Tổng thống Cộng hòa Czech, Petr Pavel, hôm thứ Tư (26/11/2025) tuyên bố sẵn sàng bổ nhiệm ông Andrej Babiš, một tỷ phú theo chủ nghĩa dân túy, vào chức vụ thủ tướng trong vòng một tuần tới. Tuy nhiên, quyết định này sẽ phụ thuộc vào việc ông Babiš làm rõ cách thức ông dự định tránh xung đột lợi ích phát sinh từ các giao dịch tư nhân và vị thế chính trị mới của mình.
Luật pháp sửa đổi vào năm 2023, dù bị ông Babiš và những người ủng hộ chỉ trích, đã siết chặt quy định về xung đột lợi ích, nhằm ngăn chặn các chính trị gia kết hợp cả tài sản và quyền lực. Trước đây, việc chuyển nhượng quyền sở hữu cho các quỹ tín thác hoặc người thân đã từng có thể thực hiện được.
Ông Babiš, chủ sở hữu khoảng 200 công ty thuộc tập đoàn Agrofert và có các khoản đầu tư lớn vào lĩnh vực y tế, cần tuân thủ yêu cầu của luật xung đột lợi ích. Nếu không, các doanh nghiệp của ông sẽ không đủ điều kiện nhận trợ cấp từ nhà nước và Liên minh Châu Âu (EU).
Sau khi phong trào ANO (YES) của ông Babiš giành chiến thắng trong cuộc bầu cử quốc hội, Tổng thống Pavel đã giao cho ông Babiš nhiệm vụ thành lập chính phủ mới vào tháng trước. ANO cùng với hai nhóm chính trị nhỏ khác là đảng chống nhập cư Freedom and Direct Democracy và đảng cánh hữu Motorists for Themselves đã đồng ý thành lập một liên minh chính phủ đa số. Theo thỏa thuận, liên minh này sẽ có 16 thành viên nội các, trong đó ANO nắm giữ tám ghế, bao gồm cả chức thủ tướng. Đảng Motorists sẽ có bốn ghế và đảng Freedom có ba ghế.
Trong cuộc họp với Tổng thống vào thứ Tư, ông Babiš đã trình bày danh sách các ứng cử viên nội các và bày tỏ mong muốn chính phủ mới có thể được bổ nhiệm vào giữa tháng 12. Tổng thống Pavel cũng bày tỏ sự quan tâm đến việc gặp gỡ các ứng cử viên này.
Một trong những nhân vật gây tranh cãi nhất được đề xuất bởi liên minh là ông Filip Turek, chủ tịch danh dự của đảng Motorists. Ông Turek đã vấp phải sự chỉ trích sau khi một tờ báo công bố một số bài đăng trên trang Facebook cá nhân của ông, được cho là có nội dung phân biệt chủng tộc, kỳ thị đồng tính và phân biệt giới tính. Mặc dù ông Turek đã đưa ra lời xin lỗi về một số bài đăng, ông phủ nhận việc mình là người đăng những bài khác.
Tổng thống Pavel hôm thứ Tư đã từ chối đề cử ông Turek, khẳng định rằng ông không đủ tư cách để trở thành một bộ trưởng trong chính phủ. Ông Babiš cho biết sau cuộc gặp rằng: “Quan điểm của tổng thống là ông Turek không nên là thành viên của chính phủ.”
Vai trò của tổng thống tại Cộng hòa Czech chủ yếu mang tính nghi lễ, tuy nhiên, tổng thống có quyền phê chuẩn các hiệp định quốc tế và các cuộc bổ nhiệm nội các, bao gồm cả thủ tướng.
Ba đảng tham gia thành lập liên minh đều có quan điểm chỉ trích EU và bác bỏ nhiều chính sách của khối này, đặc biệt là về môi trường và di cư. Dự kiến, chính phủ mới sẽ có xu hướng giảm sự ủng hộ đối với Ukraine trong cuộc chiến chống lại cuộc xâm lược của Nga. Tin tức từ Associated Press ngày 26/11/2025.
