Tòa án Tối cao Hoa Kỳ vừa ra phán quyết cho phép các tiểu bang ngưng cấp ngân sách từ chương trình bảo hiểm y tế công Medicaid cho tổ chức Planned Parenthood.
Quyết định với tỷ lệ 6-3 này được đưa ra trong bối cảnh phe Cộng Hòa đang đẩy mạnh nỗ lực cắt giảm tài trợ cho nhà cung cấp dịch vụ phá thai lớn nhất cả nước. Tuy nhiên, phán quyết này không trực tiếp đề cập đến việc phá thai, mà là về nguồn tài trợ Medicaid cho các dịch vụ chăm sóc sức khỏe khác mà Planned Parenthood cung cấp, như tránh thai, tầm soát ung thư và xét nghiệm thai nghén.
Quan điểm đa số của tòa do Thẩm phán Neil Gorsuch chấp bút cho rằng việc cho phép các vụ kiện từ bệnh nhân Medicaid để đảm bảo quyền chọn nhà cung cấp dịch vụ của họ là một vấn đề chính sách phức tạp, thuộc thẩm quyền của các đại diện được bầu, chứ không phải thẩm phán.
Quyết định này có thể có tác động sâu rộng đối với bệnh nhân Medicaid, vì nó ngăn cản họ khởi kiện để đòi quyền được tiếp tục sử dụng dịch vụ tại các cơ sở y tế mà họ lựa chọn. Nhiều bệnh nhân Medicaid tìm đến Planned Parenthood một phần vì khó tìm được bác sĩ chấp nhận loại bảo hiểm công này.
Theo tin từ AP, phán quyết được đưa ra sau một vụ kiện bắt nguồn từ Nam Carolina, nơi Thống đốc Cộng Hòa Henry McMaster tìm cách cắt ngân sách Medicaid cho Planned Parenthood từ năm 2018 nhưng bị ngăn chặn tại tòa sau vụ kiện của một bệnh nhân.
Tổng Thống Hoa Kỳ hiện tại Donald Trump và phe Cộng Hòa tại Quốc hội cũng ủng hộ việc cắt giảm ngân sách Medicaid cho Planned Parenthood. Tổ chức này cho biết động thái này có thể buộc khoảng 200 trung tâm phải đóng cửa, hầu hết là ở các tiểu bang nơi việc phá thai vẫn hợp pháp.
Trong ý kiến phản đối (dissent), Thẩm phán Ketanji Brown Jackson cùng các đồng nghiệp theo phe tự do cảnh báo phán quyết này “có khả năng gây hại rõ rệt cho những con người thật sự”. Bà viết rằng nó sẽ “tước đi của những người dân Nam Carolina – và vô số bệnh nhân Medicaid khác trên khắp đất nước – một quyền tự do cá nhân sâu sắc: khả năng quyết định ai sẽ chăm sóc chúng ta khi chúng ta dễ bị tổn thương nhất”.
Các nhóm y tế công cộng bày tỏ lo ngại rằng việc mất quyền khởi kiện sẽ làm giảm khả năng tiếp cận dịch vụ y tế cho những người dựa vào Medicaid, ước tính chiếm một phần tư dân số Hoa Kỳ. Khu vực nông thôn đặc biệt có thể bị ảnh hưởng nặng nề.
Tại Nam Carolina, khoảng 90.000 USD ngân sách Medicaid được cấp cho Planned Parenthood mỗi năm, một phần rất nhỏ so với tổng chi tiêu Medicaid của tiểu bang. Sau khi Tòa Tối cao lật ngược án lệ Roe v. Wade năm 2022, Nam Carolina đã cấm phá thai sau khoảng 6 tuần thai kỳ. Tiểu bang này cho rằng các nhà cung cấp dịch vụ khác có thể bù đắp khoảng trống y tế nếu Planned Parenthood bị loại khỏi Medicaid.
Phán quyết này là một chiến thắng pháp lý cho các tiểu bang muốn giới hạn quyền của bệnh nhân trong chương trình Medicaid và là một đòn giáng mạnh vào Planned Parenthood.
