Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ vừa ra phán quyết cho phép tiếp tục kế hoạch xây dựng cơ sở lưu trữ tạm thời chất thải hạt nhân ở khu vực West Texas. Quyết định với tỷ lệ phiếu 6-3 này đã đảo ngược phán quyết trước đó của tòa phúc thẩm liên bang, vốn bác bỏ giấy phép do Ủy ban Điều tiết Hạt nhân (NRC) cấp.
Phán quyết của Tối Cao Pháp Viện nêu rõ lý do chính là tiểu bang Texas và một công ty tư nhân tên Fasken Land Minerals thiếu tư cách pháp lý để thách thức giấy phép này, vì họ không phải là các bên tham gia trực tiếp vào quy trình cấp phép của Ủy ban. Thẩm phán Brett Kavanaugh, người đưa ra ý kiến đa số của tòa, nhấn mạnh rằng theo Đạo luật Năng lượng Nguyên tử, chỉ có người nộp đơn xin cấp phép hoặc người can thiệp thành công vào quy trình mới có tư cách là bên tham gia.
Tuy nhiên, Thẩm phán Neil Gorsuch, trong ý kiến bất đồng quan điểm, lập luận rằng Texas và Fasken đã bị ảnh hưởng bởi quyết định xây dựng cơ sở này. Ông chỉ ra rằng chất thải phóng xạ gây rủi ro cho tiểu bang, người dân, đất đai, không khí và nguồn nước, cũng như gây nguy hiểm cho một người hàng xóm và nhân viên của họ.
Cơ sở lưu trữ này, do công ty Interim Storage Partners xin phép xây dựng tại Andrews, Texas vào năm 2018 và được NRC cấp phép năm 2021, nhằm mục đích lưu trữ tạm thời nhiên liệu hạt nhân đã qua sử dụng. Giấy phép cho phép cơ sở hoạt động trong 40 năm và có thể gia hạn.
Nhu cầu về các địa điểm lưu trữ tạm thời trở nên cấp thiết khi các nhà máy điện hạt nhân hiện tại đang cạn kiệt không gian chứa chất thải. Theo Associated Press, khoảng 100,000 tấn nhiên liệu đã qua sử dụng đang tích tụ tại các địa điểm nhà máy trên khắp nước Mỹ, với hơn 2,000 tấn được thêm vào mỗi năm. Chất thải này ban đầu được dự kiến lưu giữ tạm thời trước khi được chôn sâu dưới lòng đất.
Kế hoạch xây dựng cơ sở ở West Texas đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ các nhà lập pháp Texas thuộc cả hai đảng. Thống đốc Greg Abbott từng tuyên bố vào năm 2021: “Texas sẽ không trở thành bãi rác chất thải hạt nhân của nước Mỹ”. Trước khi Tối Cao Pháp Viện thụ lý vụ án, Thượng nghị sĩ Ted Cruz đã đệ trình văn bản kêu gọi tòa án duy trì phán quyết của tòa phúc thẩm. Văn bản này có chữ ký của các nhà lập pháp Texas từ cả hai phía, bao gồm Thượng nghị sĩ John Cornyn (Cộng hòa) và Dân biểu Henry Cueller (Dân chủ).
Việc cần đến các địa điểm tạm thời như ở Texas xuất phát từ việc dự án lưu trữ vĩnh cửu dưới lòng đất tại Yucca Mountain, Nevada, vẫn bị đình trệ do sự phản đối gay gắt từ hầu hết cư dân và quan chức Nevada, theo thông tin từ FOX 4 News và Associated Press.
