Một hội đồng gồm ba thẩm phán của Tòa Phúc Thẩm Liên bang Quận Columbia hôm thứ Sáu đã ra phán quyết tạm ngưng thi hành quyết định của tòa cấp dưới, vốn ngăn cản chính quyền Tổng thống Trump tiến hành giải tán Viện Hòa bình Hoa Kỳ (USIP). Quyết định này cho phép chính quyền tiếp tục các bước đi nhằm thay đổi cơ cấu tổ chức của viện, một tổ chức đã bị Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE), dưới sự lãnh đạo của Elon Musk, tiếp quản từ tháng 3.
Phán quyết của tòa phúc thẩm cho rằng đơn kháng cáo của chính quyền Tổng thống Trump đối với phán quyết của Thẩm phán Beryl Howell thuộc Tòa án Địa phương Hoa Kỳ có khả năng thắng kiện về bản chất pháp lý. Tòa phúc thẩm cũng nhận định rằng Tổng thống sẽ đối mặt với “thiệt hại không thể khắc phục nếu không thể thực hiện đầy đủ quyền hành pháp của mình”.
Trong hồ sơ gửi lên tòa cấp cao để yêu cầu kháng cáo và hoãn thi hành phán quyết của bà Howell, chính phủ lập luận rằng “như bằng chứng qua các hoạt động chương trình, cấp phát tài trợ và xây dựng hòa bình, USIP” đang thực thi “quyền hành pháp đáng kể”. Hồ sơ cũng giải thích rằng các thành viên hội đồng quản trị “chịu sự điều chỉnh quyền bãi nhiệm theo ý muốn của Tổng thống”.
Phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc, Anna Kelly, tuyên bố: “Quyết định hôm nay là một chiến thắng lớn cho người đóng thuế Mỹ. Như chúng tôi đã nói đi nói lại, Tổng thống có quyền quản lý các cơ quan trong Nhánh Hành pháp – bao gồm cả cái gọi là ‘Viện Hòa bình’, vốn tiêu tốn của người đóng thuế hơn 50 triệu đô la mỗi năm mà không mang lại hòa bình.” Bà Kelly nói thêm: “Tổng thống mong muốn tiếp tục triển khai chương trình nghị sự về hiệu quả chính phủ của mình.”
Hành động của tòa phúc thẩm là diễn biến mới nhất trong việc chính phủ đóng cửa USIP, vốn đã được trả lại cho hội đồng quản trị và chủ tịch lâm thời của tổ chức sau phán quyết của bà Howell vào ngày 19 tháng 5. Điều này cũng đặt nỗ lực của nhân viên nhằm khôi phục hoạt động của viện vào tình trạng lấp lửng.
Trước đó, Tổng thống Donald Trump đã ban hành sắc lệnh hành pháp vào tháng 2 nhắm vào viện này và ba cơ quan khác để đóng cửa, nhằm thực hiện lời hứa trong chiến dịch tranh cử về việc thu nhỏ quy mô chính phủ liên bang. Nỗ lực đầu tiên của DOGE nhằm tiếp quản trụ sở đã dẫn đến một cuộc đối đầu, nhưng các thành viên của nhóm DOGE đã quay trở lại vài ngày sau đó cùng với FBI và Cảnh sát Thủ đô Washington để hỗ trợ họ tiếp cận.
Viện và nhiều thành viên hội đồng quản trị đã kiện chính quyền Tổng thống Trump vào ngày 18 tháng 3, tìm cách ngăn chặn việc bãi nhiệm họ và ngăn DOGE tiếp quản hoạt động của viện. Việc bãi nhiệm hội đồng quản trị sau đó là một đợt sa thải hàng loạt qua email vào tối thứ Sáu, ngày 28 tháng 3, gây ra biến động lớn trong lực lượng lao động. DOGE đã chuyển giao quyền giám sát hành chính đối với trụ sở và tài sản của tổ chức cho Cơ quan Dịch vụ Tổng hợp vào cuối tuần đó.
Trong một phán quyết chi tiết vào tháng 5, Thẩm phán Howell đã đảo ngược hành động này khi bà xác định rằng tổ chức không thuộc nhánh hành pháp và do đó Tổng thống Trump không có thẩm quyền bãi nhiệm hội đồng quản trị và chủ tịch lâm thời của viện. Bà cũng ra phán quyết rằng tất cả các hành động tiếp theo, bao gồm việc sa thải phần lớn nhân viên, ngừng hoạt động và tiếp quản trụ sở cùng tài sản, đều là bất hợp pháp.
Bà Howell đã từ chối yêu cầu của chính phủ về việc hoãn thi hành phán quyết của bà trong khi chính phủ kháng cáo, một động thái khiến chủ tịch lâm thời George Moose và những người khác giành lại quyền kiểm soát trụ sở và bắt đầu cố gắng khôi phục các hoạt động của USIP. Tuy nhiên, những nỗ lực này diễn ra chậm chạp, với phần lớn nhân viên vẫn trong tình trạng tạm hoãn công tác và các hoạt động ở một số khu vực trên thế giới bị ngừng lại.
Hiện vẫn chưa rõ liệu sẽ có sự thay đổi quyền kiểm soát trụ sở nào nữa vào thứ Sáu hay không. Một thông cáo báo chí từ tổ chức cho biết: “Chúng tôi sẽ tiếp tục đấu tranh cho quyền của USIP trong việc thực hiện cam kết của mình đối với nhiệm vụ lập pháp và kiểm soát trụ sở, quỹ và hoạt động của USIP trong phạm vi pháp luật cho phép. Chúng tôi vẫn tin tưởng rằng mình sẽ thắng kiện và mong muốn tiếp tục công việc quan trọng của mình cả tại trụ sở ở Washington, D.C. và tại các khu vực xung đột trên toàn thế giới.”
Thông tin được đăng tải theo hãng tin AP.
