NEW YORK – Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường, nhân lần đầu phát biểu trước các nhà lãnh đạo thế giới tại Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc vào thứ Sáu, ngày 26 tháng 9 năm 2025, đã lên tiếng cảnh báo về các hành động đơn phương và gây hấn trong chính trị toàn cầu. Bài diễn văn của ông mang nặng những ẩn ý về các quan ngại lâu dài của Trung Quốc đối với Hoa Kỳ và chính quyền Tổng Thống Donald Trump, đồng thời thể hiện Bắc Kinh là bên bảo vệ trật tự thế giới trong thời đại đầy biến động.
Dù không đưa ra thông báo lớn hay tiết lộ chính sách cụ thể, bài phát biểu của ông Lý Cường tại diễn đàn Liên Hiệp Quốc đã đánh dấu sự ra mắt chính thức của ông trên trường quốc tế kể từ khi nhậm chức Thủ tướng hơn hai năm trước. Ông phát biểu: “Chủ nghĩa đơn phương và tâm lý Chiến Tranh Lạnh đang tái xuất hiện. Lịch sử luôn nhắc nhở chúng ta rằng khi sức mạnh quyết định lẽ phải, thế giới sẽ đối mặt với sự chia rẽ và suy thoái. Nếu kỷ nguyên luật rừng trở lại, kẻ yếu bị kẻ mạnh săn mồi, xã hội loài người sẽ đối mặt với nhiều đổ máu và tàn bạo hơn nữa.”
Quan hệ giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ, hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, đang tìm cách phục hồi sau hàng loạt rạn nứt, bao gồm vấn đề TikTok và viễn cảnh các mức thuế quan khắc nghiệt mà Tòa Bạch Ốc của Tổng Thống Donald Trump đã áp đặt lên Bắc Kinh và các chính phủ khác hồi đầu năm nay, dù sau đó đã tạm dừng. Tổng Thống Donald Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình dự kiến sẽ gặp nhau bên lề hội nghị thượng đỉnh kinh tế khu vực APEC tại Nam Hàn vào cuối tháng tới.
Thủ tướng Lý Cường, 66 tuổi, được xem là nhân vật quyền lực thứ hai trong chính phủ Trung Quốc, chỉ sau Chủ tịch Tập Cận Bình. Trong bài phát biểu của mình, ông Lý đã khắc họa Trung Quốc là một người bảo vệ trật tự thế giới, dùng những lời lẽ đầy ẩn dụ văn hóa Trung Quốc. Ông cũng chia sẻ những suy tư cá nhân về lần đầu tiên được phát biểu tại Liên Hiệp Quốc, mô tả khung cảnh hơn 190 lá cờ quốc gia tung bay, các tác phẩm điêu khắc biến kiếm thành lưỡi cày, và các nhân viên từ nhiều chủng tộc cùng làm việc vì mục tiêu chung của nhân loại.
Tuy nhiên, các chính sách của Trung Quốc không phải lúc nào cũng phản ánh tinh thần này, đặc biệt trong cách đối xử với người thiểu số Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương hay những người bất đồng chính kiến ở Hồng Kông. Theo hãng thông tấn AP, việc Chủ tịch Tập Cận Bình để Thủ tướng Lý Cường phát biểu tại Liên Hiệp Quốc lần này là một điều đáng chú ý, cho thấy sự tin tưởng vào người được xem là trung thành với ông.
Trung Quốc thường xuyên nhấn mạnh chủ nghĩa đa phương, đồng thuận và hợp tác trong tuyên bố đối ngoại, xem Liên Hiệp Quốc như một đối trọng chống lại điều mà họ coi là sự bá quyền và ngạo mạn của Hoa Kỳ. Thủ tướng Lý Cường cũng chỉ trích: “Một nguyên nhân lớn gây ra tình trạng trì trệ kinh tế toàn cầu hiện nay là sự gia tăng các biện pháp đơn phương và bảo hộ, như tăng thuế và dựng lên các bức tường, rào cản.”
Bài phát biểu của Thủ tướng Lý Cường tràn ngập những nhận định, dù không có gì mới lạ đối với chính phủ Trung Quốc, nhưng lại mang ý nghĩa đặc biệt khi được nhìn qua lăng kính quan hệ Mỹ-Trung, nhất là trong nhiệm kỳ thứ hai của Tổng Thống Donald Trump với phương châm “America First” (Nước Mỹ trên hết). Đáng chú ý, từ “Hoa Kỳ” (United States) lại không hề xuất hiện trong bài diễn văn của ông, một hành động ngoại giao tinh tế.
