Tổng thống Donald Trump đang đẩy mạnh nỗ lực giành quyền kiểm soát lực lượng cảnh sát tại Washington D.C., một động thái mà phe cánh tả xem là bước tiến tới chuyên chế, còn phe cánh hữu coi là hành động táo bạo nhằm cải thiện thủ đô. Tương lai của Washington, biểu tượng của nước Mỹ, có thể trở thành hình mẫu cho cách thức quản lý và thực thi pháp luật tại các thành phố khác.
Dưới danh nghĩa Lực lượng Đặc nhiệm An ninh và Làm đẹp D.C. (Making D.C. Safe and Beautiful Task Force), Tổng thống Trump đã triển khai khoảng 800 binh sĩ Vệ binh Quốc gia đến thủ đô, tuyên bố: “Thủ đô của chúng ta đã bị chiếm đóng bởi các băng đảng bạo lực và tội phạm khát máu.” Ông cũng nhấn mạnh: “Nếu thủ đô của chúng ta bẩn thỉu, cả đất nước chúng ta sẽ bẩn thỉu, và họ không tôn trọng chúng ta.”
Tiếp đó, ông Trump đã tuyên bố quyền kiểm soát liên bang đối với sở cảnh sát của đặc khu này và bổ nhiệm một chỉ huy khẩn cấp. Động thái này đã gây ra báo động và khiến các quan chức địa phương đệ đơn kiện để ngăn chặn. Cảnh sát trưởng Pamela Smith cho rằng đây là hành động gây ra mối đe dọa lớn nhất đối với luật pháp và trật tự.
Tuy nhiên, vào thứ Sáu, chính quyền Trump đã rút lại một phần nỗ lực kiểm soát Sở Cảnh sát Thủ đô sau khi một thẩm phán bày tỏ nghi ngờ về thẩm quyền của Tổng thống. Cuối cùng, Bộ Tư pháp dưới thời Tổng thống Trump đã đồng ý để bà Smith tiếp tục nắm quyền chỉ huy, đồng thời vẫn yêu cầu lực lượng cảnh sát hợp tác với các cơ quan thực thi pháp luật liên bang về vấn đề nhập cư.
Dù người dân và chính quyền D.C., một thành phố có đa số cử tri ủng hộ Đảng Dân chủ, không hài lòng với việc triển khai Vệ binh Quốc gia, họ thừa nhận quyền của Tổng thống trong việc ra lệnh này. Tuy nhiên, nỗ lực giành quyền kiểm soát chính thức đối với sở cảnh sát, lần đầu tiên kể từ khi D.C. có quyền tự chủ một phần theo Đạo luật Home Rule năm 1973, đã vượt qua giới hạn của họ.
Theo tin từ Associated Press, mặc dù các cuộc triển khai quân đội trên đường phố Mỹ đã xảy ra trong các trường hợp khẩn cấp hoặc sự kiện thảm khốc, việc ông Trump sử dụng lực lượng quân sự lần này xuất phát từ một tình huống khẩn cấp mà ông nhìn nhận, khác với quan điểm của các quan chức thành phố.
Các nhà phê bình, như Công tố viên Quận Philadelphia, Larry Krasner, đã chỉ trích gay gắt động thái của Tổng thống Trump. Ông Krasner đặt câu hỏi liệu đây có thực sự là tình huống khẩn cấp hay chỉ là cách để “tung xe tăng”. Các nhà hoạt động cũng lên án đây là bước leo thang trong nỗ lực của ông Trump nhằm nắm giữ các đòn bẩy quyền lực. Thị trưởng Baltimore cũng bày tỏ quan ngại rằng hành động này có thể là sự đánh lạc hướng khỏi các vấn đề kinh tế và vị thế của Mỹ trên thế giới.
Trong khi đó, Chủ tịch Liên đoàn Cảnh sát D.C., Gregg Pemberton, ủng hộ sự can thiệp của Tổng thống, nhưng cho rằng nó không nên trở thành vĩnh viễn. Ông Pemberton nhận định: “Tội phạm đang ngoài tầm kiểm soát, và các sĩ quan của chúng tôi đã vượt quá giới hạn của họ.”
Đạo luật Home Rule cho phép Tổng thống áp dụng các quyền khẩn cấp nhất định đối với sở cảnh sát trong 30 ngày, sau đó Quốc hội phải quyết định có gia hạn hay không. Động thái của ông Trump đã khơi dậy sự quan tâm của một số nghị sĩ Đảng Cộng hòa muốn trao cho ông quyền hành lớn hơn, thậm chí loại bỏ giới hạn thời gian kiểm soát của liên bang.
Câu hỏi đặt ra là, nếu nỗ lực này thành công theo con mắt của Tổng thống, điều đó có ý nghĩa gì đối với các thành phố khác của Mỹ mà ông cho là cần được cải thiện? Theo Associated Press, sự can thiệp của Tổng thống Trump tại D.C. có thể đặt ra một tiền lệ cho các thành phố khác trên toàn quốc.
