Đạo luật “One Big Beautiful Bill” của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, bao gồm nhiều khoản cắt giảm thuế lớn, được dự báo sẽ tạo ra một lỗ hổng khoảng 2.4 ngàn tỷ đô la trong ngân sách liên bang trong thập kỷ tới, theo đánh giá từ Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO) – cơ quan độc lập lưỡng đảng của chính phủ.
Tuy nhiên, Tổng thống Trump có một giải pháp thay thế: áp dụng các loại thuế nhập khẩu mạnh tay, hay còn gọi là thuế quan. Theo ước tính của CBO, các khoản thuế quan mà ông công bố tính đến ngày 13 tháng 5 vừa qua, bao gồm cả thuế đối ứng lên tới 50% đối với các quốc gia mà Mỹ đang thâm hụt thương mại, có thể mang về khoảng 2.5 ngàn tỷ đô la cho ngân khố, đủ để bù đắp khoản thâm hụt do cắt giảm thuế gây ra.
Nhìn trên con số ngân sách, có vẻ như mọi thứ cân bằng. Nhưng trên thực tế, việc sử dụng thuế quan để tài trợ cho một phần lớn ngân sách liên bang là một việc làm đầy rủi ro và tốn kém. Các chuyên gia kinh tế và phân tích ngân sách không đồng tình với quan điểm này.
Ông Kent Smetters từ Penn Wharton Budget Model nhận định đây là “một cách rất nguy hiểm để cố gắng tăng doanh thu”. Bà Erica York, Phó Chủ tịch chính sách thuế liên bang tại Tax Foundation, gọi đây là “cuộc cải cách thuế tồi tệ nhất có thể tưởng tượng”.
Các chuyên gia chỉ ra rằng thuế quan là nguồn thu nhập không ổn định. Phần lớn chúng được áp dụng thông qua sắc lệnh hành pháp và có thể bị đảo ngược bởi tổng thống kế nhiệm hoặc bị tòa án bác bỏ (một tòa án liên bang ở New York đã từng bác bỏ phần cốt lõi của chương trình thuế quan của ông Trump, dù việc thu thuế vẫn tiếp diễn trong khi chờ kháng cáo).
Quan trọng hơn, thuế quan gây tổn hại cho nền kinh tế. Đây thực chất là một loại thuế đánh vào sản phẩm nước ngoài, do các nhà nhập khẩu Mỹ thanh toán và thường được chuyển sang người tiêu dùng dưới dạng giá cao hơn. Điều này làm tăng chi phí cho các nhà sản xuất Mỹ phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu, khiến họ kém cạnh tranh hơn.
Thuế quan cũng có thể dẫn đến các biện pháp trả đũa từ các quốc gia khác, đánh thuế vào hàng xuất khẩu của Mỹ. Liên minh châu Âu gần đây đã đe dọa “đối sách” sau khi Tổng thống Trump bất ngờ tăng thuế đối với thép và nhôm nước ngoài lên 50%.
Theo bà York, tác động tiêu cực của thuế quan có thể xóa sạch mọi lợi ích kinh tế từ việc cắt giảm thuế trong Đạo luật “One Big Beautiful Bill”.
Ông Smetters bổ sung rằng thuế quan còn khiến Mỹ bị cô lập và làm giảm sự đầu tư nước ngoài. Điều này có thể buộc chính phủ phải trả lãi suất cao hơn cho nợ công, gây thêm gánh nặng cho nền kinh tế.
Ngoài ra, thuế quan ảnh hưởng nặng nề nhất đến người nghèo vì họ chi phần lớn thu nhập của mình vào hàng tiêu dùng. Đạo luật “One Big Beautiful Bill” vốn đã cắt giảm sâu các chương trình hỗ trợ lương thực và Medicaid (chăm sóc sức khỏe cho người có thu nhập thấp). Kết hợp với thuế quan, nó khiến các hộ gia đình có thu nhập thấp và trung bình thêm khó khăn, tin từ ABC News cho biết.
Các chuyên gia kết luận, thuế quan là nguồn thu nhập không đáng tin cậy, rất kém hiệu quả và gây ra tổn thất kinh tế lớn hơn nhiều so với các hình thức tăng thu khác.
