Một thẩm phán ở California vừa đưa ra phán quyết rằng cách chương trình bảo hiểm nhà ở cơ bản của tiểu bang xử lý các yêu cầu bồi thường thiệt hại do khói là bất hợp pháp. Quyết định này có thể gây ra những ảnh hưởng lớn khi các công ty bảo hiểm ngày càng phải đối mặt với hậu quả của các vụ cháy rừng.
Bảo hiểm nhà thường chi trả cho thiệt hại do hỏa hoạn, nhưng đang có tranh cãi về những thiệt hại nào cần được chi trả khi ngọn lửa không trực tiếp thiêu rụi tài sản. Phán quyết hôm thứ Ba của Thẩm phán Stuart M. Rice thuộc Tòa Thượng thẩm Los Angeles là một thắng lợi cho những chủ nhà ở một tiểu bang mà nguy cơ cháy rừng thảm khốc ngày càng tăng cao, đồng thời làm dấy lên một cuộc khủng hoảng bảo hiểm nhà ở.
Vụ việc cụ thể liên quan đến ông Jay Aliff, người đã kiện vào năm 2021 về khoản bồi thường bảo hiểm cho ngôi nhà của ông gần Hồ Tahoe, bị thiệt hại trong vụ cháy Mountain View hồi tháng 11 năm 2020. Vụ kiện của ông thách thức California Fair Access to Insurance Requirements Plan (FAIR Plan), một dạng bảo hiểm rủi ro cao của tiểu bang, được xem là lựa chọn cuối cùng cho những người bị các công ty bảo hiểm tư nhân từ chối.
Với mức phí bảo hiểm cao và phạm vi bảo hiểm cơ bản, FAIR Plan được thiết kế như một mạng lưới an toàn tạm thời cho đến khi người mua bảo hiểm có thể tìm được một lựa chọn lâu dài hơn. Tuy nhiên, hiện nay, nó đã trở thành lựa chọn mặc định cho nhiều người, với số lượng hợp đồng bảo hiểm nhà ở đạt 550.000 vào tháng 3, tăng hơn gấp đôi so với năm 2020, theo dữ liệu của tiểu bang.
Các báo cáo từ các vụ cháy rừng đô thị khác cho thấy mức độ kim loại nặng gia tăng, bao gồm chì và các hydrocacbon thơm đa vòng (PAHs) như benzen, có liên quan đến các rủi ro sức khỏe tiêu cực. Tuy nhiên, các công ty bảo hiểm chưa tiêu chuẩn hóa việc kiểm tra các chất gây ô nhiễm này.
FAIR Plan đã bị chỉ trích trong nhiều năm vì bị cáo buộc từ chối các yêu cầu bồi thường thiệt hại do khói một cách tóm tắt trừ khi có bằng chứng về sự thay đổi vật lý vĩnh viễn, mặc dù Bộ Bảo hiểm California từ lâu đã xác định rằng ngưỡng đó là bất hợp pháp.
Vụ kiện của ông Aliff tuyên bố rằng FAIR Plan vào thời điểm đó chỉ đề nghị một phần nhỏ số tiền ông mong đợi để trang trải chi phí khắc phục thiệt hại, viện dẫn một lá thư từ chối một phần nói rằng các mảnh vụn do hỏa hoạn có thể được làm sạch và do đó không đủ điều kiện được bảo hiểm như một “tổn thất vật chất trực tiếp” cho ngôi nhà.
Luật sư của ông Aliff, Dylan Schaffer, người cũng là luật sư trong một số vụ kiện khác chống lại FAIR Plan liên quan đến vấn đề thiệt hại do khói, cho biết phán quyết mới của tòa án là một bước ngoặt trong luật bảo hiểm của California vào thời điểm hàng ngàn chủ nhà trong các vụ cháy rừng Palisades và Eaton gần đây vẫn đang đấu tranh để được bảo hiểm.
Theo nguồn tin từ hãng thông tấn AP, phán quyết nêu rõ cách FAIR Plan giới hạn phạm vi bảo hiểm thiệt hại do khói theo định nghĩa về “tổn thất vật chất trực tiếp” là vi phạm pháp luật, đồng thời nói rằng “ngôn ngữ này giới hạn phạm vi bảo hiểm mà một người được bảo hiểm mong đợi một cách hợp lý theo cách không dễ thấy, rõ ràng và minh bạch.”
Thẩm phán cũng cho biết việc FAIR Plan yêu cầu thiệt hại do khói phải “nhìn thấy được bằng mắt thường” hoặc có khả năng “phát hiện được bằng mũi thường của một người bình thường” thay vì bằng “giác quan chủ quan của (người được bảo hiểm) hoặc bằng xét nghiệm trong phòng thí nghiệm” là bất hợp pháp.
Người phát ngôn của FAIR Plan, Hilary McLean, cho biết trong một tuyên bố rằng công ty bảo hiểm đã làm việc với cơ quan bảo hiểm tiểu bang để cập nhật ngôn ngữ chính sách của mình và đã loại bỏ cái gọi là thử nghiệm bằng thị giác và khứu giác.
Bà McLean cho biết: “Mục tiêu của chúng tôi là tiếp tục cung cấp bảo hiểm công bằng và hợp lý cho các tổn thất liên quan đến cháy rừng, đồng thời duy trì sự toàn vẹn tài chính của FAIR Plan cho tất cả những người mua bảo hiểm.”
