội rộng hơn, cho biết. “Tôi dành rất nhiều thời gian lướt xem các danh sách việc làm ở Ấn Độ và những nơi khác.”
Vladyslav Plyaka đến Mỹ từ Ukraine theo chương trình trao đổi học sinh trung học. Khi chiến tranh nổ ra ở quê nhà, anh đã ở lại để theo học Đại học Wisconsin.
Anh đã định đi thăm mẹ ở Ba Lan nhưng nếu rời Mỹ, anh sẽ cần nộp đơn xin visa lại. Anh không biết khi nào điều đó có thể thực hiện được vì các cuộc hẹn phỏng vấn visa đã bị đình chỉ, và dù sao thì anh cũng không cảm thấy an toàn khi rời khỏi đất nước.
Anh cảm thấy biết ơn vì nền giáo dục ở Mỹ, nhưng nếu không gia hạn visa, anh sẽ bị mắc kẹt ở Mỹ ít nhất hai năm nữa trong khi hoàn thành bằng cấp. Đôi khi anh tự hỏi liệu mình có sẵn sàng mạo hiểm từ bỏ việc học ở Mỹ – điều anh đã nỗ lực nhiều năm để đạt được – nếu có chuyện gì xảy ra với gia đình.
“Thật khó khăn vì mỗi ngày tôi phải nghĩ về gia đình, liệu mọi thứ có ổn không,” anh nói.
Anh đã mất ba lần thử mới giành được học bổng du học Mỹ. Việc bị cắt ngang vì các vấn đề visa sẽ làm mất đi sự hy sinh anh đã bỏ ra để đến đây. Đôi khi anh cảm thấy tội lỗi vì không ở nhà chiến đấu cho đất nước, nhưng anh biết rằng việc nhận được một nền giáo dục ở Mỹ cũng có giá trị.
“Tôi quyết định ở lại đây chỉ vì nền giáo dục đại học tốt như thế nào,” anh nói. “Nếu không tốt, có lẽ tôi đã ở tiền tuyến rồi.”
Theo tin từ The Associated Press.
