Hàn Quốc đang chuẩn bị bầu cử Tổng thống mới trong tuần này, kết thúc nhiều tháng đầy biến động chính trị sau khi Tổng thống Yoon Suk Yeol bị phế truất vì việc áp đặt thiết quân luật không thành công.
Các cuộc thăm dò cho thấy ứng viên phe tự do Lee Jae-myung vẫn duy trì lợi thế đáng kể trước đối thủ bảo thủ chính Kim Moon Soo. Dù ai thắng cử, Tổng thống mới sẽ không có giai đoạn chuyển tiếp hai tháng như thường lệ mà bắt đầu nhiệm kỳ 5 năm ngay lập tức. Điều này diễn ra trong bối cảnh Hàn Quốc đối mặt với nhiều thách thức quan trọng như sự chia rẽ chính trị sâu sắc, chính sách thuế quan của chính quyền Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump và quan hệ đối tác quân sự ngày càng mở rộng giữa Bắc Triều Tiên và Nga.
Dưới đây là thông tin về hai ứng viên chính cho cuộc bầu cử ngày 3 tháng 6:
Lee Jae-myung
Ông Lee, 60 tuổi, ứng viên của Đảng Dân chủ, là người đi đầu trong chiến dịch do phe đối lập lãnh đạo nhằm lật đổ ông Yoon Suk Yeol sau sắc lệnh thiết quân luật gây hỗn loạn tháng 12 vừa qua. Ông Lee cho biết ban đầu ông tưởng thông báo thiết quân luật trên truyền hình đêm khuya của ông Yoon là tin giả. Khi nhận ra đó là thật, ông Lee, lúc đó là chủ tịch đảng, đã lập tức kêu gọi các nghị sĩ đảng tập trung tại Quốc hội để bỏ phiếu bác bỏ sắc lệnh. Ông đã phát trực tiếp việc mình di chuyển đến Quốc hội, kêu gọi người dân tụ tập tại đó để phản đối hành động của ông Yoon.
Cuối cùng, đủ nghị sĩ đã vào được tòa nhà Quốc hội để lật ngược sắc lệnh của ông Yoon, khi mà quân đội được cử đến dường như không muốn sử dụng vũ lực để phong tỏa tòa nhà. Sau đó, ông Lee đã dẫn đầu cuộc bỏ phiếu tại Quốc hội để luận tội ông Yoon trước khi Tòa án Hiến pháp chính thức bãi nhiệm ông vào đầu tháng 4.
Đây là lần thứ ba ông Lee tranh cử Tổng thống. Năm 2022, ông đã thua ông Yoon với tỷ lệ phiếu sát sao nhất trong lịch sử bầu cử Tổng thống Hàn Quốc. Trước đó, ông từng là Thống đốc tỉnh Gyeonggi, tỉnh đông dân nhất Hàn Quốc, và thị trưởng thành phố Seongnam gần Seoul. Ông tự khắc họa mình là “người thuyền trưởng tài giỏi” có thể vực dậy nền kinh tế, hàn gắn chia rẽ nội bộ và mang lại hòa bình với Bắc Triều Tiên.
Từ một người ngoài cuộc, ông Lee đã thăng tiến nhanh chóng trong chính trị nhờ những bài phát biểu chỉ trích gay gắt Tổng thống bảo thủ Park Geun-hye liên quan đến vụ bê bối tham nhũng năm 2016-2017 trở nên lan truyền. Sự nổi tiếng của ông còn được củng cố bởi câu chuyện thành công từ chính nỗ lực của bản thân: nghèo khó buộc ông phải bỏ học và làm công nhân từ nhỏ, bị thương tật ở tay. Sau đó, ông đã vượt qua kỳ thi luật khó khăn và trở thành luật sư nhân quyền.
