Các nỗ lực của Đảng Dân chủ tại Thượng Viện nhằm ngăn cản Tổng thống Donald Trump làm leo thang căng thẳng với Iran đã không thành công vào thứ Sáu, khi Đảng Cộng hòa bác bỏ một nghị quyết đánh dấu nỗ lực đầu tiên của Quốc hội nhằm tái khẳng định quyền lực chiến tranh sau các cuộc tấn công của Hoa Kỳ vào các địa điểm hạt nhân của Iran.
Nghị quyết, do Thượng nghị sĩ Tim Kaine (D-Virginia) soạn thảo, nhằm mục đích khẳng định rằng Tổng thống Trump phải tìm kiếm sự cho phép của Quốc hội trước khi tiến hành thêm các hành động quân sự chống lại Iran. Khi được hỏi liệu ông có tiếp tục tấn công các địa điểm hạt nhân của Iran nếu thấy cần thiết hay không, Tổng thống Trump đã trả lời, “Chắc chắn rồi, không còn nghi ngờ gì nữa.”
Biện pháp này đã bị đánh bại với tỷ lệ 53-47 phiếu tại Thượng viện do Đảng Cộng hòa nắm giữ. Một Dân biểu, Thượng nghị sĩ John Fetterman (Pennsylvania), đã bỏ phiếu cùng với Đảng Cộng hòa để phản đối, trong khi Thượng nghị sĩ Rand Paul (Kentucky) là đảng viên Cộng hòa duy nhất bỏ phiếu ủng hộ.
Hầu hết các đảng viên Cộng hòa cho rằng Iran là một mối đe dọa sắp xảy ra, đòi hỏi hành động quyết đoán từ Tổng thống Trump, và họ ủng hộ quyết định của ông tấn công ba địa điểm hạt nhân của Iran vào cuối tuần trước mà không cần sự chấp thuận của Quốc hội.
“Tất nhiên, chúng ta có thể tranh luận về phạm vi và chiến lược của các cuộc can thiệp quân sự của chúng ta,” Thượng nghị sĩ Bill Hagerty (R-Tennessee) cho biết. “Nhưng chúng ta không được trói buộc tổng thống của mình trong cơn khủng hoảng khi tính mạng đang bị đe dọa.”
Các đảng viên Dân chủ đã đặt nghi vấn về sự biện minh đó, cho rằng tổng thống lẽ ra phải trình lên Quốc hội trước. Họ cũng cho biết tổng thống đã không cập nhật đầy đủ cho họ, với các buổi điều trần đầu tiên của Quốc hội diễn ra vào thứ Năm.
“Ý tưởng là thế này: Chúng ta không nên cử con trai và con gái của mình ra chiến trường trừ khi có sự đồng thuận chính trị rằng đây là một ý tưởng hay, đây là lợi ích quốc gia,” Thượng nghị sĩ Kaine nói trong một cuộc phỏng vấn với Hãng thông tấn AP vào thứ Năm. Ông Kaine cho biết nghị quyết này không nhằm hạn chế khả năng của tổng thống trong việc phòng thủ chống lại một mối đe dọa, mà là “nếu đó là tấn công, chúng ta hãy chắc chắn rằng chúng ta đang đưa ra quyết định đúng đắn.”
Trong một tuyên bố sau cuộc bỏ phiếu hôm thứ Sáu, Thượng nghị sĩ Kaine bày tỏ sự “thất vọng vì nhiều đồng nghiệp của tôi không sẵn sàng đứng lên và nói rằng Quốc hội” nên là một phần của quyết định gây chiến.
Lập luận của Đảng Dân chủ để ủng hộ nghị quyết tập trung vào Nghị quyết về Quyền hạn Chiến tranh, được thông qua vào đầu những năm 1970, yêu cầu tổng thống “trong mọi trường hợp có thể” phải “tham vấn Quốc hội trước khi đưa Lực lượng Vũ trang Hoa Kỳ vào hoạt động.”
