Tòa Tối cao North Carolina vừa ra phán quyết xác nhận rằng việc thi hành luật mới thay đổi quyền bổ nhiệm thành viên Hội đồng Bầu cử Tiểu bang, chuyển giao quyền lực từ thống đốc Dân chủ sang kiểm toán viên Cộng hòa, có thể tiếp tục diễn ra trong khi thống đốc kháng cáo về tính hợp hiến của luật này.
Quyết định này, được đa số thẩm phán Cộng hòa trong Tòa Tối cao ủng hộ, đã từ chối hoặc bác bỏ yêu cầu của Thống đốc Josh Stein nhằm ngăn chặn việc thực thi luật mới. Luật này được thông qua năm ngoái bởi phe Cộng hòa chiếm đa số tại Quốc hội Tiểu bang.
Trước đó, vào cuối tháng 4, một số thẩm phán sơ thẩm đã tuyên bố luật này vi hiến và không thể áp dụng. Tuy nhiên, một ủy ban của Tòa án Phúc thẩm Tiểu bang đã ra phán quyết cho phép luật được thi hành trong lúc chờ xem xét kháng cáo.
Quyết định của Tòa Tối cao hiện tại về cơ bản là một chiến thắng pháp lý cho các nhà lập pháp Cộng hòa, những người đã muốn giành quyền kiểm soát Hội đồng Bầu cử khỏi tay các thống đốc Dân chủ trong nhiều năm.
Dựa trên luật mới, Kiểm toán viên Tiểu bang Dave Boliek (Cộng hòa) đã tiến hành bổ nhiệm 5 thành viên mới vào ngày 1 tháng 5, làm thay đổi đa số trong Hội đồng từ 3-2 nghiêng về Dân chủ sang 3-2 nghiêng về Cộng hòa. Hội đồng mới đã ngay lập tức họp và loại bỏ Giám đốc điều hành Karen Brinson Bell.
Việc thay đổi này chấm dứt một quy trình đã tồn tại hơn một thế kỷ, theo đó thống đốc là người bổ nhiệm các thành viên hội đồng, trong đó ba thành viên truyền thống là người của đảng thống đốc.
Trong phán quyết của mình, Tòa Tối cao cho rằng Tòa Phúc thẩm có nhiều cơ sở để đưa ra quyết định cho phép luật được thi hành, đặc biệt chỉ ra rằng các thẩm phán sơ thẩm đã áp dụng sai các phán quyết trước đó của Tòa Tối cao.
Một thẩm phán Cộng hòa, ông Richard Dietz, viết thêm ý kiến riêng, thừa nhận rằng đã quá muộn để Tòa Tối cao can thiệp sâu vào lúc này, vì kiểm toán viên đã thực hiện việc bổ nhiệm và hội đồng mới đã bắt đầu hoạt động.
Hai thẩm phán Dân chủ trong Tòa Tối cao đã lên tiếng chỉ trích quyết định này. Thẩm phán Anita Earls cho rằng đa số đã hành động trì trệ và dường như đã đứng về phía Quốc hội trong các vấn đề hiến pháp rộng lớn hơn. Thẩm phán Allison Riggs nhấn mạnh rằng Tòa Phúc thẩm đã không đưa ra lý do cụ thể trong phán quyết của họ.
Thống đốc Stein vẫn có thể tiếp tục kháng cáo các vấn đề hiến pháp rộng hơn liên quan đến luật này thông qua quy trình kháng cáo thông thường, nhưng quá trình này có thể mất vài tháng. Trong thời gian đó, hội đồng mới sẽ tiếp tục hoạt động, thực thi luật tài chính chiến dịch, đặt ra các quy định quản lý bầu cử và chuẩn bị cho cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2026.
Quyết định của Tòa Tối cao cũng có nghĩa là một điều khoản liên quan chỉ đạo kiểm toán viên Boliek chọn chủ tịch của 100 hội đồng bầu cử cấp hạt, bắt đầu từ cuối tháng 6, cũng có thể được thực hiện.
Thông tin chi tiết theo tường thuật của Associated Press đăng trên Seattle Times ngày 23/05/2025.
