Trong bài phát biểu tại Đại Hội Đồng Liên Hợp Quốc ngày thứ Ba, Tổng Thống Donald Trump dự kiến sẽ nêu bật các thành tựu đối ngoại trong nhiệm kỳ thứ hai của mình và bày tỏ sự không hài lòng với việc “các tổ chức toàn cầu hóa đã làm suy thoái trật tự thế giới một cách đáng kể,” theo thông tin từ Tòa Bạch Ốc.
Các nhà lãnh đạo thế giới sẽ lắng nghe cẩn thận những lời phát biểu của ông Trump tại Liên Hợp Quốc, khi ông đã nhanh chóng giảm bớt sự ủng hộ của Hoa Kỳ đối với tổ chức này ngay trong tám tháng đầu nhiệm kỳ. Ngay cả trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông cũng không mấy mặn mà với chủ nghĩa đa phương mà Liên Hợp Quốc đề xướng. Sau lễ nhậm chức gần đây nhất, ông đã ban hành sắc lệnh hành pháp đầu tiên rút Hoa Kỳ khỏi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tiếp theo là động thái chấm dứt sự tham gia của Hoa Kỳ vào Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc và yêu cầu xem xét lại tư cách thành viên của Hoa Kỳ trong hàng trăm tổ chức liên chính phủ khác nhằm xác định xem chúng có phù hợp với chương trình nghị sự “Nước Mỹ Trên Hết” của ông hay không.
“Có những hy vọng lớn lao dành cho tổ chức này, nhưng thành thật mà nói, nó không được vận hành tốt,” ông Trump nhận xét về Liên Hợp Quốc vào tuần trước. Bài phát biểu của Tổng thống Hoa Kỳ thường là một trong những thời điểm được mong đợi nhất của hội nghị thường niên. Lần này, bài phát biểu diễn ra trong bối cảnh đầy biến động nhất trong lịch sử 80 năm của tổ chức quốc tế này. Các nhà lãnh đạo toàn cầu đang phải đối mặt với các cuộc chiến tranh khó giải quyết tại Dải Gaza, Ukraine và Sudan, sự bất ổn về tác động kinh tế và xã hội của công nghệ trí tuệ nhân tạo đang nổi lên, và sự lo ngại về thái độ bài xích của ông Trump đối với các cơ quan toàn cầu.
Ông Trump cũng đã đặt ra những câu hỏi mới về việc sử dụng lực lượng quân sự của Hoa Kỳ, sau khi ra lệnh không kích các cơ sở hạt nhân của Iran vào tháng Sáu và thực hiện ba cuộc tấn công trong tháng này vào các tàu bị cáo buộc buôn lậu ma túy ở Biển Caribe. Các cuộc tấn công sau này, bao gồm ít nhất hai vụ tấn công chết người vào các tàu xuất phát từ Venezuela, đã làm dấy lên đồn đoán ở Caracas rằng ông Trump đang tìm cách tạo tiền đề để lật đổ Tổng thống Venezuela Nicolás Maduro.
Một số nhà lập pháp Hoa Kỳ và các nhà hoạt động nhân quyền cho rằng ông Trump đang thực hiện các vụ giết người ngoài vòng pháp luật bằng cách sử dụng lực lượng Hoa Kỳ để nhắm mục tiêu vào những kẻ buôn lậu ma túy bị cáo buộc thay vì chặn các tàu khả nghi, tịch thu bất kỳ loại ma túy nào và truy tố các nghi phạm tại các tòa án Hoa Kỳ.
“Đây là hệ thống Liên Hợp Quốc căng thẳng nhất trong 80 năm tồn tại,” bà Anjali K. Dayal, giáo sư chính trị quốc tế tại Đại học Fordham ở New York, nhận định. Thư ký báo chí Tòa Bạch Ốc Karoline Leavitt cho biết ông Trump sẽ ca ngợi “sự phục hồi sức mạnh của nước Mỹ trên toàn thế giới” và những nỗ lực của ông nhằm giúp chấm dứt nhiều cuộc chiến tranh. “Tổng thống cũng sẽ đề cập đến việc các tổ chức toàn cầu hóa đã làm suy thoái trật tự thế giới như thế nào, và ông sẽ trình bày tầm nhìn rõ ràng, mang tính xây dựng của mình cho thế giới,” bà Leavitt nói.
