Một hội đồng gồm ba thẩm phán của tòa phúc thẩm liên bang ở Seattle đang xem xét tính hợp hiến của sắc lệnh mà Tổng Thống Donald Trump ban hành, nhằm chấm dứt quyền công dân theo nơi sinh. Quyền này, theo cách hiểu đã được tòa án, các đời tổng thống và Quốc hội công nhận trong ít nhất 160 năm, quy định rằng bất kỳ ai sinh ra ở Mỹ đều là công dân Mỹ.
Các thẩm phán, bao gồm hai người được cựu Tổng Thống Bill Clinton bổ nhiệm và một người được Tổng Thống Donald Trump bổ nhiệm, đã đặt câu hỏi sâu sắc cho cả hai bên, nhưng không đưa ra dấu hiệu nào về quyết định cuối cùng.
Không khí tại phòng xử án ở trung tâm Seattle khác biệt so với vài tháng trước đó, khi một thẩm phán liên bang gần như ngay lập tức gọi sắc lệnh của Tổng Thống Trump là “vi hiến một cách trắng trợn”.
Vấn đề tranh chấp về quyền công dân theo nơi sinh đã đến Tòa Phúc thẩm Liên bang Khu Vực 9 trong bối cảnh các khía cạnh khác của vụ việc đang được Tối Cao Pháp Viện xem xét. Tuy nhiên, hiện tại Tối Cao Pháp Viện đang xem xét các vấn đề thủ tục, chứ không phải câu hỏi trực tiếp hơn về việc liệu hành động của Tổng Thống Trump có hợp hiến hay không.
Các vấn đề hiến pháp gần như chắc chắn cũng sẽ được đưa lên Tối Cao Pháp Viện, bất kể tòa phúc thẩm quyết định như thế nào. Hai tòa án khác cũng đã chặn sắc lệnh của Tổng Thống Trump trên toàn quốc, vì vậy phán quyết có lợi cho Tổng Thống Trump tại Khu Vực 9 sẽ không tự động có hiệu lực.
Tổng Chưởng lý Nick Brown cho biết sau phiên điều trần: “Chúng tôi luôn thấy các cuộc tranh luận kỹ lưỡng hơn ở cấp tòa án khu vực. Cuộc tranh luận lành mạnh về giá trị này là điều được mong đợi và là chức năng cốt lõi của nền dân chủ của chúng ta”.
Vào ngày đầu tiên nhậm chức, Tổng Thống Trump đã ban hành một sắc lệnh thu hồi quyền công dân theo nơi sinh, vốn đã có hiệu lực ít nhất kể từ năm 1865 và việc thông qua Tu chính án thứ 14 của Hiến pháp.
Tu chính án đó bắt đầu: “Tất cả những người sinh ra hoặc nhập tịch tại Hoa Kỳ và thuộc quyền tài phán của quốc gia này đều là công dân của Hoa Kỳ”.
Trong hơn một thế kỷ, các tòa án đã hiểu điều đó có nghĩa là bất kỳ ai sinh ra ở Hoa Kỳ, với những ngoại lệ rất hạn chế như con cái của quân xâm lược hoặc con cái của các nhà ngoại giao nước ngoài, đều là công dân Hoa Kỳ.
Ông Brown, người đã kiện để chặn sắc lệnh của Tổng Thống Trump một ngày sau khi tổng thống ban hành nó, đã viết trong bản tóm tắt của tiểu bang gửi lên tòa phúc thẩm: “Hoạt động của nó là tự động và phạm vi của nó rất rộng. Nó cung cấp cho quốc gia của chúng ta một quy tắc rõ ràng, theo đó quyền công dân của những người sinh ra trên đất Mỹ không thể bị điều kiện bởi quốc tịch, lòng trung thành, nơi cư trú, tình trạng nhập cư hoặc quốc tịch của cha mẹ”.
Nhưng Tổng Thống Trump lập luận rằng nó không áp dụng cho con cái của những người nhập cư không có giấy tờ hoặc thậm chí cho con cái của những người ở trong nước hợp pháp nhưng tạm thời, chẳng hạn như những người có thị thực sinh viên hoặc làm việc.
Chính quyền Trump viết trong hồ sơ tòa án rằng con cái của những người nhập cư không có giấy tờ và những người có thị thực tạm thời “thiếu mối quan hệ có đi có lại về lòng trung thành và sự bảo vệ, điều này sẽ đưa họ vào quyền tài phán chính trị của Hoa Kỳ”.
Thẩm phán Ronald Gould, một người do Clinton bổ nhiệm, tỏ ra hoài nghi về lập luận của chính quyền Tổng Thống Trump. Theo Seattle Times.
