Thống đốc California Gavin Newsom vừa có động thái mạnh mẽ nhằm giải quyết tình trạng người vô gia cư đang tràn lan khắp tiểu bang. Ông kêu gọi các thành phố và quận hạt ban hành lệnh cấm các khu lều trại (encampments) trên đường phố, công viên và dọc các tuyến đường thủy.
Ông Newsom, thuộc Đảng Dân chủ, đã coi vấn đề người vô gia cư là ưu tiên hàng đầu kể từ khi nhậm chức năm 2019. Dù đã rót tiền vào các dự án như chuyển đổi motel cũ thành nhà ở, ông vẫn liên tục thúc giục chính quyền địa phương cùng hành động. Mới đây, ông còn công bố một bản dự thảo luật mẫu để các địa phương tham khảo và áp dụng.
Bản dự thảo này đề xuất cấm “cắm trại dai dẳng” ở một địa điểm và cấm các khu trại gây cản trở vỉa hè, không gian công cộng. Tuy nhiên, nó cũng yêu cầu các thành phố và quận hạt phải thông báo trước và nỗ lực tìm kiếm, cung cấp chỗ trú ẩn hợp lý cho người dân trước khi tiến hành dọn dẹp.
Phản ứng từ phía chính quyền địa phương không mấy tích cực. Các tổ chức đại diện cho thành phố và quận hạt California cho rằng họ không phải là người đáng trách cho tình trạng hiện tại. Họ nhấn mạnh cần nguồn tài trợ ổn định, dài hạn cho các dự án nhà ở cố định, thay vì chỉ nhận tiền “nhỏ giọt” một lần.
Theo Liên đoàn các Thành phố California, 8/10 thành phố đã có chính sách giải quyết các khu lều trại, nhưng họ cần tiền để xử lý gốc rễ vấn đề, đó là thiếu nhà ở. Hiệp hội các Quận hạt California thì cho biết số tiền tiểu bang cấp không nhiều như công bố, và một nửa số đó lại chảy vào túi các nhà phát triển địa ốc.
Các nhà hoạt động vì người vô gia cư lại có góc nhìn khác. Họ dẫn các nghiên cứu cho thấy việc cấm trại và các biện pháp mang tính trừng phạt chỉ khiến người dân khó tìm được nhà ở ổn định và việc làm hơn. Người vô gia cư có thể mất giấy tờ quan trọng hoặc mất liên lạc với người quản lý hồ sơ đáng tin cậy, buộc họ phải bắt đầu lại từ đầu. Một người dân vô gia cư ở Los Angeles chia sẻ rằng, đôi khi, các khu lều trại lại là không gian an toàn cho những người sống ở đó.
Trên thực tế, một số thành phố lớn với thị trưởng Dân chủ đã bắt đầu mạnh tay dọn dẹp các khu lều trại, viện lý do an toàn và sức khỏe cộng đồng. Thị trưởng mới của San Francisco, Daniel Lurie, đã cam kết làm sạch vỉa hè thành phố. Tại San Jose, Thị trưởng Matt Mahan thậm chí đề xuất bắt giữ nếu một người từ chối nhận chỗ trú ẩn đến ba lần.
Thống đốc Newsom không thể bắt buộc các thành phố và quận hạt phải thông qua luật cấm trại này. Tuy nhiên, đề xuất này được đưa ra cùng lúc với thông báo về gói tài trợ 3.3 tỷ USD cho các cơ sở điều trị sức khỏe tâm thần và lạm dụng chất gây nghiện. Điều này ngụ ý rằng ông có thể ràng buộc việc cấp tiền tiểu bang với việc tuân thủ chính sách của mình. Năm 2022, ông từng tạm dừng cấp 1 tỷ USD cho chính quyền địa phương vì cho rằng kế hoạch giảm người vô gia cư của họ chưa đạt yêu cầu.
Vấn đề người vô gia cư vẫn là bài toán nan giải, đòi hỏi sự phối hợp và nguồn lực lớn từ cả tiểu bang lẫn địa phương, cùng với các giải pháp nhân văn hơn là chỉ dọn dẹp bề mặt. Theo tin từ AP ngày 12/05/2025.
