Tổng Thống Hoa Kỳ hiện tại Donald Trump mới đây đã đưa ra tuyên bố dường như đi ngược lại đề xuất mà đặc sứ của ông được cho là đã đưa ra cho Iran về chương trình hạt nhân. Tổng Thống Trump nhấn mạnh rằng bất kỳ thỏa thuận nào nhằm giảm bớt các lệnh trừng phạt hà khắc đối với Tehran cũng phải đi kèm với việc Iran hoàn toàn từ bỏ khả năng làm giàu uranium.
Trong bối cảnh các cuộc đàm phán trực tiếp giữa Mỹ và Iran đang diễn ra sau nhiều năm gián đoạn, mục tiêu của Tổng Thống Trump là ngăn chặn Iran phát triển vũ khí hạt nhân. Tuy nhiên, ông và đặc sứ Steve Witkoff đã có những thông điệp công khai đôi lúc không nhất quán về việc liệu Iran có được phép giữ lại khả năng làm giàu uranium ở mức thấp cho mục đích dân sự hay không.
Phía Iran luôn khẳng định chương trình hạt nhân của họ chỉ vì mục đích hòa bình và sẽ không chấp nhận một thỏa thuận yêu cầu từ bỏ hoàn toàn việc làm giàu uranium. Tuy nhiên, báo cáo gần đây từ Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) của Liên Hợp Quốc vào ngày 1 tháng 6 cho thấy Iran đã tăng cường dự trữ uranium được làm giàu đến mức gần đạt cấp độ vũ khí.
Trên mạng xã hội, Tổng Thống Trump tuyên bố rõ ràng: “Theo Thỏa thuận tiềm năng của chúng ta – CHÚNG TA SẼ KHÔNG CHO PHÉP BẤT KỲ VIỆC LÀM GIÀU URANIUM NÀO!”
Tuyên bố này được đưa ra sau khi có tin tức truyền thông, được một quan chức Mỹ xác nhận, cho rằng đề xuất mới nhất của đặc sứ Witkoff gửi tới Tehran có thể cho phép Iran duy trì hoạt động làm giàu ở mức độ thấp cho các mục đích dân sự như y học hạt nhân hoặc điện thương mại, với điều kiện phải đóng cửa các cơ sở ngầm được bảo vệ nghiêm ngặt trong một thời gian. Đề xuất này thậm chí còn xem xét việc thành lập một liên minh khu vực để quản lý việc làm giàu uranium cho mục đích dân sự, một ý tưởng đã được nghiên cứu từ hơn một thập kỷ trước.
Trong vài tuần gần đây, cả đặc sứ Witkoff và Tổng Thống Trump đều từng nói rằng Iran sẽ không được phép tiếp tục làm giàu uranium ở bất kỳ cấp độ nào. Sự mâu thuẫn trong thông điệp này đang là tâm điểm chú ý.
Các quan chức tham gia đàm phán chia sẻ thông tin với Associated Press với điều kiện giấu tên do tính nhạy cảm của các cuộc thảo luận ngoại giao kín.
Tổng Thống Trump đã rút Hoa Kỳ khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2015 (hay còn gọi là JCPOA) vào năm 2017, trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông. Thỏa thuận đó cho phép Iran duy trì khả năng làm giàu uranium trong giới hạn quy định. Đề xuất mới được cho là có những điểm tương đồng hoặc thậm chí nới lỏng hơn so với thỏa thuận cũ, điều này chắc chắn sẽ gây lo ngại cho Israel và các nhà lập pháp ủng hộ Israel tại Hoa Kỳ.
Phát biểu trước tuyên bố của Tổng Thống Trump, Thư ký Báo chí Tòa Bạch Ốc Karoline Leavitt cho biết: “Tổng Thống Trump đã nói rõ rằng Iran không bao giờ có thể sở hữu bom hạt nhân. Đặc sứ Witkoff đã gửi một đề xuất chi tiết và chấp nhận được cho chế độ Iran, và họ nên chấp nhận nó vì lợi ích tốt nhất của họ. Vì tôn trọng tiến trình đang diễn ra, Chính quyền sẽ không bình luận chi tiết về đề xuất trên truyền thông.”
Sự phát ngôn mới nhất của Tổng Thống Trump một lần nữa nhấn mạnh lập trường cứng rắn của ông, đồng thời cho thấy sự phức tạp trong việc đạt được một thỏa thuận hạt nhân mới với Iran, đặc biệt khi các báo cáo về đề xuất đàm phán lại mang một sắc thái khác. Theo tin từ hãng thông tấn AP ngày 2/6/2025.
