MADISON, Wisconsin – Tối Cao Pháp Viện Wisconsin với đa số thẩm phán có khuynh hướng tự do đã ra phán quyết bãi bỏ luật cấm phá thai 176 năm tuổi của tiểu bang vào hôm Thứ Tư. Tòa phán quyết với tỷ lệ 4-3 rằng luật này đã bị thay thế bởi một luật tiểu bang mới hơn, luật chỉ hình sự hóa việc phá thai sau khi bào thai có thể sống sót bên ngoài bụng mẹ.
Luật cấm phá thai này được các nhà lập pháp tiểu bang thông qua vào năm 1849, quy định bất kỳ ai (ngoại trừ người mẹ) “cố ý hủy hoại sự sống của một đứa trẻ chưa sinh” đều phạm trọng tội.
Luật này có hiệu lực cho đến năm 1973, khi phán quyết mang tính bước ngoặt Roe v. Wade của Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ hợp pháp hóa việc phá thai trên toàn quốc đã vô hiệu hóa nó. Tuy nhiên, các nhà lập pháp chưa bao giờ chính thức bãi bỏ lệnh cấm, và những người bảo thủ lập luận rằng quyết định năm 2022 của Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ về việc lật ngược Roe đã tái kích hoạt nó.
Tổng Chưởng lý Wisconsin Josh Kaul, một đảng viên Đảng Dân Chủ, đã đệ đơn kiện vào năm đó, lập luận rằng lệnh cấm đã bị các hạn chế phá thai mà các nhà lập pháp ban hành trong gần nửa thế kỷ Roe có hiệu lực. Ông Kaul đặc biệt trích dẫn một đạo luật năm 1985 cho phép phá thai cho đến khi bào thai có khả năng sống sót. Một số em bé có thể sống sót nhờ sự trợ giúp y tế sau 21 tuần thai.
Biện lý Quận Sheboygan Joel Urmanski, một đảng viên Đảng Cộng hòa, đã bảo vệ lệnh cấm tại tòa, lập luận rằng lệnh cấm năm 1849 có thể cùng tồn tại với các hạn chế phá thai mới hơn, giống như các hình phạt khác nhau đối với cùng một tội phạm cùng tồn tại.
Thẩm phán Diane Schlipper của Tòa án Quận Dane đã phán quyết vào năm 2023 rằng lệnh cấm năm 1849 nghiêm cấm việc phá thai (bà định nghĩa là giết một bào thai mà không có sự đồng ý của người mẹ) chứ không cấm phá thai có sự đồng thuận. Việc phá thai đã được cho phép ở tiểu bang kể từ phán quyết đó, nhưng quyết định của Tối Cao Pháp Viện tiểu bang mang lại cho các nhà cung cấp và bệnh nhân sự chắc chắn hơn rằng việc phá thai sẽ vẫn hợp pháp ở Wisconsin.
Ông Urmanski đã yêu cầu Tối Cao Pháp Viện tiểu bang lật ngược phán quyết của bà Schlipper mà không cần chờ quyết định từ tòa phúc thẩm cấp dưới. Theo dự kiến, ngay sau khi các thẩm phán thụ lý vụ việc, họ sẽ bác bỏ lệnh cấm. Những người có tư tưởng tự do chiếm đa số 4-3 tại tòa án và một trong số họ, bà Janet Protasiewicz, đã công khai tuyên bố trong chiến dịch tranh cử rằng bà ủng hộ quyền phá thai.
Bà Susan Crawford, người được Đảng Dân chủ hậu thuẫn, đã đánh bại ông Brad Schimel, một người bảo thủ, để giành một ghế trống tại tòa án vào tháng Tư, đảm bảo những người có tư tưởng tự do sẽ duy trì lợi thế 4-3 của họ cho đến ít nhất năm 2028. Bà Crawford chưa tuyên thệ nhậm chức và không tham gia vào phán quyết hôm Thứ Tư. Tuy nhiên, bà sẽ đóng một vai trò quan trọng trong một vụ kiện riêng biệt của Tổ chức Kế hoạch hóa Gia đình Wisconsin thách thức tính hợp hiến của lệnh cấm năm 1849. Tòa án cấp cao đã quyết định năm ngoái sẽ thụ lý vụ kiện đó. Vụ kiện vẫn đang chờ xử lý. Theo nguồn tin từ ABC7.
