Tổng Thống Donald Trump đã công bố một thỏa thuận mang tính đột phá nhằm thả tất cả các con tin còn lại bị giữ ở Gaza, một mục tiêu ngoại giao mà ông, và trước đó là Tổng Thống Joe Biden, đã theo đuổi trong gần hai năm. Nếu thỏa thuận này được giữ vững, đây có thể là thành tựu nổi bật trong nhiệm kỳ thứ hai của Tổng Thống Trump, điều mà Tổng Thống Biden và đội ngũ ngoại giao của ông đã không thể thực hiện.
Theo tin từ BBC News ngày 13/11/2024, phong cách ngoại giao độc đáo của Tổng Thống Trump cùng với các mối quan hệ then chốt với Israel và thế giới Ả Rập dường như đã góp phần tạo nên bước đột phá này. Một thời điểm quan trọng được cho là cuộc không kích của Israel vào nhóm đàm phán Hamas ở Qatar vào ngày 9 tháng 9. Ban đầu, cuộc tấn công này dường như leo thang căng thẳng, nhưng cuối cùng đã dẫn đến một thỏa thuận.
Mối quan hệ thân thiết giữa Tổng Thống Trump và Thủ Tướng Benjamin Netanyahu của Israel, vốn được thể hiện qua việc Tổng Thống Trump dời Tòa Đại Sứ Hoa Kỳ tại Israel về Jerusalem và từ bỏ quan điểm lâu nay của Mỹ về các khu định cư của Israel là bất hợp pháp, đã tạo cho ông đòn bẩy để gây áp lực lên Israel. Các báo cáo cho rằng nhà đàm phán của Tổng Thống Trump, Steve Witkoff, đã buộc Thủ Tướng Netanyahu vào cuối năm 2024 phải chấp nhận ngừng bắn tạm thời để đổi lấy việc thả một số con tin.
Trong khi đó, mối quan hệ của Tổng Thống Biden với chính phủ Thủ Tướng Netanyahu luôn mong manh hơn, và chiến lược “ôm chặt” của chính quyền ông không hiệu quả bằng. Israel dường như chưa sẵn sàng cho hòa bình trong nhiệm kỳ của Tổng Thống Biden.
Lịch sử kinh doanh và mối quan hệ chặt chẽ của Tổng Thống Trump với các quốc gia Vùng Vịnh, bao gồm Qatar, UAE và Ả Rập Saudi, cũng đã giúp đảm bảo sự ủng hộ của họ. Cuộc tấn công của Israel vào Doha đã khiến Tổng Thống Trump đưa ra tối hậu thư cho Thủ Tướng Netanyahu, đòi chấm dứt chiến tranh. Sau đó, Thủ Tướng Netanyahu đã gọi điện xin lỗi Qatar và ký vào kế hoạch hòa bình 20 điểm của Tổng Thống Trump, vốn được sự ủng hộ của các quốc gia Hồi giáo chủ chốt trong khu vực.
Áp lực quốc tế và sự lên án toàn cầu đối với các hành động của Israel ở Gaza cũng ảnh hưởng đến suy nghĩ của Tổng Thống Trump. Một liên minh Âu-Ả Rập, dẫn đầu bởi Tổng Thống Pháp Emmanuel Macron, đã tạo ra một tầm nhìn mới cho tương lai của Gaza, trong đó bao gồm việc một số quốc gia Âu Châu công nhận nhà nước Palestine. Kế hoạch hòa bình 20 điểm của Tổng Thống Trump đã dựa trên kế hoạch của Pháp-Ả Rập ở nhiều điểm, kể cả việc đề cập đến việc thành lập “nhà nước” Palestine.
Theo thỏa thuận, Israel cam kết thả hơn 1.000 người Palestine đang bị giam giữ và đồng ý rút quân một phần khỏi Gaza. Hamas sẽ thả tất cả các con tin còn lại, cả sống lẫn đã thiệt mạng, bị bắt trong cuộc tấn công ngày 7 tháng 10 của Hamas, khiến hơn 1.200 người Israel thiệt mạng. Việc chấm dứt cuộc chiến, đã gây ra sự tàn phá cho Gaza và cái chết của hơn 67.000 người Palestine, giờ đây đã có thể hình dung được.
Phong cách không chính thống của Tổng Thống Trump, mặc dù đôi khi gây sốc, đã chứng tỏ hiệu quả trong việc phá vỡ bế tắc ngoại giao này, mang lại một kết quả mà nhiều nhà ngoại giao đã tìm kiếm. Dù khó có thể nhận giải Nobel Hòa Bình, nhưng viễn cảnh đó giờ đây không còn xa vời như vài tuần trước.
