Tổng thống Donald Trump hôm thứ Ba đã tỏ ra dè dặt hơn về khả năng cung cấp vũ khí tầm xa cho Ukraine, trong bối cảnh Kyiv đang mong đợi sự hỗ trợ vũ khí từ Hoa Kỳ để chống lại các cuộc tấn công bằng đường không ngày càng gia tăng của Nga.
Ông Trump đã đưa ra một giọng điệu thận trọng hơn sau khi đe dọa áp thuế nặng lên Nga nếu Tổng thống Vladimir Putin không chấm dứt cuộc xung đột kéo dài ba năm trong vòng 50 ngày. Ngày hôm trước, ông cũng công bố kế hoạch tăng cường kho vũ khí của Kyiv bằng cách bán vũ khí Mỹ cho các đồng minh NATO, những nước này sau đó sẽ chuyển giao cho Ukraine.
Việc cung cấp vũ khí tầm xa hơn cho Ukraine sẽ cho phép Kyiv tấn công sâu hơn vào lãnh thổ Nga, một động thái mà một số người ở Ukraine và Hoa Kỳ cho rằng có thể giúp thúc đẩy ông Putin hướng tới đàm phán chấm dứt giao tranh.
Khi được hỏi liệu ông có ý định cung cấp vũ khí cho Ukraine có thể vươn tới sâu hơn vào lãnh thổ Nga hay không, ông Trump trả lời: “Chúng tôi không có ý định làm điều đó.” Ông đưa ra những nhận xét này với các phóng viên trước khi rời khỏi Tòa Bạch Ốc để tham dự một sự kiện đầu tư năng lượng tại Pittsburgh.
Mặc dù các lời đe dọa về vũ khí, lệnh trừng phạt và thuế quan của ông Trump đánh dấu áp lực đáng kể nhất mà ông đặt lên ông Putin kể từ khi nhậm chức cách đây gần sáu tháng, một số nhà lập pháp bày tỏ quan ngại rằng việc chính quyền đưa ra thời hạn 50 ngày có thể tạo cơ hội cho ông Putin chiếm thêm lãnh thổ Ukraine.
Thượng nghị sĩ Thom Tillis, thuộc đảng Cộng hòa, và Thượng nghị sĩ Jeanne Shaheen, thuộc đảng Dân chủ, cho rằng việc chờ đợi 50 ngày trước khi áp đặt lệnh trừng phạt đối với Nga sẽ cho ông Putin thêm thời gian để giành lợi thế trong cuộc chiến.
Ông Tillis, người gần đây tuyên bố sẽ không tái tranh cử, nói: “Việc trì hoãn 50 ngày khiến tôi lo ngại rằng ông Putin sẽ cố gắng sử dụng 50 ngày đó để giành chiến thắng trong cuộc chiến, hoặc để có vị thế tốt hơn khi đàm phán một thỏa thuận hòa bình sau khi đã sát hại và có thể chiếm thêm đất đai.”
Ông Tillis và bà Shaheen là đồng lãnh đạo Nhóm Quan sát viên NATO của Thượng viện, nhóm này tạo điều kiện cho công việc giữa Quốc hội và NATO, và đã gặp Tổng thư ký NATO Mark Rutte vào thứ Ba tại Đồi Capitol.
Bản thân ông Trump đã bác bỏ ý kiến cho rằng 50 ngày là quá dài để ông Putin hành động. Tổng thống gợi ý rằng ông có thể hành động nhanh hơn nếu ông không thấy có dấu hiệu cho thấy ông Putin đang có những bước đi nhằm chấm dứt xung đột.
“Tôi không nghĩ 50 ngày là rất dài và nó có thể còn ngắn hơn,” ông nói.
Trước thông báo của ông Trump về việc sẽ áp đặt thuế quan 100% đối với các đối tác thương mại của Nga nếu ông Putin không đàm phán chấm dứt chiến tranh, dự luật lưỡng đảng quy định các biện pháp trừng phạt cứng rắn hơn đối với Moscow đã nhận được sự ủng hộ tại Thượng viện.
Dự luật này, một phần, kêu gọi áp thuế 500% đối với hàng hóa nhập khẩu từ các quốc gia tiếp tục mua dầu, khí đốt, uranium và các mặt hàng xuất khẩu khác của Nga. Điều này sẽ có tác động lớn đến nền kinh tế của Brazil, Trung Quốc và Ấn Độ, những quốc gia chiếm phần lớn giao dịch năng lượng với Nga.
