WASHINGTON — Theo hai viên chức cấp cao trong chính quyền, Tổng Thống Donald Trump đang ngày càng bi quan về khả năng môi giới chấm dứt xung đột giữa Nga và Ukraine trong thời gian tới, cũng như việc các nhà lãnh đạo của hai quốc gia này gặp mặt trực tiếp.
Mặc dù vậy, Tổng Thống Donald Trump vẫn không từ bỏ hy vọng giải quyết tranh chấp. Ông đã tham gia một cuộc gọi hội nghị vào thứ Năm với Tổng Thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy và các lãnh đạo Âu châu. Trong cuộc gọi này, một viên chức Tòa Bạch Ốc cho biết, ông đã nhấn mạnh rằng “Âu châu phải ngừng mua dầu của Nga, vốn đang tài trợ cho cuộc chiến.” Tổng Thống Donald Trump cũng lưu ý các lãnh đạo Âu châu cần gây áp lực kinh tế lên Trung Cộng vì đã hỗ trợ nỗ lực chiến tranh của Nga.
Thái độ bi quan hơn của Tổng Thống Donald Trump về một thỏa thuận hòa bình cho thấy sự thay đổi lớn so với chiến dịch tranh cử năm 2024, khi ông hùng hồn tuyên bố sẽ chấm dứt cuộc chiến trong vòng 24 giờ sau khi nhậm chức. Ông sau đó giải thích rằng đó là cách nói “ẩn dụ” và đã thừa nhận rằng cuộc chiến này khó khăn hơn ông dự kiến.
Những nỗ lực hòa đàm ráo riết hồi tháng trước dường như đã bị đình trệ. Giữa lúc hy vọng về một bước đột phá mong manh, Tổng Thống Donald Trump đã bay đến Anchorage, Alaska, vào ngày 15 tháng 8 để dự hội nghị thượng đỉnh với Tổng Thống Nga Vladimir Putin. Ông hạ cánh xuống Alaska với hy vọng về một lệnh ngừng bắn nhưng đã rời đi vài giờ sau đó mà không đạt được gì.
Ba ngày sau, Tổng Thống Donald Trump tổ chức một cuộc họp tại Tòa Bạch Ốc với Tổng Thống Zelenskyy và các lãnh đạo Âu châu. Sau đó, ông thông báo rằng Tổng Thống Putin và Tổng Thống Zelenskyy sẽ gặp nhau lần đầu tiên kể từ khi chiến tranh bắt đầu vào Tháng Hai năm 2022, làm dấy lên hy vọng về một sự hòa giải có thể sắp diễn ra.
Tuy nhiên, cuộc gặp đó vẫn chưa xảy ra và không có dấu hiệu nào cho thấy nó sẽ diễn ra trong tương lai gần. Trong chuyến thăm Trung Cộng tuần này, Tổng Thống Putin tuyên bố sẽ chấm dứt cuộc chiến bằng vũ lực nếu Ukraine không chấp thuận các yêu sách của ông. Ông cũng nói rằng ông sẽ chỉ gặp Tổng Thống Zelenskyy tại Moscow, thủ đô của Nga.
Một cố vấn Ukraine cho biết, Tổng Thống Zelenskyy sẵn sàng gặp Tổng Thống Putin tại một số quốc gia vùng Vịnh Ba Tư, Thụy Sĩ, Áo, Thổ Nhĩ Kỳ và các nơi khác — nhưng không phải trên lãnh thổ của Tổng Thống Putin.
Ông Sergii Leshchenko, cố vấn của ông Andriy Yermak, chánh văn phòng của Tổng Thống Zelenskyy, phát biểu trong một cuộc phỏng vấn: “Chúng tôi thấy những trở ngại không ngừng từ phía Nga đối với hòa bình và những lý lẽ giả dối từ Nga về lý do tại sao không thể có một cuộc gặp giữa Tổng Thống Putin và Tổng Thống Zelenskyy trong cùng một phòng.”
Khi được hỏi liệu ông có thông điệp gì gửi đến Tổng Thống Putin hay không, Tổng Thống Donald Trump nói với các phóng viên tại Tòa Bạch Ốc tuần này: “Tôi không có thông điệp nào gửi đến Tổng Thống Putin. Ông ấy biết lập trường của tôi, và ông ấy sẽ đưa ra quyết định theo cách này hay cách khác. Bất kể quyết định của ông ấy là gì, chúng ta sẽ hài lòng hoặc không hài lòng. Và nếu chúng ta không hài lòng, quý vị sẽ thấy mọi chuyện xảy ra.”
