Washington D.C. – Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump đang nhanh chóng thực hiện các cam kết về vấn đề nhập cư của mình mà không gặp nhiều rào cản nội bộ, quyết tâm thử nghiệm giới hạn quyền hành pháp để hoàn thành lời hứa trong chiến dịch tái tranh cử.
Việc ông triển khai hàng trăm binh sĩ Vệ Binh Quốc Gia xuống đường phố Los Angeles để trấn áp các cuộc biểu tình phản đối việc chính quyền bắt giữ người nhập cư đang cho thấy rõ cách tiếp cận quyết liệt của ông. Tổng Thống Trump đã điều động Vệ Binh Quốc Gia California bất chấp sự phản đối của Thống Đốc Đảng Dân Chủ Gavin Newsom – đây là lần đầu tiên sau 60 năm một Tổng Thống làm điều này – và đang có kế hoạch sử dụng cả quân nhân chính quy để hỗ trợ.
Việc Tổng Thống Trump gạt bỏ ý kiến của Thống Đốc Newsom cho thấy hành động lần này còn vượt xa cách ông đối phó với các cuộc biểu tình Black Lives Matter năm 2020, khi đó ông chỉ cảnh báo sẽ gửi quân nếu các Thống Đốc không tự hành động. Tổng Thống Trump từng nói vào tháng 9 năm 2020 rằng ông “không thể gọi Vệ Binh Quốc Gia trừ khi có yêu cầu từ Thống Đốc” và “chúng ta phải tuân theo luật pháp”.
Tuy nhiên, hiện tại, Tổng Thống Hoa Kỳ đang hành động nhanh chóng và quyết liệt, không bị kìm hãm, nhằm thực hiện lời hứa trục xuất hàng loạt. Vấn đề là liệu người dân Mỹ có ủng hộ khi chiến dịch này được triển khai trên toàn quốc hay không, khi Tổng Thống Trump tìm cách thuyết phục Quốc Hội cấp hàng tỷ đô la để mở rộng đáng kể hoạt động giam giữ và trục xuất.
Trước mắt, Tổng Thống Trump tin rằng họ sẽ ủng hộ.
“Nếu chúng tôi không làm, nơi đó sẽ bốc cháy,” Tổng Thống Trump nói với các phóng viên hôm thứ Hai về tình hình California. “Tôi cảm thấy chúng tôi không còn lựa chọn nào khác… Tôi không muốn thấy những gì đã xảy ra nhiều lần ở đất nước này.”
Các cuộc biểu tình bắt đầu bùng phát từ thứ Sáu khi các cơ quan chức năng liên bang bắt giữ người nhập cư ở nhiều địa điểm khác nhau trong thành phố rộng lớn, bao gồm khu thời trang Los Angeles và tại một cửa hàng Home Depot. Sự tức giận lan nhanh, với các cuộc biểu tình ở Chicago và Boston, cùng với việc các cuộc biểu tình ở miền Nam California vẫn tiếp tục vào thứ Hai.
Nhưng Tổng Thống Trump và các quan chức khác trong chính quyền vẫn kiên định, tận dụng hình ảnh xe hơi bị đốt cháy, hình vẽ bậy và cờ Mexico – những hình ảnh, dù không chiếm đa số, nhưng đã bắt đầu định hình cuộc bất ổn – để củng cố luận điệu về luật pháp và trật tự của họ.
Các lãnh đạo ở bang đông dân nhất nước Mỹ cũng có thái độ thách thức tương tự.
Các quan chức California đã kiện chính quyền Tổng Thống Trump vào thứ Hai. Tổng chưởng lý bang, Rob Bonta, lập luận rằng việc triển khai quân đội đã “chà đạp” lên chủ quyền của bang và yêu cầu một lệnh cấm tạm thời. Ban đầu, 300 binh sĩ Vệ Binh Quốc Gia được triển khai và dự kiến sẽ nhanh chóng tăng lên con số 4.000 mà Tổng Thống Trump đã phê duyệt.
