Tòa án Hiến pháp Costa Rica hôm thứ Ba đã ra phán quyết yêu cầu chính phủ nước này trả tự do cho những người di cư gốc Á bị chính quyền Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump trục xuất. Những người này đã bị giữ tại một trại tạm trú ở Costa Rica từ tháng Hai vừa qua.
Phán quyết với tỷ lệ 4-3 cho rằng chính phủ Costa Rica đã vi phạm quyền của những người di cư khi không cung cấp thông tin kịp thời, đầy đủ về tình trạng nhập cư của họ, cũng như không cho họ tiếp cận với luật sư hay thông tin về việc xin tị nạn. Tòa án cũng cho biết họ không được phép tự do liên hệ với truyền thông.
Tòa án yêu cầu chính phủ Costa Rica có 15 ngày để trả tự do cho những người này và phải xác định tình trạng nhập cư của từng cá nhân dựa trên luật pháp.
Vào tháng Hai, chính quyền Tổng Thống Hoa Kỳ Trump đã đưa khoảng 200 người di cư gốc Á, bao gồm gần 100 trẻ em, đến Costa Rica trên hai chuyến bay trục xuất. Họ đến từ nhiều quốc gia như Trung Quốc, Afghanistan, Ấn Độ, Pakistan, Nga, Uzbekistan, Armenia, Azerbaijan, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran.
Theo tin từ NBC News, thỏa thuận giữa hai nước được thực hiện trong bối cảnh Costa Rica lo ngại Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump có thể trả đũa nếu họ từ chối tiếp nhận những người di cư này. Những người bị trục xuất đã được đưa ngay đến Trung tâm Chăm sóc Di dân Tạm thời (CATEM), cách biên giới với Panama khoảng 7 dặm. Điều kiện ở đây khá chật chội, ẩm thấp và nóng bức, nhiệt độ thường xuyên trên 90 độ F.
Tính đến thứ Ba vừa qua, vẫn còn 28 người di cư, trong đó có 13 trẻ em, từ các nước Armenia, Nga, Azerbaijan, Afghanistan, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran, đang ở tại trại, theo lời Thứ trưởng Bộ Nội vụ và Cảnh sát Costa Rica, ông Omer Badilla.
Đa số những người khác (107 người) đã được đưa về nước, 35 người tự rời đi, và 30 người đã nộp đơn xin tị nạn tại Costa Rica. Các quan chức Costa Rica gọi phán quyết của Tòa án Hiến pháp là “sai lầm nghiêm trọng” và khẳng định những người còn lại tại trại được “tự do hoàn toàn; họ có thể rời đi và di chuyển tùy ý”.
Vào cuối tháng Tư, Costa Rica đã cấp quy chế nhân đạo cho 85 người di cư tại trại sau khi các luật sư nhân quyền khởi kiện lên Ủy ban Quyền Trẻ em Liên Hợp Quốc, cho rằng chính phủ đã vi phạm quyền của trẻ vị thành niên khi giam giữ các em mà không có luật sư hay được tiếp cận giáo dục, tâm lý.
Theo NBC News, những người di cư ban đầu bị tịch thu hộ chiếu, nhưng sau đó đã được trả lại vào tháng Tư và được phép rời khỏi trại để tìm cách rời khỏi Costa Rica hoặc xin tị nạn. Một số người di cư bày tỏ lo ngại về việc phải quay về quê hương, ví dụ như trường hợp của một người đàn ông Nga lo sợ bị bỏ tù vì hoạt động chính trị đối lập.
Tổng thống Costa Rica trước đây từng nói rằng việc tiếp nhận người di cư là để giúp đỡ “người anh em phương Bắc hùng mạnh về kinh tế” và sợ bị trừng phạt nếu từ chối. Ngoại trưởng cũng nhắc đến nỗi lo về “áp lực” từ Tổng Thống Hoa Kỳ Trump, dù ông phủ nhận rằng áp lực này đã thành hiện thực.
