New York (CNN) — Cuộc chiến dai dẳng về TikTok đang đi đến một hồi kết mà CNN nhận định là “đáng ngờ”. Điểm đáng lo ngại nhất là giải pháp được Tòa Bạch Ốc dàn xếp để giữ ứng dụng này tại Hoa Kỳ có nguy cơ biến nó thành một nền tảng mạng xã hội khác từng một thời huy hoàng nay dần mất đi giá trị.
Theo tin tức mới nhất vào thứ Hai, Tòa Bạch Ốc đang tích cực dàn xếp một thỏa thuận để tách ứng dụng TikTok (hoặc một phiên bản của nó) khỏi công ty mẹ ByteDance của Trung Quốc và chuyển giao quyền sở hữu cho các tổ chức của Hoa Kỳ.
Vậy ai sẽ là chủ sở hữu mới tại Hoa Kỳ? Theo nguồn tin, tập đoàn Oracle, vốn đã cung cấp dịch vụ lưu trữ điện toán đám mây cho TikTok tại Hoa Kỳ, sẽ nắm giữ cổ phần và kiểm soát một bản sao thuật toán quan trọng mà ByteDance bàn giao. Các nhà đầu tư tiềm năng khác có thể bao gồm quỹ đầu tư tư nhân Silver Lake, công ty đầu tư công nghệ Andreesen Horowitz, và Fox Corp của gia đình Murdoch.
Điều đáng chú ý là các nhà đầu tư được nêu tên đều có mối liên hệ mật thiết với phe bảo thủ. Oracle được thành lập bởi Larry Ellison, tỷ phú đồng minh của Tổng Thống Donald Trump, và trong thập niên qua được điều hành bởi Safra Catz, một đồng minh khác của Tổng Thống Donald Trump, người vừa từ chức vào thứ Hai. Marc Andreesen là gương mặt đại diện cho phong trào MAGA (Make America Great Again) tại Thung lũng Điện toán. Gia đình Murdoch nổi tiếng với quan điểm bảo thủ, sở hữu nhiều cơ quan truyền thông cánh hữu, bao gồm cả Fox News.
Một viên chức cấp cao của Tòa Bạch Ốc cho biết, theo thỏa thuận này, Oracle sẽ hợp tác với chính phủ để giám sát thuật toán của TikTok tại Hoa Kỳ nhằm “bảo đảm nội dung không bị thao túng hoặc giám sát một cách không phù hợp.”
Bối cảnh của sự việc này là vào tháng 4 năm 2024, Quốc Hội Hoa Kỳ đã thông qua một dự luật lưỡng đảng, sau đó được Tổng Thống Joe Biden ký ban hành, buộc TikTok phải bán lại hoặc bị cấm hoạt động tại Hoa Kỳ, với lý do lo ngại về an ninh quốc gia. Tối Cao Pháp Viện đã giữ nguyên phán quyết này vào tháng 1. Tổng Thống Donald Trump đã liên tục gia hạn thời hạn 90 ngày cho việc bán hoặc cấm TikTok trong khi ông đàm phán một thỏa thuận với Bắc Kinh.
Tóm lại, khả năng Trung Quốc thao túng dữ liệu người dùng Hoa Kỳ sẽ giảm đáng kể. Tuy nhiên, khả năng một ứng dụng mạng xã hội siêu phổ biến khác bị phe cánh hữu nắm quyền kiểm soát lại tăng lên đáng kể.
Hiện vẫn còn nhiều điều chưa rõ, bao gồm các nhà đầu tư khác tham gia là ai và họ sẽ chi bao nhiêu tiền, cũng như liệu người dùng có phải tải xuống một ứng dụng mới hay không. Một diễn viên hài nổi tiếng trên TikTok với hơn 626.000 người theo dõi, Alex Falcone, nhận định với CNN rằng thỏa thuận này hiện chỉ là “sản phẩm ảo”. Ông lo ngại rằng “TikTok là một hệ sinh thái được cân bằng tinh vi, nếu họ thô bạo can thiệp, họ sẽ giết chết mọi sự sống trong đó chỉ sau một đêm.”
Để kiếm lời từ TikTok, các chủ sở hữu mới cần giữ chân 170 triệu người dùng tại Hoa Kỳ. Tuy nhiên, các nhà đầu tư được nêu tên có kinh nghiệm hỗn hợp trong lĩnh vực mạng xã hội. Oracle không phải là công ty công nghệ hướng đến người tiêu dùng, mặc dù đã có mối quan hệ lâu dài với TikTok trong việc lưu trữ dữ liệu. News Corp của Murdoch chủ yếu sở hữu các đài truyền hình và báo chí truyền thống; họ từng mua MySpace vào năm 2005 nhưng đã bán lỗ vào năm 2011. Silver Lake là nhà đầu tư sớm của Twitter, còn Andreesen Horowitz đã đầu tư vào Facebook, Instagram và Pinterest.
Lịch sử cho thấy việc thay đổi quyền sở hữu đã từng gây tổn hại cho một số nền tảng. Khi Elon Musk mua lại Twitter, ông đã loại bỏ nhiều quy tắc, chào đón các tài khoản cực đoan, khiến người dùng và nhà quảng cáo bỏ đi. Chuyên gia phân tích Jasmine Enberg của Emarketer nhận định rằng “mặc dù vẫn còn là suy đoán, nhưng chúng ta có thể thấy những diễn biến tương tự tái diễn.”
Tuy nhiên, trường hợp của Elon Musk và Twitter có phần khác biệt vì ông chủ yếu dùng tiền cá nhân và không phải chịu trách nhiệm trước các cổ đông. Thỏa thuận TikTok sẽ phải đối mặt với hội đồng quản trị của các nhà đầu tư, những người có nghĩa vụ ủy thác để bảo đảm tài sản giá trị như TikTok không bị biến thành một “loa phóng thanh” của phe cánh hữu.
Dù vậy, TikTok là một nền tảng với lượng khán giả khổng lồ, và nó sắp sửa xoay quanh quỹ đạo truyền thông thân MAGA. Tổng Thống Donald Trump, người trong năm qua đã kiện ABC, CBS, New York Times và Wall Street Journal, cùng những người ủng hộ doanh nghiệp của ông, không hề che giấu mong muốn kiểm soát truyền thông đại chúng. Mặc dù Tổng Thống Donald Trump tin rằng TikTok đã giúp gia tăng phiếu bầu của giới trẻ Cộng Hòa vào năm 2024, nhưng người dùng TikTok phần lớn là giới trẻ và có xu hướng nghiêng về phe tả. Nếu một sự tiếp quản cánh hữu đối với TikTok xảy ra, kịch bản tương tự như Twitter có thể lặp lại, và một lượng lớn người dùng TikTok có thể sẽ rời bỏ ứng dụng này.
Các nhà sáng tạo nội dung sống nhờ thu nhập từ TikTok đã có hơn một năm để chuẩn bị cho một kết thúc không chắc chắn. Nhiều người đã và đang xây dựng lượng người theo dõi trên các nền tảng đối thủ như Reels, YouTube, và thậm chí các ứng dụng khác của Trung Quốc như Rednote — tất cả đều chứng kiến lượng truy cập tăng vọt khi TikTok tạm thời ngoại tuyến vào đầu năm nay.
Nếu lượng người dùng cốt lõi rời đi, TikTok sẽ không được phép “chết”, mà thay vào đó sẽ trở thành nơi trú ẩn cho bất kỳ ai, hoặc bất kỳ bot nào, để tạo ra những nội dung câu kéo tương tác và “rác AI” đang tràn lan trên Facebook và X hiện nay, theo tin từ CNN.
