Theo tin từ báo giới Mỹ, hai nhà máy điện sử dụng nhiên liệu hóa thạch – một nhà máy than 63 tuổi ở Michigan và một nhà máy chạy dầu/khí đốt thập niên 1960 ở Pennsylvania – vốn đã lên lịch đóng cửa vĩnh viễn vào đầu tháng Sáu, nay lại được lệnh tiếp tục hoạt động. Quyết định này được đưa ra vào phút chót bởi chính quyền Tổng Thống Hoa Kỳ hiện tại Donald Trump.
Lệnh giữ các nhà máy hoạt động nằm trong kế hoạch lớn hơn của chính quyền nhằm thúc đẩy sử dụng nhiên liệu hóa thạch, bao gồm cả than đá, bằng cách tuyên bố tình trạng “khẩn cấp năng lượng” quốc gia. Điều đáng nói là các nhà điều hành lưới điện ở Michigan và Pennsylvania đều cho biết họ không hề yêu cầu lệnh này và cũng không có kế hoạch sử dụng các nhà máy này trong mùa hè.
Giới chuyên gia năng lượng nhận định có rất ít bằng chứng cho thấy đang có một tình trạng khẩn cấp năng lượng trên toàn quốc. Tuy nhiên, 15 tiểu bang đã đệ đơn kiện thách thức tuyên bố khẩn cấp của Tổng Thống Trump, được ban hành ngay ngày ông nhậm chức.
Việc đột ngột phải giữ các nhà máy đang chuẩn bị đóng cửa hoạt động khiến các công ty quản lý phải vội vã sắp xếp lại nhân sự (thậm chí trì hoãn việc nghỉ hưu của công nhân) và đảo ngược các kế hoạch đóng cửa gần như hoàn tất. Ở Michigan, công ty vận hành nhà máy than phải gấp rút mua thêm than để đảm bảo hoạt động.
Đây được xem là một trường hợp sử dụng quyền khẩn cấp của Bộ Năng lượng Mỹ rất bất thường theo Đạo luật Điện năng Liên bang. Trước đây, Bộ thường chỉ đưa ra các lệnh khẩn cấp theo yêu cầu của các nhà điều hành lưới điện khu vực để ổn định nguồn cung trong các sự kiện thời tiết khắc nghiệt hoặc mất điện.
Theo ông Dan Scripps, Chủ tịch Ủy ban Dịch vụ Công cộng Michigan, lệnh giữ nhà máy than hoạt động trong 90 ngày ước tính sẽ tốn hàng chục triệu USD tiền của người đóng thuế. Ông bày tỏ sự ngạc nhiên vì “không ai yêu cầu giữ nhà máy này hoạt động, từ nhà điều hành lưới điện, công ty sở hữu, cho đến tiểu bang.”
Bà Dana Nessel, Tổng chưởng lý Michigan, một đảng viên Dân chủ, cho biết bà đang cân nhắc thách thức pháp lý đối với lệnh này. Bà nói: “Chúng tôi nghĩ điều này là bình thường đối với chính quyền Trump. Họ đang lạm dụng quyền lực khẩn cấp và thực sự tạo ra một tình trạng khẩn cấp không hề tồn tại, theo một cách chưa từng có tiền lệ.”
Đại diện Bộ Năng lượng dưới thời Tổng Thống Trump, ông Ben Dietderich, cho biết chính quyền cam kết “đảm bảo người Mỹ có quyền tiếp cận tất cả các hình thức năng lượng đáng tin cậy, bao gồm than” và muốn đảm bảo nguồn năng lượng “đáng tin cậy, giá cả phải chăng và an toàn, không phụ thuộc vào việc mặt trời có chiếu sáng hay gió có thổi hay không.”
Chính quyền Tổng Thống Trump đưa ra lệnh khẩn cấp dựa trên dự báo về khả năng thiếu hụt điện năng vào mùa hè, khi nhu cầu sử dụng điều hòa tăng cao và nhu cầu điện tổng thể được dự báo tăng do sự phát triển của các trung tâm dữ liệu và xe điện. Tuy nhiên, việc này lại diễn ra vào thời điểm nhiều nhà máy điện, đặc biệt là các nhà máy chạy bằng than và khí đốt cũ kỹ, đang được lên kế hoạch cho nghỉ hưu.
Theo báo cáo của The New York Times, việc chi tiền để bảo trì, trả lương nhân viên và mua sắm vật tư cho các nhà máy đáng lẽ đã đóng cửa sẽ đẩy chi phí lên cao, và dự kiến người tiêu dùng sẽ phải gánh chịu những khoản này thông qua hóa đơn tiền điện tăng lên.