Thượng nghị sĩ cấp cao của bang, Alex Padilla, cho biết trong một cuộc phỏng vấn rằng “đây hoàn toàn là cuộc khủng hoảng do chính ông Trump gây ra”.
“Có rất nhiều người nhiệt huyết lên tiếng vì quyền cơ bản và tôn trọng quy trình tố tụng, nhưng việc triển khai Vệ Binh Quốc Gia chỉ làm leo thang căng thẳng và tình hình,” ông Padilla nói với Associated Press. “Đó chính xác là điều ông Donald Trump muốn làm.”
Ông Padilla chỉ trích việc điều quân là “phản tác dụng” và cho biết Sở Cảnh sát trưởng Los Angeles đã không được thông báo trước về việc liên bang hóa Vệ Binh Quốc Gia. Văn phòng của ông cũng đã yêu cầu Lầu Năm Góc giải thích lý do triển khai, và “theo những gì chúng tôi được biết, Bộ Quốc phòng không chắc nhiệm vụ ở đây là gì,” ông Padilla nói thêm.
Phần lớn điều này đã được dự đoán trước.
Trong chiến dịch tranh cử Tổng Thống năm 2024, Tổng Thống Trump đã cam kết thực hiện chiến dịch trục xuất quy mô lớn nhất trong lịch sử Mỹ để đẩy hàng triệu người nhập cư không có giấy tờ hợp pháp ra khỏi đất nước. Ông thường ca ngợi các cuộc đột kích nhập cư theo kiểu quân đội của Tổng Thống Dwight D. Eisenhower. Ứng viên và các cố vấn của ông đã gợi ý rằng họ sẽ có quyền lực rộng rãi để điều động quân đội trong nước nhằm thực hiện các mục tiêu về nhập cư và an ninh công cộng sâu rộng của Tổng Thống Trump.
Việc Tổng Thống Trump nhanh chóng triển khai quân đội ở California để chống lại những người mà ông đã ám chỉ là “những kẻ nổi loạn” trên mạng xã hội trái ngược hoàn toàn với quyết định không ra lệnh hay yêu cầu chính thức điều động Vệ Binh Quốc Gia trong cuộc bạo loạn tại Điện Capitol Mỹ vào ngày 6 tháng 1 năm 2021, bất chấp những tuyên bố lặp đi lặp lại và sai lầm của ông rằng ông đã đưa ra đề nghị như vậy.
Tổng Thống Trump hiện được bao quanh bởi các quan chức không có ý định hạn chế quyền lực của ông. Năm 2020, Bộ trưởng Quốc phòng lúc bấy giờ đã công khai phản bác mối đe dọa của Tổng Thống Trump về việc sử dụng Đạo luật Khởi Nghĩa (Insurrection Act), một đạo luật năm 1807 cho phép Tổng Thống sử dụng quân đội trong nước và chống lại công dân Mỹ.
Bộ trưởng Quốc phòng đương nhiệm Pete Hegseth đã bày tỏ sự ủng hộ trên tài khoản X cá nhân của mình đối với việc điều động quân đội tới California, viết rằng “Vệ Binh Quốc Gia, và Thủy quân Lục chiến nếu cần, đứng cùng với ICE,” nhắc đến Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Hoa Kỳ.
Bộ Quốc phòng hôm thứ Hai cho biết họ đang điều động khoảng 700 lính Thủy quân Lục chiến chính quy tới Los Angeles để hỗ trợ lực lượng Vệ Binh Quốc Gia đã có mặt tại đây để đối phó với các cuộc biểu tình.
Vào cuối tuần qua, những người biểu tình đã chặn một đường cao tốc lớn và đốt xe tự lái khi cảnh sát đáp trả bằng hơi cay, đạn cao su và lựu đạn choáng trong các cuộc đụng độ tại một số khu phố trung tâm Los Angeles, dẫn đến vài chục vụ bắt giữ. Phần lớn thành phố không xảy ra bạo lực.