Phát biểu trên sàn Thượng viện trước cuộc bỏ phiếu hôm thứ Sáu, Thượng nghị sĩ Paul cho biết ông sẽ ủng hộ nghị quyết, nói rằng “mặc dù các cuộc tấn công của chúng ta thành công về mặt chiến thuật, nhưng chúng có thể chứng tỏ là một thất bại chiến lược.”
“Không rõ liệu sự can thiệp này có hoàn toàn ngăn chặn được khát vọng hạt nhân của Iran hay không,” ông Paul nói.
Tổng thống Trump là người mới nhất trong một loạt các tổng thống thử thách giới hạn của nghị quyết — mặc dù ông đã làm điều đó vào thời điểm ông thường xuyên phản kháng lại các cơ chế kiểm tra và cân bằng của quốc gia.
Tổng thống Trump đã gửi một lá thư tới Quốc hội vào thứ Hai — như yêu cầu của Nghị quyết về Quyền hạn Chiến tranh — nói rằng các cuộc tấn công vào Iran vào cuối tuần là “có phạm vi và mục đích hạn chế” và “được thiết kế để giảm thiểu thương vong, ngăn chặn các cuộc tấn công trong tương lai và hạn chế rủi ro leo thang.”
Tuy nhiên, sau các buổi điều trần mật với các quan chức hàng đầu của Tòa Bạch Ốc trong tuần này, một số nhà lập pháp vẫn còn hoài nghi về mức độ cấp bách thực sự của mối đe dọa.
“Không có mối đe dọa nào sắp xảy ra đối với Hoa Kỳ,” ông Jim Himes, Dân biểu hàng đầu của Ủy ban Tình báo Hạ viện, cho biết sau các buổi điều trần mật hôm thứ Sáu.
“Luôn có mối đe dọa của Iran đối với thế giới. Nhưng tôi chưa thấy bất cứ điều gì cho thấy mối đe dọa từ người Iran khác biệt một cách căn bản vào thứ Bảy tuần trước so với hai thứ Bảy trước đó,” ông Himes nói.
Bất chấp sự hoài nghi của Đảng Dân chủ, hầu hết tất cả các đảng viên Cộng hòa đều hoan nghênh quyết định tấn công Iran của Tổng thống Trump. Và đối với các thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa, việc ủng hộ nghị quyết sẽ đồng nghĩa với việc phản đối tổng thống vào thời điểm họ đang làm việc để thông qua gói lập pháp chính của ông.
Thượng nghị sĩ Kaine đã đề xuất một nghị quyết tương tự vào năm 2020 nhằm hạn chế thẩm quyền của Tổng thống Trump trong việc tiến hành các hoạt động quân sự chống lại Iran. Trong số tám đảng viên Cộng hòa tham gia cùng Đảng Dân chủ phê duyệt nghị quyết có Thượng nghị sĩ Todd Young (Indiana).
Sau buổi điều trần mật cho Thượng viện vào thứ Năm, Thượng nghị sĩ Young cho biết ông “tin rằng Iran đã sẵn sàng gây ra một mối đe dọa đáng kể” và rằng, với mục tiêu đã nêu của Tổng thống Trump là không leo thang thêm, “Tôi không tin nghị quyết này là cần thiết vào thời điểm này.”
“Nếu lập trường của Chính quyền thay đổi hoặc các sự kiện đòi hỏi xem xét hành động quân sự bổ sung của Hoa Kỳ, Quốc hội nên được tham vấn để chúng tôi có thể hỗ trợ tốt nhất cho những nỗ lực đó và đưa ra ý kiến thay mặt cho cử tri của chúng tôi,” ông Young nói trong một tuyên bố.
Tổng thống Trump cho biết một lệnh ngừng bắn giữa Israel và Iran hiện đã có hiệu lực. Tuy nhiên, ông và Lãnh tụ Tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei đã trao đổi lời lẽ gay gắt trong những ngày gần đây, với Lãnh tụ Tối cao cảnh báo Hoa Kỳ không được phát động các cuộc tấn công tiếp theo vào Iran.
Các quan chức Tòa Bạch Ốc cho biết họ mong đợi sẽ nối lại các cuộc đàm phán với Iran sớm, mặc dù chưa có lịch trình nào được ấn định.
Theo Hãng thông tấn AP.