Tuy nhiên, ông Trump hôm thứ Hai cho biết “đến một lúc nào đó, mức thuế cao bao nhiêu cũng không còn quan trọng nữa” và “100% sẽ phục vụ cùng một chức năng.” Lãnh đạo Đa số Thượng viện John Thune cho biết ông đang tạm dừng dự luật sau thông báo của ông Trump.
Trong chiến dịch tranh cử, ông Trump đã mô tả cuộc xung đột là sự lãng phí tiền thuế của người dân Mỹ và thề sẽ nhanh chóng chấm dứt nó vào ngày đầu tiên trở lại văn phòng. Khi được một phóng viên hỏi vào thứ Ba liệu giọng điệu cứng rắn hơn với ông Putin có cho thấy ông giờ đây đứng về phía Ukraine trong cuộc xung đột đẫm máu hay không, ông Trump đã né tránh câu trả lời.
“Tôi không đứng về phía ai cả,” ông Trump nói, đồng thời cho biết mối quan tâm của ông là “vì nhân loại.”
Các quan chức Hoa Kỳ cho biết họ vẫn đang xem xét danh sách vũ khí mà Ukraine yêu cầu để xác định những gì có thể được thay thế nhanh nhất sau khi ông Trump công bố thỏa thuận để châu Âu cung cấp đạn dược phòng thủ từ các kho dự trữ hiện có cho Ukraine.
Các quan chức, những người yêu cầu được giấu tên để thảo luận về các vụ chuyển giao vũ khí chưa được phê duyệt hoặc hoàn thành, cho biết các yêu cầu của Ukraine về thiết bị quân sự vẫn tương tự như những gì đã có kể từ khi Nga xâm lược. Theo các quan chức này, các yêu cầu bao gồm hệ thống phòng không như tên lửa Patriot và Hệ thống Vũ khí Sát thương Chính xác Nâng cao (APAWS), tên lửa tầm xa ATACMS, tên lửa tầm ngắn đến tầm trung đất đối không NASAMS, và các loại pháo binh khác nhau.
Theo các điều khoản của thỏa thuận sơ bộ được phác thảo bởi ông Trump và ông Rutte vào thứ Hai, các thành viên NATO sẽ vận chuyển hàng tỷ đô la vũ khí này cho Ukraine, sau đó mua lại chúng từ Hoa Kỳ.
Một quan chức cho biết một số mặt hàng lớn hơn – như tên lửa Patriot – có thể mất tới năm năm để sản xuất và giao cho các nhà tài trợ châu Âu, trong khi đạn dược nhỏ hơn như đạn pháo 155mm có thể được sản xuất trong thời gian ngắn hơn.
Gần đây, ông Trump đã thay đổi thái độ thân thiện trước đây đối với ông Putin, người mà ông đã ngưỡng mộ từ lâu và người mà ông đã công khai đứng về phía trong nhiệm kỳ đầu tiên khi được hỏi liệu Nga có can thiệp vào cuộc bầu cử năm 2016 hay không.
Trong những tuần gần đây, ông Trump đã chỉ trích ông Putin vì tiếp tục cuộc tấn công tàn bạo vào các thành phố Ukraine, thậm chí còn lưu ý rằng nhà lãnh đạo Nga “nói chuyện dễ nghe rồi sau đó ông ta ném bom mọi người.”
Ông Trump tiếp tục đổ lỗi cho những người tiền nhiệm của mình tại Tòa Bạch Ốc về cuộc xâm lược Ukraine của ông Putin vào năm 2022 – một cuộc xung đột mà ông nói sẽ không bao giờ xảy ra nếu ông đắc cử vào năm 2020.
“Ông ta đã lừa gạt rất nhiều người,” ông Trump nói hôm thứ Hai tại Tòa Bạch Ốc. “Ông ta đã lừa gạt Clinton, Bush, Obama, Biden. Ông ta không lừa được tôi.”
Vào tháng 2, ông Trump bày tỏ sự tin tưởng rằng ông Putin “sẽ giữ lời hứa” về bất kỳ thỏa thuận nào để chấm dứt chiến tranh ở Ukraine. Nhưng trong một cuộc phỏng vấn với BBC được công bố vào thứ Ba, khi được hỏi liệu ông có tin tưởng ông Putin hay không, ông Trump đã dừng lại trước khi trả lời.
“Thành thật mà nói, tôi không tin tưởng hầu như bất kỳ ai,” ông Trump nói. “Tôi thất vọng về ông ấy, nhưng tôi vẫn chưa kết thúc với ông ấy. Nhưng tôi thất vọng về ông ấy.”
Theo nguồn tin từ The Associated Press.
