Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ vừa ra phán quyết cho phép Tổng Thống Donald Trump sa thải một quan chức cấp cao thuộc Ủy Ban Thương Mại Liên Bang (FTC). Trong một phán quyết 6-3, các thẩm phán đã đứng về phía ông Trump, cho phép ông sa thải Ủy Viên Cộng Hòa Rebecca Slaughter khỏi vị trí của bà trong khi các thách thức pháp lý tiếp tục diễn ra.
Quyết định này cũng mở đường cho việc xem xét lại một tiền lệ pháp lý gần một thế kỷ tuổi, vốn bảo vệ các cơ quan độc lập do Quốc Hội thành lập khỏi sự can thiệp của tổng thống. Thẩm phán Elena Kagan, viết cho nhóm thẩm phán tự do thiểu số, đã cảnh báo rằng phán quyết này cho phép tổng thống nắm quyền kiểm soát các định chế mà Quốc Hội dự định bảo vệ khỏi sự thiên vị chính trị.
Bà Kagan nhấn mạnh: “Quốc Hội, như mọi người đồng ý, đã cấm tất cả các việc bãi nhiệm đó của tổng thống. Thế nhưng, đa số, từng lệnh hoãn một, đã trao toàn quyền kiểm soát tất cả các cơ quan đó cho Tổng thống.” Bà nói thêm: “Ông ấy giờ đây có thể sa thải – theo đa số phán quyết, mặc dù Quốc Hội đã nói khác – bất kỳ thành viên nào ông ta muốn, vì bất kỳ lý do gì hoặc không vì lý do gì cả. Và ông ấy có thể do đó dập tắt tính lưỡng đảng và sự độc lập của các cơ quan.”
Tối Cao Pháp Viện hôm thứ Hai cho biết các thẩm phán sẽ nghe tranh luận vào tháng 12 về việc lật ngược quyết định năm 1935, cho phép Quốc Hội thành lập các cơ quan độc lập được miễn nhiễm khỏi sự can thiệp chính trị. Quyết định 90 năm tuổi, được biết đến với tên gọi Humphrey’s Executor, đã ủng hộ một ủy viên FTC khác bị Franklin D Roosevelt sa thải. Khi đó, các thẩm phán phán quyết rằng các ủy viên chỉ có thể bị sa thải vì hành vi sai trái hoặc bỏ bê nhiệm vụ.
FTC, cơ quan thực thi bảo vệ người tiêu dùng, thường có năm ủy viên – ba người thuộc đảng của tổng thống và hai người thuộc đảng đối lập. Bà Slaughter và ông Alvaro Bedoya, hai thành viên Dân Chủ của FTC, đã bị ông Trump sa thải vào tháng 3. Một thẩm phán liên bang đã phán quyết hồi tháng 7 ủng hộ bà Slaughter, tuyên bố việc sa thải bà là “bất hợp pháp” theo tiền lệ lâu đời. Ông Bedoya sau đó đã từ chức, nhưng bà Slaughter tiếp tục cuộc chiến pháp lý.
Đầu tháng này, Tối Cao Pháp Viện đã ban hành lệnh tạm thời cho phép ông Trump tiến hành việc sa thải trong khi các thẩm phán xem xét liệu có nên thụ lý vụ án hay không – một động thái giờ đây đã được xác nhận bởi quyết định hôm thứ Hai. Ngoài ra, Tối Cao Pháp Viện cũng đang xem xét yêu cầu của chính quyền Trump về việc sa thải bà Lisa Cook khỏi vị trí thống đốc Cục Dự Trữ Liên Bang. Bà Cook bị sa thải vào tháng 8 sau khi chính quyền cáo buộc bà phạm tội gian lận thế chấp. Bà thống đốc đã phủ nhận mọi hành vi sai trái, và một tòa án liên bang đã phán quyết ủng hộ bà, nêu rõ rằng tổng thống không có quyền sa thải bà.
Phán quyết này cho thấy Tối Cao Pháp Viện đang ngày càng xem xét các quyền hạn của tổng thống, một xu hướng có thể định hình lại mối quan hệ giữa nhánh hành pháp và các cơ quan độc lập của chính phủ trong tương lai.
