Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump vào thứ Năm tuần này đã ra lệnh cho các quan chức chính phủ hợp nhất hoạt động chữa cháy rừng quốc gia thành một chương trình duy nhất. Động thái này được đưa ra bất chấp cảnh báo từ các cựu quan chức liên bang rằng nó có thể tốn kém và làm tăng nguy cơ xảy ra các đám cháy thảm khốc.
Sắc lệnh nhằm mục đích tập trung hóa các nỗ lực chữa cháy hiện đang phân tán giữa năm cơ quan và hai bộ khác nhau. Ngân sách đề xuất của Tổng Thống Trump cho năm tới kêu gọi thành lập một Cơ quan Chữa cháy Rừng Quốc gia (Federal Wildland Fire Service) mới trực thuộc Bộ Nội vụ (U.S. Interior Department).
Điều này có nghĩa là hàng ngàn nhân viên từ Cơ quan Lâm nghiệp Hoa Kỳ (U.S. Forest Service) thuộc Bộ Nông nghiệp (U.S. Department of Agriculture) – nơi hiện có hầu hết lính cứu hỏa liên bang làm việc – sẽ bị chuyển đổi, trong khi mùa cháy rừng đã bắt đầu. Chính quyền chưa công bố chi phí hoặc khoản tiết kiệm dự kiến từ sự thay đổi này.
Trong sắc lệnh hôm thứ Năm, Tổng Thống Trump viện dẫn các vụ cháy rừng tàn khốc ở Los Angeles vào tháng Giêng là lý do cho thấy sự cần thiết phải phản ứng nhanh hơn. Sắc lệnh viết: “Cháy rừng đe dọa mọi khu vực, nhưng nhiều cơ quan chính quyền địa phương tiếp tục phớt lờ các biện pháp phòng ngừa thông thường.”
Trong những tháng đầu nhậm chức, chính quyền Tổng Thống Trump đã tạm thời cắt giảm kinh phí cho công tác phòng ngừa cháy rừng và giảm số lượng lính cứu hỏa liên bang thông qua sa thải và nghỉ hưu. Sắc lệnh không đề cập đến biến đổi khí hậu, vấn đề mà Tổng Thống Trump thường xuyên xem nhẹ, ngay cả khi nhiệt độ ấm lên góp phần gây ra các đám cháy rừng lớn hơn và tàn khốc hơn, tạo ra lượng lớn khói bụi độc hại.
Năm ngoái, hơn 65,000 vụ cháy rừng trên khắp Hoa Kỳ đã thiêu rụi gần 9 triệu mẫu Anh (3.6 triệu hecta).
Các tổ chức đại diện cho lính cứu hỏa và các cựu quan chức Cơ quan Lâm nghiệp cho rằng việc tái cấu trúc các nỗ lực chữa cháy sẽ rất tốn kém và gây gián đoạn lớn ngay giữa mùa cháy rừng. Họ cũng nói rằng điều này có thể khiến việc tập trung quá nhiều vào việc dập tắt đám cháy – một nỗ lực vô ích khi đám cháy quá lớn – thay vì phòng ngừa. Điều đó có thể tạo tiền đề cho các đám cháy nghiêm trọng hơn khi rừng trở nên rậm rạp.
Một nhóm gồm nhiều cựu lãnh đạo Cơ quan Lâm nghiệp đã gửi thư tới các nhà lập pháp gần đây, cảnh báo rằng việc hợp nhất công tác chữa cháy thực sự có thể “làm tăng khả năng xảy ra các đám cháy lớn thảm khốc hơn, gây nguy hiểm cho nhiều cộng đồng, lính cứu hỏa và nguồn lực hơn.”
Theo tin từ Associated Press, một mùa cháy rừng tàn khốc khác được dự báo sẽ diễn ra trong năm nay, do nhiệt độ cao hơn mức trung bình trên hầu hết đất nước. Nhóm vận động cánh tả Center for Western Priorities gọi đề xuất của Tổng Thống Trump là “điên rồ” khi mùa cháy rừng đang diễn ra. Ông Aaron Weiss, phó giám đốc nhóm, nói: “Nếu Tổng Thống Trump thực sự nghiêm túc trong việc cải thiện năng lực chữa cháy rừng quốc gia, ông ấy nên ngừng làm suy yếu các cơ quan được giao nhiệm vụ chống cháy rừng.”
Một đề xuất trước đây nhằm sáp nhập Cơ quan Lâm nghiệp và Bộ Nội vụ để cải thiện công tác chữa cháy đã được Cơ quan Nghiên cứu Quốc hội (Congressional Research Service) xác định có nhiều điểm yếu trong báo cáo năm 2008. Tuy nhiên, ý tưởng này gần đây nhận được sự ủng hộ lưỡng đảng. Thượng nghị sĩ Alex Padilla (Dân Chủ, California) và Thượng nghị sĩ Tim Sheehy (Cộng Hòa, Montana) đang bảo trợ một dự luật tương tự kế hoạch của Tổng Thống Trump. Ông Sheehy, người được bầu năm ngoái, đã thành lập một công ty chữa cháy trên không phụ thuộc nhiều vào các hợp đồng liên bang.
Tổng Thống Trump cũng đã ký thành luật một dự luật khác từ Thượng nghị sĩ Sheehy vào thứ Năm, cho phép bán lại máy bay và phụ tùng quân sự Hoa Kỳ cho công tác chữa cháy rừng. Ông Sheehy tuyên bố việc chống cháy rừng “nhanh hơn và tích cực hơn là lẽ thường theo nguyên tắc Nước Mỹ Trên Hết (America First).”
Trong một hành động riêng biệt liên quan đến cháy rừng, chính quyền Tổng Thống Trump tháng trước đã thu hồi các biện pháp bảo vệ môi trường xung quanh các dự án khai thác gỗ trong tương lai trên hơn một nửa diện tích rừng quốc gia của Hoa Kỳ. Việc chỉ định tình trạng khẩn cấp này bao gồm 176,000 dặm vuông (455,000 km vuông) địa hình chủ yếu ở miền Tây, nhưng cũng có ở miền Nam, quanh Ngũ Đại Hồ và ở New England. Hầu hết các khu rừng này đều được coi là có nguy cơ cháy rừng cao, và nhiều khu đang suy thoái do côn trùng và dịch bệnh.