Ông Lee luôn cố gắng xây dựng hình ảnh một người có thể giải quyết bất bình đẳng và tham nhũng sâu sắc. Tuy nhiên, nhiều nhà phê bình bảo thủ xem ông là một người theo chủ nghĩa dân túy nguy hiểm, khuếch đại chia rẽ để trục lợi chính trị và dễ dàng lật kèo lời hứa. Dù đang phải đối mặt với 5 vụ án hình sự về tham nhũng và các cáo buộc khác, các thủ tục tố tụng này có thể sẽ kết thúc nếu ông thắng cử, do Tổng thống đương nhiệm ở Hàn Quốc có quyền miễn trừ khỏi hầu hết các vụ truy tố hình sự.
Kim Moon Soo
Ông Kim, 73 tuổi, là một người bảo thủ cứng rắn, từng làm Bộ trưởng Lao động dưới thời ông Yoon Suk Yeol. Ban đầu, ông được coi là đã qua thời đỉnh cao chính trị. Tuy nhiên, ông đột nhiên nổi lên như một ứng viên tiềm năng của phe bảo thủ sau khi ông là người duy nhất từ chối đứng dậy cúi đầu trước yêu cầu của một nghị sĩ Đảng Dân chủ đối với tất cả thành viên Nội các như một lời xin lỗi về sắc lệnh của ông Yoon.
Ông Kim đã giành được đề cử của Đảng Sức mạnh Quốc dân vào đầu tháng 5, mặc dù sau đó đã có nỗ lực từ các lãnh đạo đảng nhằm thay thế ông bằng Han Duck-soo, một cựu thủ tướng độc lập được lòng dân hơn. Trong một diễn biến bất ngờ, ông Kim cuối cùng vẫn giữ được vị trí ứng cử sau khi các thành viên đảng bỏ phiếu ủng hộ ông.
Ông Kim cho biết sẽ xây dựng hệ thống phòng thủ tên lửa mạnh hơn và giành được cam kết an ninh vững chắc hơn từ Hoa Kỳ để đối phó với các mối đe dọa hạt nhân ngày càng tăng của Bắc Triều Tiên. Ông cũng cam kết cải cách các quy định chống kinh doanh và giảm thuế doanh nghiệp, thuế thừa kế.
Ông Kim từng là nhà hoạt động lao động và dân chủ nổi bật trong thập niên 1970 và 80, khi Hàn Quốc còn dưới sự cai trị của các nhà lãnh đạo quân sự. Ông bị đuổi khỏi Đại học Quốc gia Seoul, trường hàng đầu của cả nước, làm việc tại các nhà máy để thúc đẩy quyền lợi người lao động và đã ngồi tù 2 năm rưỡi vì các hoạt động chống chính phủ.
Ông Kim đã thay đổi tư tưởng vào năm 1994 và gia nhập một đảng bảo thủ, khiến các nhà hoạt động đồng hành chỉ trích ông là kẻ phản bội. Ông Kim nói rằng ông từ bỏ ước mơ trở thành “nhà cách mạng” sau khi chứng kiến sự sụp đổ của các nhà nước cộng sản.
Ông từng làm Thống đốc tỉnh Gyeonggi trong 8 năm và là nghị sĩ Quốc hội 3 nhiệm kỳ. Sự nghiệp chính trị của ông gặp trở ngại lớn khi liên tiếp thua trong các cuộc bầu cử quốc hội và thị trưởng Seoul trước phe tự do. Ông được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Lao động vào năm 2024.
Trong một lần xuất hiện gần đây, ông Kim đã ca ngợi cố Tổng thống độc tài Park Chung-hee, cha của Park Geun-hye, là một nhà lãnh đạo vĩ đại đã đưa đất nước thoát khỏi nghèo đói và xin lỗi về cuộc đấu tranh trong quá khứ chống lại ông. Park Chung-hee là một nhân vật gây tranh cãi vì ông đã tạo ra sự phát triển kinh tế nhanh chóng cho đất nước nhưng lại đàn áp những người bất đồng chính kiến.
“Khi còn trẻ, tôi đã phản đối Tổng thống Park Chung-hee. Nhưng bây giờ, tôi nhận ra mình đã làm điều sai lầm,” ông Kim nói. “Tôi đã nhổ vào mộ ông ấy nhưng bây giờ tôi đặt hoa trước mộ.”, theo tin từ The Associated Press.
