Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ vừa ra phán quyết rằng các thẩm phán không có quyền ban hành các lệnh cấm có hiệu lực trên toàn quốc, nhưng số phận sắc lệnh của Tổng Thống Donald Trump về hạn chế quyền công dân của trẻ em sinh ra trên đất Mỹ vẫn chưa rõ ràng.
Phán quyết này được xem là một thắng lợi cho Tổng Thống Trump, người từng phàn nàn về việc các thẩm phán cản trở chương trình nghị sự của ông. Tuy nhiên, đa số thẩm phán bảo thủ vẫn để ngỏ khả năng các thay đổi về quyền công dân theo nơi sinh có thể vẫn bị chặn trên toàn quốc. Sắc lệnh của Tổng Thống Trump sẽ từ chối quyền công dân đối với trẻ em sinh ra tại Hoa Kỳ có cha mẹ là người nhập cư bất hợp pháp.
Các vụ việc hiện được trả lại cho các tòa án cấp dưới để xem xét lại các phán quyết sao cho phù hợp với quyết định của Tối Cao Pháp Viện. Thẩm Phán Amy Coney Barrett, người viết ý kiến đa số, cho rằng các thẩm phán đã vượt quá quyền hạn khi ban hành các lệnh áp dụng cho tất cả mọi người thay vì chỉ các bên liên quan trước tòa.
Trong một phản biện, Thẩm Phán Sonia Sotomayor viết: “Phán quyết của tòa án không khác gì một lời mời công khai cho chính phủ bỏ qua Hiến Pháp.” Theo bà Sotomayor, chính quyền có thể thực thi một chính sách ngay cả khi nó đã bị thách thức và bị một tòa án cấp dưới tuyên bố là vi hiến.
Quyền công dân theo nơi sinh tự động trao quyền công dân Hoa Kỳ cho bất kỳ ai sinh ra ở Hoa Kỳ, kể cả con của những người mẹ nhập cư bất hợp pháp. Quyền này được ghi trong Tu Chính Án thứ 14 của Hiến Pháp ngay sau Nội Chiến.
Trong một quyết định đáng chú ý của Tối Cao Pháp Viện năm 1898, vụ United States v. Wong Kim Ark, tòa án phán quyết rằng những đứa trẻ không tự động nhận được quyền công dân Hoa Kỳ khi sinh ra trên đất Mỹ là con của các nhà ngoại giao (những người trung thành với chính phủ khác), kẻ thù có mặt ở Hoa Kỳ trong thời gian chiếm đóng thù địch, những người sinh ra trên tàu nước ngoài và những người sinh ra cho các thành viên của các bộ lạc Bản Địa Mỹ có chủ quyền.
Hoa Kỳ là một trong khoảng 30 quốc gia áp dụng quyền công dân theo nơi sinh – nguyên tắc jus soli hoặc “quyền của đất.” Hầu hết ở Châu Mỹ, Canada và Mexico nằm trong số đó.
Tổng Thống Trump và những người ủng hộ ông lập luận rằng nên có các tiêu chuẩn khắt khe hơn để trở thành công dân Mỹ, mà ông gọi là “một món quà vô giá và sâu sắc” trong sắc lệnh hành pháp mà ông đã ký vào ngày đầu tiên nhậm chức.
Chính quyền Tổng Thống Trump khẳng định rằng con của những người không phải là công dân không “chịu sự quản hạt” của Hoa Kỳ, một cụm từ được sử dụng trong tu chính án, và do đó không được hưởng quyền công dân.
Tuy nhiên, các tiểu bang, người nhập cư và các nhóm quyền lợi đã kiện để chặn sắc lệnh hành pháp, cáo buộc chính quyền cố gắng làm lung lay sự hiểu biết rộng rãi hơn về quyền công dân theo nơi sinh đã được chấp nhận kể từ khi tu chính án được thông qua.
Các thẩm phán đã thống nhất phán quyết chống lại chính quyền.
Bộ Tư Pháp lập luận rằng các thẩm phán không có quyền cho các phán quyết của họ có hiệu lực trên toàn quốc.
Thay vào đó, chính quyền Tổng Thống Trump muốn các thẩm phán cho phép kế hoạch của Tổng Thống Trump có hiệu lực đối với tất cả mọi người ngoại trừ một số ít người và nhóm đã kiện. Nếu không được, chính quyền lập luận rằng kế hoạch có thể vẫn bị chặn hiện tại ở 22 tiểu bang đã kiện. New Hampshire được bảo vệ bởi một lệnh riêng không được đề cập trong vụ việc này.
Hơn nữa, chính quyền yêu cầu “ít nhất” được phép đưa ra các thông báo công khai về cách họ dự định thực hiện chính sách nếu cuối cùng được phép có hiệu lực. Theo nguồn tin từ hãng thông tấn AP.