Trong bối cảnh các cuộc đàm phán hòa bình bị đình trệ, số thương vong vẫn tiếp tục gia tăng. Chỉ riêng tuần trước, Nga đã phát động một cuộc tấn công lớn vào Kyiv, thủ đô Ukraine, khiến ít nhất 15 người thiệt mạng, bao gồm bốn trẻ em. Kể từ khi Nga đưa xe tăng vào Ukraine vào Tháng Hai năm 2022, số thương vong ở cả hai bên đã lên tới khoảng 1.5 triệu người.
Một nguồn tin Âu châu, giấu tên, vào thứ Năm bày tỏ sự thất vọng về việc chính quyền Tổng Thống Donald Trump chưa áp đặt các lệnh trừng phạt mới có ý nghĩa đối với Nga như một động lực để chấm dứt chiến tranh.
Ông Leshchenko nói: “Áp lực đối với Tổng Thống Putin phải thực sự khắc nghiệt để ông ấy không thể tiếp tục cỗ máy chiến tranh của mình.”
Một yếu tố phức tạp có thể là mối quan hệ của Tổng Thống Donald Trump với Tổng Thống Putin; ông đã nói với các cố vấn của mình rằng ông quyết tâm không phá hỏng mối quan hệ này, theo hai người được thông báo về các bình luận của ông. Từ nhiệm kỳ đầu tiên, Tổng Thống Donald Trump đã nói rằng việc ông giữ mối quan hệ dân sự với người đồng cấp Nga, người đang nắm giữ kho vũ khí hạt nhân, là vì lợi ích của Hoa Kỳ.
Một lợi thế tiềm năng trong việc duy trì mối quan hệ lãnh đạo-đối-lãnh đạo với Tổng Thống Putin là Tổng Thống Donald Trump có thể tự định vị mình là một nhà hòa giải mà cả hai bên đều có thể tin tưởng, một viên chức phương Tây cho biết trong một cuộc phỏng vấn. Ông có ảnh hưởng với cả Tổng Thống Putin và Tổng Thống Zelenskyy, mà quốc gia của ông này phụ thuộc vào vũ khí và tiền của Hoa Kỳ để tồn tại.
Với tinh thần đó, Tổng Thống Donald Trump tháng trước đã bị ghi âm lén nói với Tổng Thống Pháp Emmanuel Macron rằng Tổng Thống Putin muốn đạt được một thỏa thuận “vì tôi… nghe có vẻ điên rồ.”
Mặc dù các lệnh trừng phạt là một công cụ có thể buộc Tổng Thống Putin nhượng bộ, nhưng chúng cũng có mặt trái là mỗi lần leo thang đều gây nguy hiểm cho vai trò trung gian công bằng của Tổng Thống Donald Trump, viên chức này nói. Thách thức, viên chức này nói thêm, là phải định thời gian các lệnh trừng phạt một cách khéo léo và “giảm bớt” khi có tiến bộ.
Một cân nhắc khác là các lệnh trừng phạt có thể gây ra những hậu quả không lường trước được. Một viên chức chính quyền đã chỉ ra Ấn Độ như một ví dụ cảnh báo. Khi Hoa Kỳ tăng gấp đôi thuế quan đối với Ấn Độ như một hình phạt vì mua dầu của Nga, quan hệ Mỹ với Ấn Độ đã xấu đi. Tuần này, Thủ Tướng Ấn Độ Narendra Modi đã xuất hiện tại Trung Cộng để tham dự một sự kiện do nhà lãnh đạo Trung Cộng Tập Cận Bình tổ chức.
Hòa Kỳ từ lâu đã coi Ấn Độ là một đối tác dân chủ quan trọng trong việc chống lại ảnh hưởng của Trung Cộng và Nga trên toàn cầu.
Tuy nhiên, tại Trung Cộng, Thủ Tướng Modi đã được nhìn thấy bắt tay với Tổng Thống Putin và nói chuyện thân mật với ông Tập. Những hình ảnh Thủ Tướng Modi thân thiết với Nga và Trung Cộng, viên chức chính quyền cho biết, là “không ổn.”
Ông Brett Bruen, cựu giám đốc phụ trách đối ngoại toàn cầu của Tòa Bạch Ốc dưới thời chính quyền Obama, nhận xét: “Chúng ta đã dành cả thập niên qua để cố gắng xây dựng quan hệ đối tác Ấn Độ-Thái Bình Dương với mục tiêu hạn chế sự lan rộng của các hành động đối nghịch từ Trung Cộng. Tổng Thống Donald Trump vừa phá hỏng điều đó.”
(Theo NBC News)
