Stockholm và The Hague – Chỉ còn chưa đầy hai tuần trước khi Hội nghị Thượng đỉnh NATO diễn ra, Thụy Điển và Hà Lan vừa loan báo ý định nâng chi tiêu quốc phòng lên mức 5% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Động thái này được xem là tuân thủ yêu cầu của Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump.
Tổng Thống Trump và các nhà lãnh đạo NATO sẽ nhóm họp tại Hà Lan vào ngày 24-25 tháng 6 tới. Một trong những mục tiêu chính là đồng thuận về một mục tiêu chi tiêu quốc phòng mới. Tổng Thống Trump lâu nay vẫn kiên định quan điểm rằng Âu Châu cần tự lo liệu an ninh của mình trong khi Washington tập trung vào Trung Quốc và biên giới Hoa Kỳ.
Thủ Tướng Thụy Điển Ulf Kristersson cho biết: “Thụy Điển sẽ đạt mục tiêu chi tiêu NATO mới ở mức 5% GDP, trong đó ít nhất 3.5% GDP sẽ được phân bổ cho các yêu cầu quốc phòng cốt lõi để đáp ứng các mục tiêu năng lực mới của NATO.”
Phát biểu bên cạnh Tổng Thư Ký NATO Mark Rutte tại Stockholm, ông Kristersson nhấn mạnh: “Chúng tôi đang ở một vị trí địa lý đặc biệt nơi chúng tôi cần đối phó với các mối đe dọa từ Nga trong tương lai.”
Sau khi Nga phát động cuộc tấn công toàn diện vào Ukraine vào ngày 24 tháng 2 năm 2022, 32 quốc gia đồng minh NATO đã đồng ý chi ít nhất 2% GDP cho ngân sách quân sự. Tuy nhiên, các kế hoạch mới của NATO nhằm bảo vệ Âu Châu và Bắc Mỹ trước khả năng tấn công từ Nga đòi hỏi mức đầu tư ít nhất 3%.
Mục tiêu hiện tại là nâng ngưỡng lên 3.5% cho chi tiêu quốc phòng cốt lõi (xe tăng, máy bay chiến đấu, phòng không, tên lửa, tăng cường quân số) và thêm 1.5% cho các hạ tầng hỗ trợ như đường sá, cầu cống, cảng, sân bay để quân đội có thể triển khai nhanh hơn, cũng như chuẩn bị xã hội ứng phó với khả năng bị tấn công. Tổng cộng mục tiêu mới là 5% GDP.
Theo số liệu gần đây nhất của NATO, Thụy Điển ước tính đã chi 2.25% GDP cho quốc phòng vào năm ngoái, còn Hà Lan là 2.06%. Chỉ có 22 trên 32 đồng minh đạt được mục tiêu cũ 2%.
Chính phủ lâm thời Hà Lan hôm thứ Sáu cũng công bố sẽ tăng chi tiêu quốc phòng lên 3.5% GDP nhằm đạt được mục tiêu 5%. Hiện chưa rõ khoản ngân sách khoảng 18 tỷ Euro (khoảng 20 tỷ USD) này sẽ đến từ đâu.
Bộ Trưởng Quốc phòng Hà Lan Ruben Brekelmans gọi quyết định này là “lịch sử” và bày tỏ hy vọng các nước NATO khác cũng sẽ tăng chi tiêu. Ông tin rằng điều này “sẽ xảy ra”.
Ba Lan và các quốc gia Baltic (Estonia, Latvia và Lithuania) đã công khai cam kết đạt mức 5%. Tổng Thư Ký Rutte tuần trước cũng nói rằng hầu hết các đồng minh đã sẵn sàng ủng hộ mục tiêu này.
Một câu hỏi lớn còn bỏ ngỏ là thời gian cụ thể để các quốc gia đạt được mục tiêu mới. Ban đầu, năm 2032 được đề xuất, nhưng ông Rutte cho rằng Nga có thể sẵn sàng tấn công lãnh thổ NATO trước năm 2030. Hoa Kỳ kiên quyết yêu cầu một thời hạn gần hơn.
Tuy nhiên, Ngoại Trưởng Ý Antonio Tajani hôm thứ Năm cho biết nước ông sẽ đạt mức 5%, nhưng sẽ cần một thập kỷ để làm được điều đó.
Thông tin được tổng hợp từ nguồn tin của Associated Press (AP) đăng trên The Seattle Times.