Tuy nhiên, các cuộc biểu tình đã khiến Tổng Thống Trump ra chỉ thị vào thứ Bảy về việc điều động Vệ Binh Quốc Gia California bất chấp sự phản đối của Thống Đốc Newsom. Tổng Thống và các trợ lý nhập cư hàng đầu của ông cáo buộc Thống Đốc quản lý kém các cuộc biểu tình. Ông Tom Homan, phụ trách vấn đề biên giới, khẳng định trong một cuộc phỏng vấn trên Fox News hôm thứ Hai rằng Thống Đốc Newsom đã kích động tâm lý chống ICE và chờ hai ngày mới tuyên bố cuộc tụ tập là bất hợp pháp trong thành phố.
Một quan chức Tòa Bạch Ốc giấu tên cho biết, Tổng Thống Trump đã nói với Thống Đốc Newsom qua điện thoại tối thứ Sáu rằng hãy kiểm soát tình hình ở Los Angeles. Chỉ khi chính quyền cảm thấy Thống Đốc Newsom không khôi phục được trật tự trong thành phố – và sau khi Tổng Thống Trump theo dõi tình hình leo thang trong 24 giờ và các quan chức Tòa Bạch Ốc thấy hình ảnh các nhân viên hành pháp liên bang bị rách da và các vết thương khác – Tổng Thống mới quyết định điều động Vệ Binh.
“Ông ấy là một Thống Đốc bất tài,” Tổng Thống Trump nói hôm thứ Hai. “Hãy nhìn công việc ông ấy đang làm ở California. Ông ấy đang hủy hoại một trong những bang tuyệt vời của chúng ta.”
Các quan chức hành pháp địa phương cho biết cảnh sát Los Angeles đã phản ứng nhanh nhất có thể ngay khi các cuộc biểu tình nổ ra. Thống Đốc Newsom cũng liên tục khẳng định chính quyền tiểu bang và thành phố đã kiểm soát được tình hình.
“Los Angeles không xa lạ gì với các cuộc biểu tình, tuần hành và tập trung,” ông Padilla nói. “Cơ quan hành pháp địa phương biết cách xử lý điều này và có mối quan hệ tốt với cộng đồng và các nhà lãnh đạo cộng đồng để có thể cho phép điều đó xảy ra.”
Những động thái quyết liệt này đã vấp phải sự chỉ trích từ một số cựu đồng minh của Tổng Thống Trump. Ileana Garcia, một Thượng nghị sĩ tiểu bang Florida, người từng thành lập nhóm Latinas for Trump vào năm 2016 và được thuê làm giám đốc phụ trách cộng đồng người Mỹ gốc Latinh, đã gọi sự leo thang gần đây là “không thể chấp nhận được và vô nhân đạo.”
“Tôi hiểu tầm quan trọng của việc trục xuất những người nước ngoài phạm tội, nhưng những gì chúng ta đang chứng kiến là các biện pháp tùy tiện để truy lùng những người đang tuân thủ các buổi điều trần nhập cư của họ – trong nhiều trường hợp, với lý do lo sợ bị đàn áp đáng tin cậy – tất cả đều do một mong muốn kiểu Miller để thỏa mãn mục tiêu trục xuất tự tạo ra,” bà Garcia nói, nhắc đến Stephen Miller, một phó chánh văn phòng Tòa Bạch Ốc và là kiến trúc sư chính cho chính sách cứng rắn về nhập cư của Tổng Thống Trump.
Theo tin từ ABC News ngày 09/06/2025, những chiến thuật này có thể chỉ là màn dạo đầu cho những gì có thể đến từ chính quyền Tổng Thống Trump và Quốc Hội do Đảng Cộng Hòa kiểm soát. Các nhà lập pháp Đảng Cộng Hòa đang nỗ lực thông qua một gói luật lớn về thuế và biên giới, bao gồm hàng tỷ đô la để thuê hàng nghìn sĩ quan mới cho Tuần tra Biên giới và ICE. Mục tiêu, theo kế hoạch được Tổng Thống Trump ủng hộ, là trục xuất 1 triệu người nhập cư không có giấy tờ mỗi năm và giam giữ 100.000 người tại các trung tâm giam giữ nhập cư.
