Tòa phúc thẩm liên bang hôm thứ Tư đã ra phán quyết cho phép tiểu bang Arkansas thực thi lệnh cấm giảng dạy lý thuyết chủng tộc phê phán (critical race theory) trong các lớp học. Theo đó, Tu chính án thứ nhất của Hiến pháp Hoa Kỳ không cho phép học sinh yêu cầu tiểu bang phải cung cấp loại hình giảng dạy này tại các trường công.
Một hội đồng gồm ba thẩm phán thuộc Tòa Phúc thẩm Liên bang Khu vực số 8 đã bác bỏ lệnh ngăn chặn sơ bộ trước đó chống lại lệnh cấm này. Lệnh cấm là một phần trong cuộc cải cách giáo dục mà Thống đốc Cộng hòa Sarah Huckabee Sanders đã ký ban hành vào năm 2023.
Vụ kiện này do hai giáo viên và hai học sinh tại Trường Trung học Phổ thông Little Rock Central khởi xướng. Trước đó, một thẩm phán liên bang đã chấp thuận lệnh ngăn chặn cho các học sinh nhưng không cho các giáo viên.
Các thẩm phán nhận định: “Cũng giống như công dân bình thường không thể yêu cầu chính phủ bày tỏ một quan điểm nhất định hoặc duy trì một thông điệp trước đó, học sinh cũng không thể buộc chính phủ phải duy trì một chương trình giảng dạy cụ thể hoặc cung cấp các tài liệu nhất định trong chương trình giảng dạy đó dựa trên Điều khoản Tự do Ngôn luận.”
Luật sư của các giáo viên và học sinh bày tỏ sự thất vọng trước phán quyết, đồng thời cho biết sẽ tiếp tục theo đuổi vụ kiện.
Lý thuyết chủng tộc phê phán là một khuôn khổ học thuật có từ những năm 1970, tập trung vào ý tưởng rằng nạn phân biệt chủng tộc đã ăn sâu vào các thể chế của quốc gia. Lý thuyết này không phải là một phần cố định của giáo dục bậc tiểu học và trung học ở Arkansas, và lệnh cấm của tiểu bang cũng không định nghĩa rõ ràng thế nào là lý thuyết chủng tộc phê phán.
Tổng chưởng lý của Arkansas, ông Tim Griffin, đã ca ngợi phán quyết của tòa. Ông cho biết: “Với phán quyết hôm nay, Tòa Phúc thẩm Khu vực số 8 tiếp tục đảm bảo rằng trách nhiệm thiết lập chương trình giảng dạy nằm trong tay các quan chức được bầu một cách dân chủ, những người về bản chất là đáp ứng yêu cầu của cử tri.”
Arkansas là một trong số các tiểu bang do Đảng Cộng hòa lãnh đạo đã đưa ra các hạn chế về cách dạy chủng tộc trong lớp học. Tổng thống Donald Trump vào tháng 2 đã ra lệnh cấm sử dụng tiền liên bang cho các trường K-12 cho mục đích “tuyên truyền” trẻ em, bao gồm cả “hệ tư tưởng giới tính cực đoan và lý thuyết chủng tộc phê phán.”
Bà Sanders, người từng là thư ký báo chí của Tổng thống Donald Trump trong nhiệm kỳ đầu, đã đăng trên X sau phán quyết: “Một chiến thắng lớn cho lẽ thường, tự do giáo dục – và các bậc phụ huynh chỉ muốn trường học dạy con em họ cách suy nghĩ, chứ không phải dạy chúng nghĩ gì.”
Các thẩm phán cũng cho biết họ không xem nhẹ những lo ngại của học sinh, dù là trong trường hợp này hay nói chung, về một chính phủ quyết định sử dụng quyền của mình đối với chương trình giảng dạy của trường công bằng cách ưu tiên các lợi ích ý thức hệ hơn là giáo dục. Tuy nhiên, Hiến pháp không cho phép tòa án chặn các hành động của chính phủ dựa trên những bất đồng về chính sách đơn thuần.
Tin từ The Associated Press ngày 16 tháng 7 năm 2025.
