Quyền hạn áp đặt thuế quan sâu rộng của Tổng thống Donald Trump đang được Tối Cao Pháp Viện xem xét vào thứ Tư này, trong một vụ kiện mang tính bước ngoặt đối với quyền hành pháp và có ý nghĩa lên đến ngàn tỷ đô la đối với nền kinh tế toàn cầu.
Chính quyền Cộng hòa đang cố gắng bảo vệ các mức thuế quan vốn là trọng tâm trong chương trình kinh tế của Tổng thống Donald Trump, sau khi các tòa án cấp dưới phán quyết rằng luật khẩn cấp mà ông viện dẫn không cho phép ông có quyền lực gần như vô hạn để đặt ra và thay đổi thuế nhập khẩu.
Hiến pháp quy định Quốc hội có quyền đánh thuế. Tuy nhiên, chính quyền Tổng thống Donald Trump lập luận rằng trong các tình huống khẩn cấp, tổng thống có thể điều chỉnh thuế nhập khẩu. Tổng thống Donald Trump đã gọi vụ án này là một trong những vụ quan trọng nhất trong lịch sử đất nước và cho rằng một phán quyết chống lại ông sẽ là “thảm họa” đối với nền kinh tế.
Các bên khiếu nại lại cho rằng luật về quyền hạn khẩn cấp năm 1977 mà Tổng thống Donald Trump sử dụng thậm chí còn không đề cập đến thuế quan, và chưa có tổng thống nào trước đây sử dụng nó để áp đặt thuế quan. Một tập hợp các doanh nghiệp nhỏ cho biết sự không chắc chắn này đang đẩy họ đến bờ vực phá sản.
Vụ án tập trung vào hai bộ thuế quan. Bộ đầu tiên được ban hành vào tháng 2 đối với hàng nhập khẩu từ Canada, Trung Quốc và Mexico sau khi Tổng thống Donald Trump tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia về buôn bán ma túy. Bộ thứ hai liên quan đến các loại thuế quan “có đi có lại” trên hầu hết các quốc gia mà Tổng thống Donald Trump công bố vào tháng 4.
Nhiều vụ kiện đã được đệ trình liên quan đến các mức thuế quan này, và Tòa án sẽ xem xét các vụ kiện do các tiểu bang có xu hướng Dân chủ và các doanh nghiệp nhỏ đệ trình, xoay quanh mọi thứ từ vật liệu ống nước đến quần áo xe đạp dành cho phụ nữ. Các tòa án cấp dưới đã bác bỏ phần lớn các mức thuế quan của ông là hành vi sử dụng trái phép quyền hạn khẩn cấp, nhưng Tòa án tối cao của quốc gia có thể có cái nhìn khác.
Tổng thống Donald Trump đã góp phần định hình Tòa án với đa số bảo thủ, khi chỉ định ba trong số các thẩm phán trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông. Cho đến nay, các thẩm phán vẫn còn do dự trong việc kiểm soát quyền hành pháp mạnh mẽ của ông, mang lại cho ông một loạt chiến thắng trong hồ sơ khẩn cấp.
Tuy nhiên, đó đều là các lệnh tạm thời – rất ít chương trình nghị sự bảo thủ rộng rãi của Tổng thống Donald Trump đã được tranh luận đầy đủ trước Tòa án tối cao của quốc gia. Điều đó có nghĩa là kết quả có thể đặt ra giọng điệu cho các thách thức pháp lý rộng lớn hơn đối với các chính sách của ông.
Các thẩm phán trước đây đã tỏ ra nghi ngờ đối với các yêu cầu về quyền hành pháp, chẳng hạn như khi Tổng thống Joe Biden cố gắng xóa bỏ 400 tỷ đô la nợ sinh viên theo một luật khác liên quan đến các tình huống khẩn cấp quốc gia. Tối Cao Pháp Viện nhận thấy luật này không rõ ràng trao cho ông quyền thực hiện một chương trình có tác động kinh tế lớn như vậy, theo một nguyên tắc pháp lý được gọi là học thuyết các câu hỏi lớn.
Các bên khiếu nại nói rằng các mức thuế quan của Tổng thống Donald Trump nên được đối xử tương tự, vì chúng sẽ có tác động kinh tế lớn hơn nhiều, thu về khoảng 3 nghìn tỷ đô la trong thập kỷ tới. Mặt khác, chính phủ cho rằng các mức thuế quan này là khác biệt vì chúng là một phần quan trọng trong cách tiếp cận của ông đối với đối ngoại, một lĩnh vực mà các tòa án không nên xem xét lại quyết định của tổng thống.
Các bên khiếu nại cũng đang cố gắng khai thác sự hoài nghi của các thẩm phán bảo thủ về việc liệu Hiến pháp có cho phép các nhánh khác của chính phủ sử dụng các quyền hạn dành cho Quốc hội hay không, một khái niệm được gọi là học thuyết không ủy quyền. Họ cho rằng cách giải thích luật của Tổng thống Donald Trump có thể có nghĩa là bất kỳ ai có thể “điều chỉnh” cũng có thể áp đặt thuế.
Bộ Tư pháp phản bác rằng nguyên tắc pháp lý đó là dành cho các cơ quan chính phủ, không phải tổng thống.
Nếu cuối cùng thua kiện tại Tòa án tối cao, Tổng thống Donald Trump có thể áp đặt thuế quan theo các luật khác, nhưng những luật đó có nhiều hạn chế hơn về tốc độ và mức độ nghiêm trọng mà ông có thể hành động. Hậu quả của một phán quyết chống lại ông cũng có thể phức tạp, nếu chính phủ phải hoàn trả các khoản thuế đã thu về 195 tỷ đô la doanh thu tính đến tháng 9.
Chính quyền Tổng thống Donald Trump đã giành được sự ủng hộ của bốn thẩm phán tòa phúc thẩm, những người cho rằng Đạo luật về Quyền Hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế năm 1977 (IEEPA) trao cho tổng thống thẩm quyền điều chỉnh nhập khẩu trong các tình huống khẩn cấp mà không có giới hạn rõ ràng. Trong những thập kỷ gần đây, Quốc hội đã nhượng lại một số thẩm quyền về thuế quan cho tổng thống, và Tổng thống Donald Trump đã tận dụng tối đa khoảng trống quyền lực này, theo tin từ AP.
