WASHINGTON, D.C. – Một tòa án liên bang vừa ra phán quyết rằng Thống đốc Lisa Cook của Cục Dự trữ Liên bang (FED) có thể tiếp tục giữ chức vụ trong khi bà kháng cáo các nỗ lực của Tổng Thống Donald Trump nhằm bãi nhiệm bà.
Phán quyết này, gần như chắc chắn sẽ bị kháng cáo, là một đòn giáng vào nỗ lực của chính quyền Tổng Thống Donald Trump nhằm kiểm soát chặt chẽ hơn FED, một cơ quan độc lập theo truyền thống, có nhiệm vụ thiết lập lãi suất ngắn hạn để đạt được các mục tiêu do Quốc Hội ủy thác là giá cả ổn định và việc làm tối đa. Quốc Hội cũng tìm cách cô lập FED khỏi các chính trị hàng ngày.
Tổng Thống Donald Trump tuyên bố sa thải bà Cook vào ngày 25/8 vì những cáo buộc gian lận thế chấp liên quan đến hai bất động sản bà mua vào năm 2021, trước khi gia nhập FED. Bà Cook bị cáo buộc khai rằng hai bất động sản này là “nơi cư trú chính”, điều này có thể giúp bà được hưởng mức trả trước và lãi suất thế chấp thấp hơn.
Các luật sư của bà Cook lập luận rằng việc sa thải bà là bất hợp pháp vì tổng thống chỉ có thể sa thải các thống đốc FED “vì lý do chính đáng”, thường có nghĩa là sự thiếu hiệu quả, xao nhãng nhiệm vụ hoặc hành vi sai trái khi còn đương chức. Họ cũng nói rằng bà có quyền được điều trần và có cơ hội phản hồi các cáo buộc trước khi bị sa thải, nhưng bà không được cung cấp cả hai điều đó. Vụ kiện của bà bác bỏ các cáo buộc nhưng không cung cấp thêm chi tiết.
Vụ việc này có thể trở thành một bước ngoặt đối với Cục Dự trữ Liên bang 112 năm tuổi. Các nhà kinh tế thích các ngân hàng trung ương độc lập vì họ có thể làm những điều không được lòng dân như tăng lãi suất để chống lạm phát dễ dàng hơn so với các quan chức được bầu.
Nhiều nhà kinh tế lo ngại rằng nếu FED rơi vào sự kiểm soát của Tòa Bạch Ốc, họ sẽ giữ lãi suất chủ chốt thấp hơn mức được biện minh bởi các nguyên tắc cơ bản của kinh tế để đáp ứng yêu cầu của Tổng Thống Donald Trump về việc vay tiền rẻ hơn. Điều đó có thể đẩy nhanh lạm phát và cũng có thể đẩy lãi suất dài hạn lên cao hơn, chẳng hạn như lãi suất thế chấp và vay mua xe. Các nhà đầu tư có thể yêu cầu lợi suất cao hơn để sở hữu trái phiếu để bù đắp cho lạm phát lớn hơn trong tương lai, làm tăng chi phí vay cho chính phủ Hoa Kỳ và toàn bộ nền kinh tế.
Nếu Tổng Thống Donald Trump có thể thay thế bà Cook, ông có thể giành được đa số 4-3 trong hội đồng quản trị của FED. Tổng Thống Donald Trump đã bổ nhiệm hai thành viên hội đồng quản trị trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình và đã đề cử một cố vấn kinh tế chủ chốt của Tòa Bạch Ốc, Stephen Miran, để thay thế Adriana Kugler, một thống đốc FED khác đã từ chức đột ngột vào ngày 1 tháng 8. Tổng Thống Donald Trump nói rằng ông sẽ chỉ bổ nhiệm những người ủng hộ lãi suất thấp hơn vào FED.
Chưa có tổng thống nào từng tìm cách sa thải một thống đốc FED trước đây.
Tối Cao Pháp Viện đã ra hiệu rằng tổng thống không thể sa thải các quan chức FED vì sự khác biệt về chính sách, nhưng có thể làm như vậy “vì lý do chính đáng”, thường có nghĩa là hành vi sai trái hoặc xao nhãng nhiệm vụ. Bà Cook không bị buộc tội với bất kỳ tội nào.
Tổng Thống Donald Trump đã nhiều lần chỉ trích Chủ tịch FED Jerome Powell và các thành viên khác của ủy ban thiết lập lãi suất của FED vì đã không cắt giảm lãi suất ngắn hạn mà họ kiểm soát nhanh hơn. Mức lãi suất này hiện ở mức 4,3%, sau khi các nhà hoạch định chính sách của FED giảm một điểm phần trăm đầy đủ vào cuối năm ngoái. Tổng Thống Donald Trump nói rằng ông nghĩ rằng nó nên thấp tới 1,3%, một mức mà không quan chức FED nào và ít nhà kinh tế ủng hộ.
Ông Powell gần đây đã báo hiệu rằng ngân hàng trung ương đang nghiêng về việc cắt giảm lãi suất tại cuộc họp tiếp theo vào ngày 16-17 tháng 9. Tuy nhiên, có khả năng FED sẽ cắt giảm lãi suất chủ chốt chậm hơn so với mong muốn của Tổng Thống Donald Trump, và có lẽ xuống thấp nhất là khoảng 3,25% – cao hơn mức mà Tổng Thống Donald Trump muốn.
Bà Cook là người phụ nữ da đen đầu tiên giữ chức thống đốc. Bà là một học giả Marshall và nhận bằng từ Đại học Oxford và Spelman College, và trước khi gia nhập hội đồng quản trị, bà đã giảng dạy tại Đại học Bang Michigan và Trường Chính phủ Kennedy của Đại học Harvard. Theo Associated Press.