Sau bài phát biểu, ông Trump sẽ có các cuộc gặp song phương với Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres và các nhà lãnh đạo Ukraine, Argentina và Liên minh Châu Âu. Ông cũng sẽ có một cuộc họp nhóm với các quan chức từ Qatar, Ả Rập Saudi, Indonesia, Thổ Nhĩ Kỳ, Pakistan, Ai Cập, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Jordan. Ông sẽ trở về Washington sau khi chủ trì một buổi tiệc chiêu đãi vào tối thứ Ba với hơn 100 nhà lãnh đạo thế giới được mời. Ông Trump đã gặp khó khăn trong việc thực hiện các lời hứa trong chiến dịch tranh cử năm 2024 về việc nhanh chóng chấm dứt cuộc chiến Israel-Hamas ở Gaza và cuộc xâm lược Ukraine của Nga. Phản ứng của ông cũng tương đối im lặng khi một số đồng minh lâu năm của Hoa Kỳ đang sử dụng hội nghị thường niên năm nay để nhấn mạnh chiến dịch quốc tế ngày càng tăng nhằm công nhận một nhà nước Palestine, một động thái mà Hoa Kỳ và Israel kịch liệt phản đối.
Theo AP, Pháp là quốc gia mới nhất công nhận nhà nước Palestine vào thứ Hai, bắt đầu một cuộc họp cấp cao tại Liên Hợp Quốc nhằm thúc đẩy sự ủng hộ cho giải pháp hai nhà nước cho xung đột Trung Đông. Nhiều quốc gia khác dự kiến sẽ làm theo. Bà Leavitt cho biết ông Trump xem động thái này là “chỉ có nhiều lời nói mà thiếu hành động từ một số bạn bè và đồng minh của chúng ta.”
Về phần mình, trước bài phát biểu hôm thứ Ba, ông Trump đã cố gắng tập trung vào việc đạt được thỏa thuận ngừng bắn dẫn đến việc Hamas thả 48 con tin còn lại, bao gồm 20 người được cho là vẫn còn sống. “Tôi muốn thấy một giải pháp ngoại giao,” ông Trump nói với các phóng viên tối Chủ Nhật. “Có rất nhiều sự tức giận và thù hận, quý vị biết đấy, và điều đó đã kéo dài trong nhiều năm… nhưng hy vọng chúng ta sẽ hoàn thành được điều gì đó.” Các nhà lãnh đạo trong phòng cũng sẽ rất mong muốn nghe những gì ông Trump nói về cuộc chiến của Nga ở Ukraine. Đã hơn một tháng kể từ hội nghị thượng đỉnh của ông Trump ở Alaska với Tổng thống Nga Vladimir Putin và cuộc gặp tại Tòa Bạch Ốc với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy cùng các nhà lãnh đạo châu Âu chủ chốt. Sau các cuộc gặp đó, ông Trump tuyên bố rằng ông đang sắp xếp các cuộc đàm phán trực tiếp giữa Putin và Zelenskyy. Nhưng Putin đã không tỏ ra quan tâm đến việc gặp Zelenskyy và Moscow chỉ gia tăng các cuộc ném bom Ukraine kể từ hội nghị thượng đỉnh Alaska.
Các nhà lãnh đạo châu Âu cũng như các nhà lập pháp Mỹ, bao gồm cả một số đồng minh Cộng hòa quan trọng của ông Trump, đã kêu gọi Tổng thống áp đặt các biện pháp trừng phạt mạnh mẽ hơn đối với Nga. Trong khi đó, ông Trump đã thúc giục Châu Âu ngừng mua dầu của Nga, động lực chính nuôi dưỡng cỗ máy chiến tranh của Putin. Bất chấp những khó khăn trong việc chấm dứt các cuộc chiến ở Ukraine và Gaza, ông Trump đã nói rõ rằng ông muốn được trao Giải Nobel Hòa bình, liên tục đưa ra tuyên bố không có căn cứ rằng ông đã “chấm dứt bảy cuộc chiến” kể từ khi ông trở lại nắm quyền. Ông viện dẫn những nỗ lực của chính quyền mình trong việc chấm dứt xung đột giữa Israel và Iran, Ấn Độ và Pakistan, Ai Cập và Sudan, Rwanda và Cộng hòa Dân chủ Congo, Armenia và Azerbaijan, và Campuchia và Thái Lan. Mặc dù ông Trump đã giúp hòa giải quan hệ giữa nhiều quốc gia này, các chuyên gia cho rằng tác động của ông không rõ ràng như ông tuyên bố. Tuy nhiên, tham vọng Nobel của ông Trump có thể ảnh hưởng đến giọng điệu của bài phát biểu, theo Mark Montgomery, một nhà phân tích tại Quỹ Bảo vệ Dân chủ ở Washington. “Bài phát biểu của ông ấy sẽ được thúc đẩy bởi việc ông ấy thực sự tin rằng mình có cơ hội nhận được Giải Nobel Hòa bình,” ông Montgomery nói. “Nếu ông ấy nghĩ rằng đó vẫn là thứ ông ấy có thể làm được, thì tôi nghĩ ông ấy biết rằng bạn không bước vào Liên Hợp Quốc và thả một quả lựu đạn vào cửa xe tăng và đóng nó lại, đúng không?”
