Theo tin tức từ San Francisco, Tổng Thống Donald Trump đang có ý định để chính phủ Hoa Kỳ sở hữu một phần cổ phiếu của tập đoàn sản xuất chip hàng đầu Intel. Động thái này diễn ra chưa đầy hai tuần sau khi ông kêu gọi Intel sa thải Giám đốc điều hành mới được bổ nhiệm.
Nếu mục tiêu này thành hiện thực, khoản đầu tư này sẽ làm sâu sắc thêm sự can dự của chính quyền Tổng Thống Trump vào ngành công nghiệp máy tính. Đây là một phần trong nỗ lực của Tổng Thống nhằm gia tăng áp lực buộc các công ty Hoa Kỳ sản xuất sản phẩm trong nước thay vì phụ thuộc vào các nhà cung cấp ở nước ngoài.
Chính quyền Tổng Thống Trump đang đàm phán để đảm bảo 10% cổ phần trong Intel, đổi lại việc chuyển đổi các khoản trợ cấp chính phủ đã cam kết cho Intel dưới thời Tổng Thống Joe Biden. Nếu thỏa thuận này được hoàn tất, chính phủ Hoa Kỳ sẽ trở thành một trong những cổ đông lớn nhất của Intel, làm mờ đi ranh giới truyền thống giữa khu vực công và tư nhân tại nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Trong nhiệm kỳ thứ hai của mình, Tổng Thống Trump đã sử dụng quyền lực để điều chỉnh hoạt động của các công ty sản xuất chip lớn. Chẳng hạn, chính quyền của ông đã yêu cầu Nvidia và Advanced Micro Devices (AMD) – hai công ty có chip đang thúc đẩy cơn sốt trí tuệ nhân tạo – phải trả 15% hoa hồng trên doanh số bán chip tại Trung Quốc để đổi lấy giấy phép xuất khẩu.
Sự quan tâm của Tổng Thống Trump đối với Intel còn xuất phát từ mong muốn thúc đẩy sản xuất chip tại Hoa Kỳ. Đây là trọng tâm trong cuộc chiến thương mại mà ông đã tiến hành trên toàn cầu. Bằng cách giảm sự phụ thuộc của đất nước vào chip sản xuất ở nước ngoài, Tổng Thống tin rằng Hoa Kỳ sẽ có vị thế tốt hơn để duy trì lợi thế công nghệ so với Trung Quốc trong cuộc đua phát triển trí tuệ nhân tạo.
Trước đó, vào ngày 7 tháng 8, Tổng Thống Trump đã từng yêu cầu Giám đốc điều hành Intel, ông Lip-Bu Tan, từ chức. Yêu cầu này xuất phát từ những báo cáo gây lo ngại về an ninh quốc gia liên quan đến các khoản đầu tư trước đây của ông Tan vào các công ty công nghệ Trung Quốc khi ông còn là nhà đầu tư mạo hiểm. Tuy nhiên, Tổng Thống Trump đã rút lại yêu cầu sau khi ông Tan bày tỏ lòng trung thành với Hoa Kỳ trong một bức thư công khai gửi nhân viên Intel và có cuộc gặp với Tổng Thống tại Tòa Bạch Ốc.
Mặc dù Intel không bình luận về khả năng chính phủ Hoa Kỳ trở thành cổ đông lớn, công ty có thể không có nhiều lựa chọn vì đang ở vị thế yếu. Sau nhiều thập kỷ tăng trưởng, Intel đã suy giảm sau khi bỏ lỡ xu hướng điện toán di động. Công ty đã thua lỗ gần 19 tỷ đô la vào năm ngoái và 3.7 tỷ đô la trong sáu tháng đầu năm nay.
Mặc dù hiếm, việc chính phủ Hoa Kỳ trở thành cổ đông đáng kể trong một công ty nổi tiếng không phải là chưa từng có tiền lệ. Một ví dụ đáng chú ý là trong cuộc Đại Suy Thoái năm 2008, chính phủ đã bơm gần 50 tỷ đô la vào General Motors để đổi lấy khoảng 60% cổ phần khi công ty này đứng bên bờ vực phá sản.
Bộ trưởng Thương Mại Hoa Kỳ, ông Howard Lutnick, khẳng định trong một cuộc phỏng vấn với CNBC rằng chính phủ không có ý định can thiệp vào hoạt động kinh doanh của Intel, và sẽ bị ràng buộc bởi việc nắm giữ cổ phiếu không có quyền biểu quyết. Tuy nhiên, một số nhà phân tích lo ngại rằng mối liên hệ tài chính giữa chính quyền Tổng Thống Trump và Intel có thể khuyến khích các công ty khác tìm cách lấy lòng Tổng Thống bằng cách tăng đơn đặt hàng chip của Intel.
Intel là một trong những đơn vị hưởng lợi lớn nhất từ Đạo luật CHIPS và Khoa học của chính quyền Tổng Thống Biden, nhưng vẫn chưa thể vực dậy tình hình. Công ty đã nhận được khoảng 2.2 tỷ đô la trong số 7.8 tỷ đô la được cam kết theo chương trình này. Ông Lutnick đã mô tả các khoản tiền này là một “sự cho không” và sẽ tốt hơn cho người đóng thuế Hoa Kỳ nếu chúng được chuyển đổi thành cổ phiếu Intel. Ông Lutnick nói với CNBC rằng: “Chúng tôi nghĩ nước Mỹ nên được hưởng lợi từ thỏa thuận này. Rõ ràng đây là bước đi đúng đắn.” (Theo Associated Press)
