WASHINGTON – Thủ tướng Canada Mark Carney dự kiến sẽ có cuộc gặp với Tổng Thống Donald Trump tại Phòng Bầu Dục vào thứ Ba. Cuộc gặp diễn ra trong bối cảnh mối quan hệ đồng minh lâu năm và bền vững giữa hai nước đang trở nên căng thẳng vì cuộc chiến thương mại và những đe dọa sáp nhập của Tổng Thống Donald Trump.
Chuyến thăm thứ hai của Thủ tướng Carney đến Tòa Bạch Ốc diễn ra trước thềm việc xem xét lại hiệp định thương mại tự do vào năm tới, một yếu tố then chốt đối với nền kinh tế Canada. Hơn 77% hàng xuất khẩu của Canada hướng đến Hoa Kỳ. Những phát biểu của Tổng Thống Donald Trump về việc biến Canada thành tiểu bang thứ 51 và các mức thuế quan đã khiến người dân Canada cảm thấy bị phản bội.
Ông Frank McKenna, cựu đại sứ Canada tại Hoa Kỳ và hiện là phó chủ tịch của Ngân hàng TD, nhận xét: “Chúng ta đã trải qua những thăng trầm, nhưng đây là thời điểm tồi tệ nhất trong quan hệ mà tôi có thể nhớ được.”
Ông McKenna cho biết thêm: “Người Canada không bị ra lệnh phải làm gì; họ chỉ đơn giản là biểu quyết bằng hành động. Tôi nói chuyện hàng ngày với những người dân bình thường, những người đang thay đổi kế hoạch đi nghỉ mát của họ, và tôi nói chuyện với những chủ doanh nghiệp lớn, những người đang chuyển các chuyến đi thưởng hoặc các chuyến đi công tác của ban điều hành đi nơi khác. Có một sự nổi loạn hoàn toàn.”
Canada lo ngại về những gì sẽ xảy ra với Hiệp định Hoa Kỳ – Mexico – Canada (USMCA). Thủ tướng Carney dự kiến sẽ tìm kiếm một số sự giảm nhẹ về thuế quan, nhưng kỳ vọng là không cao.
Theo giáo sư Daniel Béland, một giáo sư khoa học chính trị tại Đại học McGill ở Montreal, cho biết: “Cải thiện quan hệ với Tòa Bạch Ốc trước khi xem xét lại USMCA chắc chắn là một mục tiêu của chuyến đi, nhưng các đảng đối lập và một bộ phận công chúng Canada sẽ chỉ trích Thủ tướng Carney nếu ông không đạt được một số tiến bộ về mặt thuế quan ở giai đoạn này.”
Tổng Thống Donald Trump hôm thứ Hai cho biết ông dự đoán Thủ tướng Carney muốn sử dụng cuộc họp để thảo luận về thương mại. Tổng Thống Donald Trump nói với các phóng viên sau khi ký một sắc lệnh hành pháp liên quan đến Alaska: “Tôi đoán ông ấy sẽ hỏi về thuế quan, vì rất nhiều công ty từ Canada đang chuyển đến Hoa Kỳ. Ông ấy đang mất rất nhiều công ty ở Canada.”
Hiệp định USMCA sẽ được xem xét lại vào năm 2026, được xem là một lợi thế cho Canada trong bối cảnh Hoa Kỳ đang tính phí để tiếp cận thị trường của mình. Theo Thủ tướng Carney, cam kết của Hoa Kỳ đối với trọng tâm của USMCA có nghĩa là hơn 85% thương mại Canada – Hoa Kỳ vẫn không bị áp thuế. Mức thuế suất trung bình của Hoa Kỳ đối với hàng hóa Canada là 5,6% và vẫn là mức thấp nhất trong số tất cả các đối tác thương mại của Hoa Kỳ.
Tuy nhiên, Tổng Thống Donald Trump áp đặt một số mức thuế quan theo ngành đối với Canada, được gọi là thuế quan Mục 232, đang có tác động. Ví dụ, có mức thuế 50% đối với hàng nhập khẩu thép và nhôm.
Theo nguồn tin từ ABC News, Ông McKenna cho biết ông nghe nói Canada có thể nhận được một số cứu trợ về thép và nhôm. “Nó có thể là 50% đến 25% hoặc đồng ý về hạn ngạch không có thuế để cho phép thép và nhôm đi qua ở mức của năm ngoái,” ông nói.
Mối quan hệ giữa hai nước là không có gì sánh bằng. Khoảng 2,5 tỷ đô la (gần 3,6 tỷ đô la Canada) hàng hóa và dịch vụ đi qua biên giới mỗi ngày. Canada là điểm đến xuất khẩu hàng đầu của 36 tiểu bang của Hoa Kỳ. Có sự hợp tác chặt chẽ về quốc phòng, an ninh biên giới và thực thi pháp luật, và sự chồng chéo rộng lớn về văn hóa, truyền thống và thú vui. Khoảng 60% lượng dầu thô nhập khẩu của Hoa Kỳ đến từ Canada và 85% lượng điện nhập khẩu của Hoa Kỳ đến từ Canada. Canada cũng là nhà cung cấp thép, nhôm và uranium lớn nhất cho Hoa Kỳ và có 34 khoáng sản và kim loại quan trọng mà Lầu Năm Góc mong muốn và đang đầu tư để đảm bảo an ninh quốc gia.
Ông McKenna kết luận: “Phần thưởng lớn hơn sẽ là đạt được một thỏa thuận chung để đàm phán mối quan hệ thương mại tự do nhanh nhất có thể. Nếu Hoa Kỳ đe dọa chúng ta với thông báo sáu tháng về việc chấm dứt, tôi nghĩ điều đó sẽ đại diện cho một sự rạn nứt sâu sắc trên khắp Bắc Mỹ.”
