Thụy Điển và Hà Lan vừa tuyên bố sẽ tăng chi tiêu quốc phòng lên mức 5% tổng sản phẩm quốc nội (GDP), đáp ứng yêu cầu của Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump. Thông báo này được đưa ra chỉ chưa đầy hai tuần trước Hội nghị thượng đỉnh NATO sắp diễn ra tại Hà Lan vào ngày 24-25 tháng Sáu tới.
Tại hội nghị thượng đỉnh sắp tới, các nước thành viên NATO dự kiến sẽ thống nhất mục tiêu chi tiêu quốc phòng mới. Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump luôn nhấn mạnh rằng châu Âu cần tự lo cho an ninh của mình, trong khi Washington sẽ tập trung vào Trung Quốc và biên giới nước Mỹ.
Thủ tướng Thụy Điển Ulf Kristersson cho biết nước này sẽ đạt mục tiêu chi tiêu quốc phòng mới 5% GDP, trong đó ít nhất 3.5% GDP sẽ được dành cho các yêu cầu quốc phòng cốt lõi để đáp ứng năng lực mới của NATO. Ông giải thích rằng tình hình địa lý đặc biệt của Thụy Điển đòi hỏi phải đối phó với các mối đe dọa từ Nga trong tương lai.
Sau khi Nga tấn công toàn diện Ukraine vào tháng Hai năm 2022, 32 nước thành viên NATO đã đồng ý chi ít nhất 2% GDP cho ngân sách quân sự. Tuy nhiên, các kế hoạch phòng thủ mới của NATO trước khả năng bị Nga tấn công yêu cầu mức đầu tư ít nhất là 3%. Mục tiêu mới là nâng mức chi tiêu cốt lõi (xe tăng, máy bay chiến đấu, phòng không, tên lửa, tăng cường quân đội) lên 3.5%, và thêm 1.5% cho cơ sở hạ tầng hỗ trợ như đường sá, cầu cống, cảng biển, sân bay để quân đội có thể triển khai nhanh chóng, cũng như chuẩn bị xã hội ứng phó khi bị tấn công.
Theo số liệu gần nhất của NATO, Thụy Điển ước tính chi 2.25% GDP cho quốc phòng năm ngoái, còn Hà Lan là 2.06%. Chỉ có 22 trong số 32 nước thành viên đạt mục tiêu cũ 2%.
Chính phủ lâm thời Hà Lan hôm thứ Sáu cũng thông báo sẽ tăng chi tiêu quốc phòng lên 3.5% GDP để hướng tới mục tiêu 5%. Tuy nhiên, nguồn tiền khoảng 18 tỷ Euro (tương đương 20 tỷ USD) cho khoản tăng này vẫn chưa rõ.
Bộ trưởng Quốc phòng Hà Lan Ruben Brekelmans gọi quyết định này là “lịch sử” và bày tỏ hy vọng các nước NATO khác cũng sẽ tăng chi tiêu. Ông tin rằng điều này sẽ xảy ra.
Ba Lan và các nước vùng Baltic (Estonia, Latvia, Lithuania) đã công khai cam kết đạt mức 5%. Tổng thư ký NATO Mark Rutte tuần trước cũng cho biết hầu hết các nước đồng minh đã sẵn sàng ủng hộ mục tiêu này.
Một câu hỏi lớn còn bỏ ngỏ là thời gian để các nước đạt được mục tiêu chi tiêu mới. Ban đầu, mốc năm 2032 được đưa ra, nhưng ông Rutte gần đây nhận định Nga có thể sẵn sàng tấn công lãnh thổ NATO vào năm 2030. Hoa Kỳ nhất quyết yêu cầu phải có một thời hạn gần hơn. Tuy nhiên, Bộ trưởng Ngoại giao Ý Antonio Tajani hôm thứ Năm cho biết nước ông sẽ đạt mức 5% nhưng cần một thập kỷ để thực hiện, theo tường thuật của ABC News.
