Tòa Thánh Vatican hôm thứ Bảy (15/11/2025) đã trao trả 62 cổ vật cho các dân tộc bản địa của Canada, như một phần trong nỗ lực nhìn nhận lại vai trò của Giáo hội Công giáo trong việc đàn áp văn hóa thổ dân tại châu Mỹ.
Các cổ vật, bao gồm cả một chiếc thuyền kayak Inuit mang tính biểu tượng, đã được Giáo hoàng Leo XIV trao cho phái đoàn Hội đồng Giám mục Công giáo Canada. Theo tuyên bố chung, những món đồ này là một “dấu hiệu cụ thể của đối thoại, tôn trọng và tình huynh đệ”.
Các món đồ này thuộc bộ sưu tập dân tộc học của Bảo tàng Vatican. Việc hoàn trả này diễn ra trong bối cảnh các cuộc tranh luận rộng lớn hơn về việc trao trả các tài sản văn hóa bị lấy đi từ các dân tộc bản địa trong thời kỳ thuộc địa.
Nhiều món đồ trong bộ sưu tập của Vatican được các nhà truyền giáo gửi về Rome để trưng bày vào năm 1925. Tuy nhiên, các nhà sử học và nhóm thổ dân đã đặt câu hỏi về tính tự nguyện của những món quà này, do sự chênh lệch quyền lực lớn tại các cơ sở truyền giáo thời bấy giờ. Vào những năm đó, các dòng tu Công giáo đã góp phần thực thi chính sách đồng hóa cưỡng bức của chính phủ Canada, nhằm xóa bỏ các truyền thống bản địa, một hành động mà Ủy ban Sự thật và Hòa giải Canada gọi là “diệt chủng văn hóa”.
Cuộc đàm phán trao trả các cổ vật của Vatican đã tăng tốc sau cuộc gặp của Giáo hoàng Francis với các lãnh đạo thổ dân vào năm 2022, những người đã đến Vatican để nhận lời xin lỗi của Giáo hoàng về vai trò của Giáo hội trong việc điều hành các trường nội trú ở Canada.
Tòa Thánh Vatican cho biết việc trao trả này là một hành động chia sẻ của Giáo hội, và các giám mục Canada cam kết sẽ bảo quản, tôn trọng và gìn giữ các cổ vật này một cách cẩn trọng, với sự hiểu biết rằng các cộng đồng bản địa mới là những người giữ gìn cuối cùng.
Các món đồ dự kiến sẽ được đưa đến Bảo tàng Lịch sử Canada ở Gatineau, Quebec, nơi các chuyên gia và nhóm thổ dân sẽ xác định nguồn gốc cụ thể của từng món đồ và đưa ra phương án xử lý phù hợp.
Đây là một phần trong nỗ lực rộng lớn hơn của Vatican nhằm đối diện với quá khứ thuộc địa, sau khi chính thức bác bỏ “Học thuyết Khám phá” vào năm 2023 – một học thuyết từ thế kỷ 15 biện minh cho việc chiếm đoạt đất đai của người bản địa. Theo tin từ Associated Press.
