Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump vừa ra lệnh mở cuộc điều tra về các sắc lệnh hành pháp và quyết định ân xá được ban hành bởi người tiền nhiệm, ông Joe Biden. Động thái chưa từng có tiền lệ này diễn ra trong bối cảnh Tổng Thống Trump tiếp tục cáo buộc ông Biden đã che giấu tình trạng suy giảm nhận thức và không đủ minh mẫn để đảm đương công việc.
Cuộc điều tra, được chỉ đạo tới cố vấn Nhà Trắng và bộ trưởng tư pháp, nhằm tìm cách củng cố những lập luận mà Tổng Thống Trump đã đưa ra từ lâu về sức khỏe tinh thần và thể chất của ông Biden. Tổng Thống Trump, người sẽ bước sang tuổi 79 trong tháng này, đặt nghi vấn về tính hợp pháp của việc chính quyền tiền nhiệm sử dụng bút ký tự động (autopen) để ký các văn bản quan trọng, bao gồm cả các lệnh ân xá.
Tổng Thống Trump còn đi xa hơn khi cho rằng các “yếu tố vượt quyền” trong chính quyền ông Biden có thể đã giả mạo chữ ký của Tổng thống và điều hành đất nước mà ông Biden không hề hay biết, đặc biệt trong việc thúc đẩy các chính sách thiên tả. Tuy nhiên, ông Trump thừa nhận chưa có bằng chứng cụ thể cho những cáo buộc này. Một email gây quỹ của ông Trump sau đó đã đặt câu hỏi: “Một con robot đã điều hành đất nước?”.
Các chuyên gia pháp lý tỏ ra hoài nghi về tác động của cuộc điều tra này. Giáo sư luật Richard Pildes của Đại học New York nhận định đây dường như là một hành động chính trị nhằm củng cố luận điểm của phe ông Trump, chứ khó có hiệu lực pháp lý. Ông giải thích rằng các tòa án sẽ không xem xét lại các hành động hành pháp đã hoàn tất như ân xá hay bổ nhiệm thẩm phán.
Về việc sử dụng autopen, các chuyên gia cho biết việc Tổng thống dùng bút ký tự động đã được công nhận hợp lệ từ nhiều thập kỷ qua, miễn là Tổng thống trực tiếp chỉ đạo sử dụng trong từng trường hợp cụ thể. Ngay cả Tổng Thống Trump cũng xác nhận đã dùng autopen cho những mục đích nhất định.
Quyền lực ân xá của Tổng thống được Hiến pháp Hoa Kỳ quy định rõ ràng. Theo giáo sư Jeffrey Crouch của Đại học American, lệnh ân xá sau khi ban hành không thể bị thu hồi. “Nếu có thể, sẽ chẳng có lệnh ân xá nào là cuối cùng,” ông nói.
Phản ứng lại, ông Biden, 82 tuổi và đang điều trị ung thư tuyến tiền liệt, đã bác bỏ cuộc điều tra của Tổng Thống Trump là “vô lý” và “chỉ là sự phân tâm”. Ông khẳng định mình là người đã đưa ra mọi quyết định trong suốt nhiệm kỳ tổng thống. “Bất kỳ suy đoán nào nói rằng tôi không làm điều đó đều là vô lý và sai sự thật,” ông Biden tuyên bố.
Theo tin tức từ ABC News ngày 05/06/2025, đây là lần đầu tiên trong lịch sử Hoa Kỳ, một Tổng thống đương nhiệm ra lệnh điều tra chính thức các hành động của người tiền nhiệm dựa trên những cáo buộc liên quan đến năng lực tinh thần và quy trình ký văn bản, đánh dấu một sự leo thang đáng kể trong cuộc đối đầu chính trị giữa hai phía.
